Một tuần sau khi hàng chục ngàn người tuần hành ủng hộ Tiếng nói bản địa trước Quốc hội, các cuộc biểu tình không chính thức ủng hộ chiến dịch No đã diễn ra vào hôm thứ Bảy, 23 tháng 9, thu hút một lượng nhỏ những người tham gia.
Các cuộc biểu tình này đã diễn ra ở Sydney, Melbourne và Brisbane, và gọi nó là tự phát hay không chính thức vì nó không được tổ chức hoặc xác nhận bởi chiến dịch No.
Một người tham dự sự kiện ở Melbourne trên bậc thềm của quốc hội tiểu bang nói rằng cô sẽ bỏ phiếu không - và nóng lòng chờ cuộc trưng cầu dân ý kết thúc.
"Đối với chiến dịch Yes, vì tôi không biết, tôi không hiểu - vì vậy tôi nói No. Tôi đã luôn ở đất nước này nên với tôi đây là một quốc gia mà tất cả mọi người đều là người Úc, và tôi không thấy có ích gì khi biến nó thành một thứ không phải như vậy."
Quy mô các cuộc biểu tình không chính thức ủng hộ chiến dịch NO vào hồi cuối tuần này nhỏ hơn nhiều so với con số hàng chục ngàn người biểu tình ủng hộ chiến dịch YES vào hồi cuối tuần trước.
Các nhà vận động cho Yes đã đưa ra con số là khoảng 200.000 trên toàn quốc vào Chủ nhật, 17 tháng 9. Cảnh sát ở Melbourne cho biết có 30 ngàn người tham dự, ở Sydney có hàng chục ngàn người và ở Brisbane là 20 ngàn người.
Đối với các cuộc biểu tình tự phát cho chiến dịch No hôm 23 tháng 9, khoảng 1.000 người đã đến Sydney, hàng trăm người ở Melbourne, 500 người ở Brisbane và 100 người ở Adelaide.
Tại cuộc biểu tình ở Hyde Park Sydney, một người tham dự Richard nói rằng anh không tin những người vận động Yes đã giải quyết được những lo ngại của anh.
"Tôi muốn giữ cho đất nước của chúng ta là một đất nước mà chúng ta có thể tự hào. Và, dù kết quả bỏ phiếu như thế nào thì đi kèm với nó là sự chia rẽ và oán giận. Vấn đề này không được giải tỏa thông suốt, bên phía Yes vẫn không được trả lời được hoặc giải quyết thỏa đáng các thắc mắc và kết quả sẽ tự nói lên điều đó."
Phát biểu tại cuộc họp của hội đồng đảng Tự do tiểu bang Victoria diễn ra ở Melbourne, lãnh đạo phe đối lập liên bang Peter Dutton nói rằng ông vẫn giữ vững quan điểm bỏ phiếu chống.
"Tôi không tin mọi người bỏ phiếu No là họ chống lại mong muốn giúp đỡ người bản địa. Tôi không tin người Úc đang bỏ phiếu chống lại mong muốn công nhận di sản người Úc Bản địa trong hiến pháp của chúng ta. Thay vào đó tôi tin rằng họ đang bỏ phiếu chống the Voice vì Thủ tướng đã cố tình không cung cấp cho họ thông tin mà họ cần để đưa ra phán quyết sáng suốt, và họ đã không tâm phục khẩu phục."
Các chiến dịch Yes cũng đã được tổ chức khắp nước trong ngày cuối tuần 23/9 và Thủ tướng Anthony Albanese đã tham gia cùng các nhà vận động Yes gặp gỡ nói chuyện với những người dân tại khu mua sắp West Ryde ở Sydney.
Ông khuyến khích mọi người tìm hiểu về chiến dịch Yes và thảo luận về những gì người Úc cần làm trong ngày trưng cầu dân ý 14 tháng 10.
Ông nói rằng ông tin rằng động lực sẽ tiếp tục tăng trong ba tuần cuối cùng trước cuộc trưng cầu dân ý.
"Và điều khiến tôi rất cảm động là quyết định của Kamahl - một quyết định rất dũng cảm. Anh ấy là người đã công khai nói không - nhưng sau tìm hiểu, nói chuyện với mọi người, đọc các nội dung của nó, đọc các câu hỏi và anh đã thay đổi quyết định. Anh ấy đã bước ra và tuyên bố ủng hộ YES, nói rằng 'tại sao mọi người lại phản đối điều này'. Vì vậy, giờ đây chúng tôi có một thuật ngữ mới mà chúng tôi đã đặt ra hôm nay: 'Kamahl-mentum' 'kiêu hãnh Kamahl'."
Kamahl là ca sĩ người Úc gốc Malaysia cho biết anh hiện đã thay đổi quyết định về The Voice và dự định bỏ phiếu Yes sau cuộc trò chuyện trực tiếp với diễn viên hài Dane Simpson và luật sư hiến pháp Eddie Synot.
Tổng trưởng Ngân Khố Jim Chalmers tham dự một sự kiện chiến dịch Yes khác ở Sydney.
"Đây là một minh chứng cho thấy đó không nhất thiết là một sự kiện gây chia rẽ. Đây có thể là một thời điểm đất nước chúng ta cùng hợp nhất với nhau. Cho dù bạn bỏ phiếu cho Đảng Tự do hay Lao động hay đảng Xanh hay cách nào khác, bất kể bạn đến từ cộng đồng nào, hay bộ phận nào của thế giới thì đây là cơ hội của thời đại mà chúng ta cần nắm bắt để lắng nghe tốt hơn và đạt được kết quả tốt hơn."
Vào ngày 14 tháng 10, cử tri sẽ được yêu cầu trả lời Yes hay No về việc họ có ủng hộ thay đổi Hiến pháp để "công nhận những Dân tộc Đầu tiên của Úc bằng cách thiết lập Tiếng nói của Thổ dân và Người dân Đảo Torres Strait hay không".
Nếu cuộc bỏ phiếu Yes thành công, một sửa đổi sẽ được bổ sung vào hiến pháp để thành lập một ban cố vấn có chức năng đưa ra lời khuyên cho Nghị viện và Chính phủ hành pháp về các vấn đề ảnh hưởng đến Thổ dân và người dân đảo Torres Strait.
Ban cố vấn này sẽ chỉ giới hạn ở việc đưa ra lời khuyên mà không có quyền phủ quyết. Các thành viên quốc hội sẽ quyết định luật về thành phần, chức năng, quyền hạn và thủ tục của ban cố vấn này.
Những người không thể có mặt ở Úc vào ngày 14/10 có thể bỏ phiếu trước qua dịch vụ bỏ phiếu sớm từ thứ Hai, 25 tháng 9.
Bên cạnh đó, hàng trăm trung tâm bỏ phiếu sớm sẽ mở cửa từ ngày 2 tháng 10 trên khắp nước Úc.
Ủy ban bầu cử Úc cho biết 1,2 triệu người đã đăng ký bỏ phiếu qua đường bưu điện và những lá phiếu bưu điện này phải được gửi trước ngày 14 tháng 10.
