ÖNE ÇIKANLAR
- Avustralya’da kamunun karşıladığı tüm yaşlı bakım hizmetlerinde haklarımız özel yasalarla korunmaktadır. Buna evde veya kaldığınız bakımevinde aldığınız hizmetler de dahil.
- Resmi şikayetler uygun komisyona sunulur ve gerekiyorsa yasal önlemler alınır.
- Hizmeti sunan kurumla ihtiyaçlarınız ve tercihleriniz hakkında konuşmanız önemli.
Yaşlı Bakım Hakları Sözleşmesi sağlıyor. Bunlar arasında güvenli ve kaliteli hizmet, bilgi, mahremiyet, tercihler ve misillemeyle karşılaşmadan şikâyet etme hakları var.
Sözleşme hizmeti sunan kurumun sorumlulukları ve sunduğu hizmetlerden beklentilerimizi anlamamızı sağlıyor. Yaşlı Bakım Kalite ve Güvenlik Komisyonu (The Aged Care Quality and Safety Commission) kamunun karşıladığı yaşlı bakım hizmetlerinin ulusal çaptaki düzenleyici kurumu. Komisyonun başkanı Janet Anderson.
Komisyonun denetleme mekanizmalarından birinin bakımevlerini ziyaret edip sunduğu hizmetleri yerinde görmek olduğunu söylüyor.
Sözleşmedeki 14 maddeden birisi kişinin kültürü ve kimliğine saygı ve destek verilmesi gerektiğini belirtiyor. Credit: Getty Images/Jasmin Merdan
- Yaşlılara gereken saygı gösteriliyor mu?
- Bakımları hakkında alınan kararlarda onlara danışılıyor mu?
- Aldıkları hizmetler güvenli ve kaliteli mi?
- Sunulan hizmet kişinin ihtiyaç ve tercihlerine göre şekillendiriliyor mu?
- Tüketici sağlığı ve refahına yönelik risklere karşı uygun önlem alınıyor mu?
- Çalışan sayısı yeterli mi?
- Ortam bakım için uygun ve güvenli mi?
- Kurum iyi yönetiliyor mu?
YAŞLI LIK VE HAYAT
Psikolojik sorunların erken belirtilerine dikkat
Endişeleriniz için kime başvurmanız gerekiyor?
Yaşlı bakım hizmeti alanların resmi şikayetlerini sunacağı kurum Yaşlı Bakım Kalite ve Güvenlik Komisyonu’dur. Komisyon ayrıca kişinin şikayetine tatmin edici bir karşılık verilmemesi durumunda kişinin adına harekete geçebilir.
Anderson endişenize neden olan konuyu önce hizmeti sunan kurumla paylaşmanızı öneriyor.
“Tabi, kişinin sorunu hizmeti sunan kuruma doğrudan götürmesini engelleyen endişeleri ve nedenleri olabilir. Bu tür durumlarda her zaman yardıma hazırız. Komisyonla irtibata geçmek konusunda hiçbir çekinceniz olmasın” diyor.
Aldığınız bakım ve hizmetler konusunda anlayabileceğiniz bir şekilde bilgilendirilmek hizmeti sunan kurumun sorumluluğunda. Credit: Getty Images/Klaus Vedfel
Ülke çapında yaklaşık 200 tane OPAN yaşlı bakım hakları savunucusu görev yapıyor. Gerekirse hizmet alan yaşlının ailesi veya arkadaşları ile de çalışabiliyorlar.
OPAN’ın Genel Müdürü Craig Gear bağımsız tercümanlardan da destek aldıklarını söylüyor.
“Yardım isteyenler doğrudan bizimle iletişime geçebilir, bize hangi konunun gündeme getirilmesi ve nasıl çözüme ulaştırılması gerektiği konusunda talimat verebilirler” diyor.
Avustralya’da kamunun fonladığı bir yaşlı bakım hizmeti alıyorsanız yaşlı bakım hakları savunucusuna erişebilirsiniz. Credit: Getty Images/Yoshiyoshi Hirokawa
Haklarınızı bilin
Monash Üniversitesi Sağlık Hukuku ve Yaşlılık Araştırma birimi Başkanı Yaşlılık hastalıkları uzmanı Profesör Joseph Ibrahim, yaşlı bakımı alanlar ve yakınlarının genelde şikâyette bulunmaktan çekindiklerini söylüyor.
İngilizceyi sonradan öğrenenler için dil de endişeleri dile getirmek için bir ilave engel.
Doğru kelimeyi bilmiyorsanız veya aksanınız yüzünden doğru telaffuz edemiyorsanız, bazıları sizi ciddiye almıyor. Aynı nedenlerden dolayı, sizin için kültürel olarak önemli bir şeyin ciddiye alınması da güçleşebiliyor.Monash Üniversitesi Sağlık Hukuku ve Yaşlılık Araştırma birimi Başkanı Yaşlılık hastalıkları uzmanı Profesör Joseph Ibrahim
Gear Yaşlı Bakım Hakları Sözleşmesi’nin kamunun fonladığı tüm yaşlı bakım hizmetlerini kapsadığını söylüyor.
“Commonwealth Ev Destek Programı’ndan (Commonwealth Home Support Program), ev bakım paketlerine, esnek yaşlı bakımı, kısa dönem ev bakımı paketleri, esnek yaşlı bakımı, kısa dönem bakım, tedavi edici bakım veya bakımevi hizmetlerine kadar hepsini kapsıyor” diyor.
Bakımevinde kültürel olarak uygun gıdaya erişememek hizmeti sunan kuruma iletmeniz gereken ciddi bir sorun. Credit: Getty Images/Richard Bailey
Anlayabileceğiniz bir şekilde gerekli bilginin sunulması hakkınız var. Bu da anlamanızın önündeki engel dilse, bilginin tercüme edilmesi, tercüman veya gerekli iletişim destek cihazları kullanılması anlamına geliyor.OPAN Genel Müdürü Craig Gear
Şikâyette bulunmak
Kamunun fonladığı bir yaşlı bakım hizmeti sağlayıcısına yönelik bir şikâyette bulunmak için bu hizmeti alan kişi olmanıza gerek yok. Kişinin ailesi ve arkadaşları da şikâyette bulunabilir.
Şikâyette bulunmanın çeşitli yol ve türleri var. Açık, özel veya imzasız şikayetler gibi.
Şikâyeti alan Yaşlı Bakım Kalite ve Güvenlik Komisyonu önce hem hizmet sağlayıcı hem de başvuran kişi ile iletişime geçer. Konu hakkında adım atılmazsa komisyon yasalar dahilinde çeşitli önlemler alınır.
Anderson yasalarca kendilerine verilen yetkinin sınırları olduğunu söylüyor.
“Yasal tavsiyede bulunamayız. Sağlık tavsiyelerinde bulunamayız. Ölüm nedenlerini araştırma yetkimiz yok çünkü o adli tıp görevlilerinin yetki alanında. Hizmet sağlayıcının çalışanlarına verilen maaş veya sunulan çalışma koşulları hakkında bir yetkimiz yok,” diyor.
Avustralya Sağlık ve Yaşlı Bakım Kurumu tarafından fonlanan OPAN yine de kamudan ve hizmet sağlayıcılardan bağımsız görev yapıyor. OPAN Genel Müdürü Craig Gear açıklıyor.
“Yaşlı bakım sisteminde tespit ettiğimiz sorunları hükümete götürebiliriz. Veya hizmet alan bir yaşlıdan aldığımız talimatla hizmet sağlayıcı ile bir sorun hakkında iletişime geçebiliriz” diyor.
Yaşlı Bakım Hakları Sözleşmesi kapsamında şikayetinizin kayda alınması, soruşturulması ve bu doğrultuda eyleme geçilmesini bekleme hakkınız var. Credit: Getty Images/FG Trade
“Şu hemşire çok kötü” veya “yıkandığım su çok soğuktu” demek yerine konuyu açarken “Duşumu sabahın ilerleyen saatlerinde almaktan ve suyun çok sıcak olmasından hoşlanırım. Bunu yapabilecek biri varsa bana iletebilir misiniz?” diye sormanızı tavsiye ediyor.
Prof. Ibrahim ihtiyaçlarınıza cevap verilmemesi durumunda takip edebileceğiniz süreci de anlatıyor.
- Endişelerinizi sakince ve yapıcı bir şekilde dile getirebilecek güvenebileceğiniz bir akraba veya arkadaşla iletişime geçin.
- Yapılanlar ve söylenenleri kayıt altına alın. Sorunun çözülmemesi durumunda bu bilgi ve delillere ihtiyacınız olacak.
- Karşı tarafa karşı anlayışlı ve açık olun.
Hakkınızı savunacak birine ihtiyacınız var mı?
Hak savunucuları önünüzdeki seçenekleri size sunup daha bilinçli kararlar vermenizi sağlayabilir. Ayrıca endişelerinizi dile getirip çözüme yönelik adım atılmasını sağlayabilirler.
- Ücretsiz 1800 700 600’den Ulusal Yaşlı Bakım Hak Savunucuları Yardım hattına ulaşabilirsiniz.
- Ayrıntılı bilgi için internet sitesini ziyaret ediniz.
Yaşlı Bakım Kalite ve Güvenlik Komisyonu’na ulaşmak için:
Komisyon hizmet sağlayıcısına karşı şikâyetinizin çözümlenmesini sağlayabilir.
- 1800 951 822’den komisyona ulaşabilirsiniz.
- adresinden e-posta atabilirsiniz.
- internet sitasini ziyaret edebilirsiniz.
