ÖNE ÇIKANLAR
- Avustralya’da ‘kabahatsiz boşanma’ (no fault divorce) süreci var. Eşlerden biri diğerinin onayı veya herhangi bir neden belirtmeden boşanmak için başvurabilir.
- Boşanan eşlerin çoğu vekalet ve mülk paylaşımı gibi konularda mahkemeye gitmeden anlaşabiliyor.
- Avustralya yargı sistemi mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk müessesinin kullanılmasını özendiriyor.
Evlilik müessesinin sonlandırılmasına boşanma adı veriyoruz. Boşanmanın maddi ve manevi sonuçlarını göz önüne alınca kişiler genelde dışardan yardım almadan anlaşmaya varmakta zorlanıyor.
Avustralya’da boşanma başvurusu kapsamında çiftler evliliklerinin geri dönülmez bir şekilde hasara uğradığını göstermek zorunda. Ayrıca 12 aydan fazladır ayrı yaşadıklarını, çocukların velayeti ve maddi konularda anlaştıklarını ispat etmeleri gerekiyor.
Boşanmak isteyen çiftlerin genelde mahkemeye gitmeden önce velayet ve finansal konularda anlaşmış olması gerekiyor.
Hukuk firması Lander and Rogers’dan Eleanor Lau açıklıyor: “Çocukların velayeti için mahkemeye gitmek istiyorsanız, önce aile uyuşmazlık çözümü sürecinden geçmiş olmanız gerekiyor. Aile uyuşmazlık süreci çocukların velayeti üzerinde anlaşıp anlaşamayacağınızı ortaya çıkaracak bir tür arabuluculuk.”
“Maddi konularda kişilerin önce arabuluculuk desteği almasını tavsiye ediyoruz. Günümüzde mahkemeler tarafların yargı süreci öncesi en azından anlaşmaya çalıştığını görmek istiyor” diyor.
Avustralya İstatistik Bürosu’na göre boşanmada medyan yaş erkekler için 45,6 ve kadınlarda 42,3. Boşanma öncesi medyan evlilik süresi de 12,2 yıl. Onaylanan boşanmaların neredeyse yarısı 18 yaş altı çocuğu olan çiftler arasındaydı. Credit: fabio formaggio / 500px/Getty Images
Arabuluculuk süreci nasıl işliyor
Mahkeme süreci aylarca sürüp on binlerce dolara mal olabilir. Arabuluculuk zaman ve para açısından çok daha ekonomiktir.
Kayıtlı aile uyuşmazlık çözüm uzmanı (accredited Family Dispute Resolution Practitioner - FDRP) Valerie Norton boşanmak isteyen çiftlerin yüzde 90’ının mahkeme süreci öncesi aralarındaki ayrılıkları çözdüklerini söylüyor.
Norton arabuluculuk sürecini başlatmadan önce kişilerle ayrı ayrı buluşup her birinin nasıl hissettiğini ve kişisel durumunu değerlendiriyor.
Ayrıca her çift için arabuluculuğun işe yarayıp yaramayacağına da karar veriyor. Bunun için de aile uyuşmazlık çözümü sürecinden muaf olunması anlamına gelecek psikolojik sağlık sıkıntıları, aile içi şiddet, alkol ve uyuşturucu sorunlarının ayrılma kararında etkili olup olmadığını inceliyor.
Norton eşler arasında bazı konularda fikir ortaklığı olup olmadığına ve mahkemeye gitmeden anlaşmaya varıp varamayacaklarına baktığını söylüyor. “Sonra bir araya gelip madde madde her konuyu tartışırız” diyor.
Boşanma sürecinde birçok konuda denge sağlamak gerekiyor. Avustralya’da eyalet, bölge ve federal hükümetler ayrılık sürecindeki çiftlere duygusal, maddi ve yasal destek sunan hizmet sağlayıcılarını fonluyor. Source: Moment RF / Kmatta/Getty Images
Arabuluculuk makul olan orta noktayı bulmak. Mükemmel değil ve iki taraf da bazı tavizler verecek. İkisi de bu tavizleri kabul edebilmeli. Anlaşma sonrası iki taraf da anlaşmanın adil olduğunu düşünüyorsa makul bir sonuca ulaşmış oluruz.Kayıtlı aile uyuşmazlık çözüm ve psikolojik sağlık uzmanı Valerie Norton MORE
LISTEN TO
Geçici vize sahibi işçiler sömürüye maruz kalıyor
SBS Turkish
03:45
Mülk ve birikimler üzerine uzlaşmalar
Avustralya’da eşlerden birinin diğerinin onayı olmadan ve herhangi bir neden bildirmeden boşanma başvurusu yapabilme hakkı var. Bu sürece “No Fault divorce” adı veriliyor.
Genel kanının aksine mülk ve birikimler boşanma durumunda eşit bir şekilde paylaşılmak zorunda değil.
Uluslararası boşanma vakaları üzerine deneyimli Avukat Eleanor Lau tarafların yasal hakları üzerine hukuki tavsiye alması gerektiğini söylüyor.
“Mülkün paylaşımında önce paylaşılacak ne olduğunu belirleriz. Sadece Avustralya’daki değil, yurt dışında olanı da” diyor.
Ayrıca eşlerin katkısını da hesapladıklarını belirtiyor. Maddi ve manevi olmayan katkılar var. Ayrıca ebeveyn ve ev kadını veya ev erkeği olarak yapılan katkılar da değerlendiriliyor.
Avustralya yargı sisteminde ayrılan eşler arasında paylaşılacak mülk ve birikimler konusunda değerlendirmeye alınan birçok faktör var. Source: Moment RF / boonchai wedmakawand/Getty Images
Katkılar eşlerin maaşlarının çok ötesinde. İşte ne kadar para kazandığınız çok da önemli değil.
Norton, “Ev işlerinden sorumlu olmak yılda bir milyon dolar kazanan genel müdürlükle denk görülüyor. Bakılacak faktörler arasında ‘ebeveynler ev almanız için para verdi mi?’ Ev için kaparo biriktirirken ebeveynlerinizle mi kaldınız? Size miras mu kaldı?’ var” diye konuşuyor.
YERLEŞİM REHBERİ
Alkol bağımlılığına karşı nasıl mücadele edersiniz?
Değerlendirilmesi gereken üçüncü madde de her eşin gelecekteki ihtiyaçları. Burada her eşin yaşı, para kazanma kapasitesi ve sağlığı gibi faktörler incelenir ve ona göre ortak havuzdaki mal ve birikimler paylaştırılır.
Lau, “Burada bakılan şey, herhangi bir eşin gelecekteki ihtiyaçlarının artacağından dolayı ortak havuzdan daha büyük bir pay alıp almaması” diyor.
“Tipik bir senaryoda, eşlerden biri ufak çocukların ana bakımını üstlenecek ve gelecekte de ana ebeveyn olacak. Bu da para kazanamayacağı, veya işgücü piyasasına istediği çapta katılamayacağı için daha az para kazanacağı anlamına geliyor. Bu tür faktörler mal paylaşımının eşlerden birinin lehine artırılmasının gerekebileceğini gösteriyor” diyor.
Taraflar aile uyuşmazlık arabuluculuk süreci sırasında mal paylaşımı ve çocukların velayeti üzerine anlaşabilir. Genelde avukatlar taraflara tavsiyelerde bulunur ve hatta pazarlık sürecine dahil olur. Anlaşmaya varılınca da elde edilen yasal belgeler onay emri (consent orders) olarak gerekli mercilere sunulur.
Kayıtlı aile uyuşmazlık çözüm uzmanları genelde eşler ve avukatları ile beraber arabuluculuk sürecine katılır. Uzmanlar boşanan eşlere süreç boyunca çocukların çıkar ve iyiliğine odaklanmaları yönünde tavsiyelerde bulunur. Credit: Maskot/Getty Images
Yasal tavsiye ve duygusal destek
Avukat Lau ayrılma kararı alan eşlerin duygularını bir kenara koyup mümkün olan en kısa sürede avukata başvurmalarını tavsiye ediyor.
“Bazen taraflar hazır olmadıkları için avukata gitmeyi erteliyor. Ancak bana sorarsanız, yasla olarak durduğunuz yeri, hak ve sorumluluklarınızı öğrenmek ve sonra ne yapacağınızı düşünene kadar biraz zaman harcamak daha iyi. Özellikle de yurt dışında mal ve mülk varsa” diyor.
İlişkinin başında tarafları bağlayıcı bir finansal anlaşma imzalamak olası ayrılık durumunda stresi engeller. Bağlayıcı finansal anlaşmalar ayrılma sürecinde son uzlaşı olarak kullanılır.
Aile uyuşmazlık çözüm uzmanları Avustralya Başsavcılık Ofisine akredite profesyonellerdir. Source: Moment RF / d3sign/Getty Images
Hükümetin fonladığı ilişki destek hizmeti da ayrılık sürecinde ailelere sınırlı yasal destek sunar ve ücretsiz veya ucuz akredite arabulucularla irtibata geçirir.
Relationships Australia Genel Müdürü Nick Tebbey “Doğrudan avukata gitmektense Relationships Australia üzerinden hizmete ulaşmak masrafı azaltacaktır. Mahkeme sürecinde ne kadar az para harcarsanız, başka şeylere ayıracağınız para artar” diyor.
Relationships Australia’nın yasal olarak müşterilerini mahkemede temsil etme hakkı yok. Mahkeme sürecinden geçen ailelere duygusal destek ve danışmanlık hizmeti sunar.
“Biz sadece tepkisel çalışan bir kurum değiliz. Bir boşanma sürecine bakıp kimin ne kadar alacağına karar vermeyiz. İnsanların yaşadıkları sıkıntıları aşmasına yardımcı olmaya çalışırız. Duygusal olarak yoğun bir süreç. Eğer çocuk da varsa çocukların ebeveynlerle devam edecek ilişkisini de dahil etmek gerekiyor” diyor.
Hukuk ve psikolojik sağlık uzmanları, ayrılma sürecinde odak noktasının çocukların gelecekteki ihtiyaçları olması gerektiğini söylüyor.
Ayrıca ayrılma sonrası iyileşmeye de önem vermek gerekiyor ve iyileşme süreci ilişkilerin değişebileceğini anlamaktan geçiyor.
“Bazı ilişkiler sonsuza dek sürmez. İnsanlar bir ilişki sonrasında mutlu ve başarılı hayatlar sürebilir ve yeni ilişkiler yaşayabilir” diyor Tebbey.
Boşanmanın aslında normal bir süreç olduğunu ve utanılacak bir şey olmadığını anlamamız gerektiğini söylüyor. “Duygusal olarak kimin haklı veya haksız olduğunu geçip yratik olarak yapılması gerekenlere odaklanmak önemli” diyor.
