Nhà chỉ trích Điện Kremlin Alexei Navalny đã lên tiếng yêu cầu để cho giới truyền thông được tự do tham dự phiên tòa sắp tới mà ông phải đối mặt, theo sau vụ bắt giữ mới vừa rồi.
Theo lời ông, đây là một cuộc bắt bớ “đỉnh cao của sự vô pháp vô thiên”.
Ông Navalny bị bắt giữ ngay tại phi trường Moscow hôm Chủ nhật 17/1, sau khi ông vừa hạ cánh trên quê hương lần đầu tiên, để từ khi bị đầu độc bằng một chất độc thần kinh chuyên dùng trong quân đội hồi tháng Tám năm ngoái.
Vụ bắt giữ ông ngay tại điểm kiểm soát hộ chiếu được cho là đã được biết trước, bởi vì dịch vụ nhà tù Nga từng nói rằng ông đã vi phạm những điều khoản đặc xá, thuộc một án tù treo, sau khi ông bị buộc tội tham ô vào năm 2014.
Nhà lãnh đạo đối lập 44 tuổi này là kẻ thù dai dẳng và mạnh mẽ nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Trước đó, khi bước chân lên chuyến bay tại Berlin, ông đã phủi sạch mọi lo lắng và cho rằng mình sẽ không bị bắt khi hạ cánh ở Nga.
Sau khi bị bắt, ông Navalny đã kết tội chính phủ Nga chơi trò khép ông vào một tội hình sự vì họ đang lo sợ, và ông yêu cầu phiên tòa sắp tới phải mở cửa cho báo giới tham dự nữa.
Tòa án đã ra lệnh giam giữ ông Navalny 30 ngày trước khi xảy ra phiên tòa.
Đây có thể là màn dạo đầu cho việc ông có thể bị giam giữ trong những năm tới.
Một trong các luật sư của ông Navalny, bà Olga Mikhailova nói họ sẽ kháng án để phản đối sự giam giữ ông Navalny.
‘Tòa án đã hoàn toàn đồng ý với những lời nói của cảnh sát trưởng quận Khimki, đây là người đã đề nghị giam giữ ông Navalny 30 ngày. Quy định của pháp luật vốn không ủng hộ việc giam giữ phạm nhân 30 ngày. Chúng tôi sẽ kháng án lệnh này bởi vì nó không tuân thủ luật pháp. Và chúng tôi sẽ nhanh chóng thành lập hồ sơ kháng án.’
Bà Mikhailova nói ông Alexei Navalny vẫn luôn là mục tiêu nhắm tới của chính phủ Nga, mặc dù Tòa án Nhân Quyền Âu Châu liên tục đưa ra tuyên bố rằng các quyền của ông Navalny đã bị xâm phạm nhiều lần.
‘Nhiều điều vượt ra khỏi khuôn khổ của luật pháp, đã xảy ra với Alexei. Sau đó chúng tôi đã thỉnh cầu tòa án Âu Châu, và cứ mỗi lần như vậy tòa án Âu Châu đều ra tuyên bố công nhận rằng các phiên tòa Nga xét xử Alexei đều bị phạm luật. Tôi nghĩ phiên tòa lần này cũng vậy. Khi chúng tôi đệ đơn lên tòa án Âu Châu, tòa này cũng sẽ ra quyết định có lợi cho chúng tôi.’
Ủy hội Âu Châu đã kêu gọi giới chức Nga thả ông Navalny ngay lập tức.
Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao, Ủy hội Âu Châu, ông Peter Stano trả lời báo chí tại Brussels rằng các lãnh đạo Âu Châu đều đồng tình trong vấn đề này.
‘Các đại diện của Âu Châu, Chủ tịch Ủy hội, Chủ tịch Ủy ban Âu châu, các nhà lãnh đạo cấp cao, đều cùng nhau kêu gọi phải thả ông Navalny ngay lập tức. Chúng tôi cho rằng việc chính trị hóa quá trình xét xử và vụ bắt giam một đối thủ chính trị là không thể chấp nhận được, việc này đi ngược các nghĩa vụ quốc tế của Nga. Vì vậy việc này cần phải chấm dứt. Chúng tôi cũng kêu gọi giới chức Nga phải trả tự do cho các nhà báo và những người đã đến phi trường để ủng hộ ông Navalny.’
Một nhà hoạt động vì nhân quyền nổi tiếng đã cảnh báo rằng tổng thống Putin sẽ lãnh chịu hậu quả nghiêm trọng trên chính trường thế giới, nếu ông ta tiếp tục giam giữ ông Alexei Navalny.
Ông Bill Browder nói ông Navalny đã đưa hình ảnh của mình ngang tầm với ông Nelson Mandela, khi ông quyết định quay trở về cố hương vào đúng ngày hôm đó.
‘Tôi chắc chắn rằng ông Putin đứng sau việc này, và ông Navalny sẽ bị giam giữ ngay lập tức. Nhưng ông Putin đang ở trong một tình huống bất khả, bởi vì cả thế giới đang lên án hành động của ông. Bạn không thể hạ gục một chính trị gia nổi tiếng, đầu độc ông ta bằng vũ khí hóa học, và bắt giữ ông khi ông quay về nước, ông Putin đang ở trong một vị trí không thể chấp nhận được.’
Việc bắt giữ nhà lãnh đạo đối lập đã dấy lên sự căng thẳng tại nước Nga, giữa lúc đất nước này đang sắp tiến đến một cuộc bầu cử quốc hội toàn quốc trong năm nay, và tổ chức của ông Navalny được trông đợi sẽ là một ứng cử viên năng động, có thể đánh bại những ứng cử viên ủng hộ Điện Kremlin.
Một cuộc thăm dò tại Moscov cho thấy rất nhiều người, như một cư dân Moscov, anh Alexei Karasikov – tin rằng điều đã xảy ra cho ông Alexei Navalny là dấu hiệu cho thấy quan chức Nga đang sợ hãi.
‘Tôi nghĩ rằng giới chức cho thấy họ đang sợ hãi. Họ không chỉ cố gắng đầu độc ông mà còn đặt ra một vụ án hình sự để xét xử ông. Họ phải nhớ lại rằng lần cuối cùng trước đó ông đã trình báo đầy đủ với giới hữu trách của nhà tù.’
Vài người nói ông có thể không bị giam giữ, nếu ông cứ ở Đức mà không quay lại nước Nga. Đức là nơi ông được chữa trị sau vụ đầu độc và ông cũng chẳng chịu một áp lực nào để phải rời khỏi Đức cả.
Một người dân Nga khác, Yuri Yelarazov không mấy ấn tượng trước hành động của chính quyền.
‘Thực tế là ông bị bắt trong một tình huống không có căn cứ vững chắc. Tôi cảm thấy trước giờ chắc bọn họ nghĩ rằng chúng tôi ngu ngốc lắm, và vụ việc này càng cho thấy điều đó.’
Khoảng 25 người đã bị bắt, khi những người biểu tình xuất hiện để bày tỏ sự ủng hộ ông Navalny, bên ngoài một trạm tàu điện ngầm tại thành phố St. Petersburg.
Những người biểu tình lần lượt bị tống lên những chiếc xe bus của cảnh sát đậu gần đó.
Một người đàn ông cầm một tấm biển ghi những chữ tiếng Nga rằng: “Đừng làm thêm những chuyện vô pháp nữa”.
