Tại St Petersburg, nhiều người Nga đã bất chấp chuyện bị bắt giữ để bày tỏ lòng kính trọng đối với nhân vật đối lập Alexei Navalny, sau khi cơ quan quản lý nhà tù Nga báo cáo rằng nhà phê bình Điện Kremlin đang bị bỏ tù đã chết tại một trại giam xa xôi ở Bắc Cực.
Ở Moscow, người dân bị bắt giữ sau khi đặt hoa tại tượng đài các tù nhân chính trị thời Xô Viết.
Những người dân thương tâm cho biết cái chết của cựu luật sư 47 tuổi đồng nghĩa với "cái chết của nước Nga".
Nhưng người phụ nữ này cho biết hy vọng thay đổi sẽ không chết.
“Chúng tôi muốn khóc nhưng niềm hy vọng sẽ không chết. Tôi nghĩ sự tiến bộ không thể bị đánh bại. Mọi thứ sẽ trở lại đúng vị trí của nó, ý thức chung và phúc lợi của mọi người sẽ thắng thế, và mọi thứ sẽ trở lại đúng vị trí của nó."
Sau cảnh báo không được tụ tập của Điện Kremlin, các buổi cầu nguyện ở Nga rất nhỏ so với các cuộc biểu tình chống tham nhũng quy mô lớn từng do ông Navalny, kẻ thù trong nước gay gắt nhất của Tổng thống Vladimir Putin, tổ chức.
Nhưng trên khắp thế giới - từ Washington đến Vilnius - và ở Úc, các cuộc biểu tình và cầu nguyện đã được tổ chức để kỷ niệm cuộc đời của ông Navalny và buộc tổng thống Nga phải chịu trách nhiệm.
Ông Navalnyl qua đời sau ba năm thực hiện bản án tù 19 năm, sau vụ đầu độc chất độc thần kinh vào năm 2020 mà ông đổ lỗi do Điện Kremlin, và các cáo buộc cực đoan có động cơ chính trị nhằm khiến ông bị tù chung thân.
Vẫn còn nhiều nghi vấn về cái chết của ông Navalnyl nhưng chính quyền Nga cho rằng ông đã bị bất tỉnh và chết sau khi đi dạo tại trại giam.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết mặc dù không chắc chắn về cái chết, nhưng ông tin chắc rằng đó là trách nhiệm của ông Putin và "những kẻ côn đồ của ông ta".
Ông bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với sự thẳng thắn của ông Navalny, ngay cả khi đối mặt với những mối đe dọa đến tính mạng của ông.
“Ngay cả khi ở trong tù, ông ấy vẫn lên tiếng nói thật, điều này thật đáng kinh ngạc. Ông ấy có thể đã sống an toàn trong cảnh lưu vong sau vụ ám sát vào năm 2020 suýt giết chết ông ta. Lúc đó ông ấy đang đi du lịch nước ngoài. Thay vào đó, ông ấy quay trở lại Nga. Ông ấy quay trở lại Nga dù biết rằng mình có thể bị bỏ tù hoặc thậm chí bị giết nếu tiếp tục công việc của mình. Nhưng ông ấy vẫn làm điều đó bởi vì ông ấy tin tưởng sâu sắc vào đất nước của mình, vào nước Nga."
Các nhà lãnh đạo Pháp, Đức và Anh cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ và quy trách nhiệm cho Tổng thống Nga, trong khi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nói rằng ông bị sốc và kêu gọi một "cuộc điều tra đầy đủ, đáng tin cậy và minh bạch".
Phát biểu tại Melbourne, Ngoại trưởng Úc Penny Wong cho biết bà rất đau buồn trước cái chết của ông Navalny.
“Sự phản kháng của ông ấy, sự phản đối của ông ấy đối với một chế độ đàn áp đã truyền cảm hứng cho rất nhiều người trên thế giới. Chúng tôi yêu cầu chính phủ Nga hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc điều trị và cái chết của ông ấy.”
Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton đã mô tả ông Navalny là một anh hùng đã chết vì đất nước mà ông yêu quý, và gọi ông Putin là "kẻ độc tài giết người".
Người phát ngôn của Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov đã đáp trả lại phản ứng của các nhà lãnh đạo phương Tây trước cái chết của ông Navalny, mà ông mô tả là "không thể chấp nhận được".
Nhưng Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho biết những báo cáo bi thảm về cái chết của ông Navalny cho thấy tầm quan trọng của việc đề cao các giá trị dân chủ.
"Chúng ta có sự chia rẽ trên thế giới, giữa chế độ độc tài và các nền dân chủ. Chúng ta không thể xem dân chủ là điều hiển nhiên. Chúng ta cần trân trọng và nuôi dưỡng nó, và chúng ta cần lên án hành vi của những kẻ độc tài như Vladimir Putin."
Trong khi các nhà lãnh đạo quốc tế cân nhắc phản ứng của mình, nhiều người, bao gồm cả Tổng thống Hoa Kỳ Biden và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, nói rằng cái chết của ông Navalny cho thấy tầm quan trọng của việc cung cấp thêm viện trợ cho Ukraine.
Nhiều người cho rằng cuộc đàn áp bất đồng chính kiến trong nước của ông Putin đã gia tăng sau cuộc xâm lược Ukraine năm 2022.
Tại Sydney và Melbourne, các cộng đồng người Nga ở nước ngoài và những người ủng hộ ông Navalny đã tổ chức các buổi cầu nguyện vào thứ Bảy ngày 17 tháng 2, và người ta hy vọng rằng cái chết của ông Navalny sẽ là một bước ngoặt cho nền dân chủ ở Nga.
Ông Petr Kuzmin, Điều phối viên Chiến dịch Giải phóng Navalny tại Úc, nói với SBS News rằng ông quyết tâm không để cái chết của Alexei Navalny trở nên vô ích.
"Ông ấy luôn nói: 'Đừng tuyệt vọng - nếu tôi bị giết, điều đó có nghĩa rằng đây là thời điểm chúng ta có nhiều quyền lực nhất, và bạn nên sử dụng quyền lực đó để tác động đến chế độ Putin hết sức có thể.' Vì vậy, đó là quyết tâm của tôi - tôi quyết tâm làm nhiều hơn những gì tôi đã làm trước đây và tôi hy vọng rằng cái chết của ông Alexei Navalny cũng có ảnh hưởng như vậy đến những người khác."
