Các băng sơn được gọi là ‘Sông băng tận thế’ ở Nam Cực được đặt tên như vậy vì chúng rất lớn và đang tách rời nhau, thế nhưng cũng làm gián đoạn các cuộc nghiên cứu quốc tế.
Một tảng băng lớn đã phá vỡ sông băng Thwaites đang bị tan đi cùng với tảng băng khác trên biển, khiến ngăn cản hai tàu nghiên cứu với hàng chục nhà khoa học trên tàu, khi kiểm tra tốc độ phá hủy thềm băng quan trọng của nó.
Các nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới là một phần của nỗ lực quốc tế trị giá 50 triệu đô la, để nghiên cứu sông băng bằng đường bộ, đường biển và từ bên dưới, trong thời gian ngắn mà họ có thể đến vùng băng xa xôi, trong mùa hè ở Nam Cực.
Nhà khoa học môi trường David Holland của Đại học New York, người đã lên kế hoạch khoan sâu qua thềm băng Thwaites, để đo xem nhiệt độ nước ấm bên dưới như thế nào cho biết, nhóm của ông đã đến gần nhưng vẫn chưa hoàn thành công việc.
“Sông băng Thwaites sẽ không diễn ra vào mùa nầy, vì vậy chúng tôi có mọi thiết bị".
"Tôi không biết quí vị có thấy đằng sau tôi, là giàn khoan và các trang thiết bị về khoa học đại dương hay không”, David Holland.
Một tảng băng từng là chiếc lưỡi hoặc băng rìa hàng đầu của khối băng Thwaites, cho đến khi nó vỡ ra khoảng 20 năm trước.
Theo Trung tâm Dữ liệu Băng tuyết Quốc gia, tảng băng nói trên đo được khoảng 70 kí lô mét chiều dài và 44 kí lô mét bề ngang.
Ông Holland đã chuyển đến thềm băng Dotson gần đó, để thực hiện nghiên cứu của mình, một nơi chưa từng có con người sinh sống.
Thềm băng Dotson nhỏ hơn được kết hợp với nhiều sông băng, cách thềm băng Thwaites khoảng 140 kí lô mét về phía tây.
Ông cho biết, thềm băng Dotson ít được quan tâm hơn.
“Theo tôi, Dotson về mặt khoa học không quá lo lắng về điều đó".
'Cuối cùng nó sẽ tan ra theo dòng nước ấm ở đây có lẽ trong nhiều thập niên, chắc chắn không phải thế kỷ".
'Thềm băng này, nếu chúng ta có thể nhìn vào bản đồ đất và đáy biển, quí vị sẽ thấy rằng cái này khi hết băng nó sẽ có một số tác động, nhưng không có một hồ chứa băng khổng lồ phía sau nó từ phía nam, mà có thể đến theo cách này về phía bắc để lấp đầy".
"Vì vậy, cuối cùng nó sẽ chỉ không còn băng nữa”, David Holland.
Trong khi những nơi như Greenland hay Băng Đảo đang tan chảy do không khí ấm bên trên, thì Thwaites và các sông băng lân cận của nó còn tồi tệ hơn, vì chúng tan chảy từ nước ấm bên dưới băng, vốn hoạt động nhanh hơn.
Mr Holland một lần nữa cho biết.
“Âm 2 độ là điểm đóng băng của đại dương về mùa đông khi nó tạo ra thành những tảng băng trên biển, nước ấm bên dưới chúng ta ở đây là khoảng 2 hay 3 độ trên điểm đó”, David Holland.
Một phần của việc đó là các biến đổi thời tiết tự nhiên, thế nhưng trên hết ông Holland nói rằng, biến đổi khí hậu đang đóng một vai trò quan trọng.
“Dòng hải lưu luân chuyển tự nhiên và những gì chúng ta thấy hiện nay từ một mô hình máy tính cho các cơn gió ở vùng lân cận này, ở Biển Amundsen như Dotson và Đảo Thwaites, chúng ta đang thấy một dấu hiệu và các mô hình máy tính cho thấy, khí nhà kính đang nghiêng theo chiều gió bằng cách mang nhiều nước ấm hơn về phía nam”, David Holland.
Trong khi đó nước biển ấm áp dưới các tảng băng là thứ mà ông Holland đã đến để nghiên cứu, với kế hoạch khoan sâu hàng trăm mét xuống và đặt các cảm biến bên dưới lớp băng trong các hồ nước ấm.
Được biết gọi là 'Ấm' có tính cách tương đối, vì nhiệt độ khoảng 2 đến 3 độ bách phân.
Điều khiến ông Holland và nhiều nhà khoa học khác lo lắng, là rìa hàng đầu của sông băng Thwaites khổng lồ đang bị phá vỡ, dường như nhanh chóng hơn ở nhiều nơi khác nhau.
“Rắc rối hơn là phía tây Thwaites, với thềm băng gần như bị phá vỡ hoàn toàn".
'Nếu quí vị nhìn vào hình ảnh vệ tinh, đó chỉ là một mớ hỗn độn của tảng băng trôi, tất cả đều ngăn cản chúng ta đến đó do các tảng băng trôi đã tất cả băng biển xung quanh nó và bị kẹt lại".
'Đó là một khu vực rộng lớn mà chúng ta không thể cắt đi qua".
"Về mặt thời gian, tôi nghĩ thềm băng sẽ biến mất sau vài năm đến hàng thập niên, thế nhưng thực tế với lớp băng nội địa, đó là câu hỏi thực sự chưa được biết đến".
"Nó có khả năng sụp đổ xuống đại dương, nhưng không ai có các hiểu biết về mặt vật lý, do chưa ai từng thấy điều đó xảy ra trước đây”, David Holland.
"Và cũng kỳ diệu khi chúng ta tồn tại và hiện hữu ở đây, đó là sự kiện tất cả có mặt cùng nhau”, David Holland.
Mặc dù sự sụp đổ hoàn toàn của toàn bộ sông băng có thể mất hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn năm để xảy ra, nhưng rìa này sẽ sụp đổ sớm hơn nhiều.
Nếu tất cả các tảng băng Thwaite sụp đổ, nó có thể khiến mực nước biển trên toàn cầu dâng lên hơn 65 cm, nhưng điều đó có thể mất hàng trăm năm.
Ông Paul Cutler của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho biết, nếu Thwaites tan chảy thì các sông băng lân cận có thể theo sau.
“Tôi muốn nói là chắc chắn có một tốc độ khi tảng băng đi vào đại dương và phía trước thềm băng có xu hướng dao động cho đến khi tảng băng tiếp theo bị vỡ ra".
"Rồi quí vị quay lại, lùi lại một bước và sau đó băng lại chui ra khỏi đại dương, rồi thì tảng tiếp theo lại vỡ ra".
"Vì vậy, thực tế là quí vị đã rút ngắn quãng đường, từ điểm mà nó nổi lên với việc quí vị có gia tốc từ thượng nguồn, có nghĩa là khối lượng băng đi vào đại dương đã tăng lên”, Paul Cutler.
Ông cho biết một khi sông băng Twaites tan rã, hậu quả sẽ được cảm nhận trong một thời gian lâu dài.
“Điều đó tạo ra một sự bất ổn khác, mà một khi quí vị mất Thwaites, thì cũng sẽ bắt đầu rút các lớp băng khác vào lưu vực đó".
'Vì vậy trong tất cả các mô hình dự báo, nó có xu hướng khiến phần còn lại của Tây Nam Cực sụp đổ theo thời gian, với quy mô là hàng ngàn năm”, Paul Cutler.
Trong khi đó chiếc tàu phá băng Araon của Nam Hàn mà ông Holland đã ởtrên đó, có một máy bay trực thăng để có thể hạ cánh ngẫu hứng tại Dotson.
Thế nhưng chiếc tàu nghiên cứu của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, Nathaniel B. Palmer, có khoảng 35 nhà khoa học trên đó và 2 máy bay không người lái dưới nước, đã không thể đến Thwaites và không có trực thăng.
Đối với ông Holland, có mặt ở đó không chỉ là về khoa học mà còn là sự cảm tạ đối với thiên nhiên.
“Đó là một cảnh quan trắng xóa xinh đẹp như một sa mạc, thực sự là trắng tinh một cách rạng rỡ".
'Thế nhưng tất cả sẽ mất đi và thay thế bằng Thái Bình Dương trong một thời gian và đó sẽ là một giai đoạn mới mà tôi nghĩ nó cũng sẽ tốt đẹp".
'Mọi người trong tương lai sẽ hành động với chuyện nầy trong một vài cách thức mới”, David Holland.
Trong khi đó các phần rìa của Thwaites có những vết nứt lan nhanh như kính chắn gió xe hơi, những người leo núi an toàn đã kiểm tra nơi các nhà nghiên cứu dựng trại ở Dotson, vì vậy ông Holland không quá lo lắng về nguy hiểm.
Một chiếc trực thăng màu đỏ đã có mặt, để di tản 1 trong đội gồm 8 thành viên trở lại tàu vì bị bong gân cổ chân nặng, thế nhưng không quá nghiêm trọng.
Trong khi đó, sự rộng lớn của băng sơn đã khiến ông Holland suy nghĩ về sự mong manh của hành tinh này.
“Và đó chỉ là một hành tinh hết sức nhỏ bé, thật dễ dàng một các khó tin khi hiểu được nó có thể thay đổi như thế nào, do nó có thể đổi thay và là một nơi chốn nhỏ bé".
"Thật khá kỳ lạ khi chúng ta sống tại đây trên hành tinh nầy, nhỏ bé một cách đáng kể".
"Và cũng kỳ diệu khi chúng ta tồn tại và hiện hữu ở đây, đó là sự kiện tất cả có mặt cùng nhau”, David Holland.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
