Vụ ám sát cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đang được xem là một cuộc tấn công vào nền dân chủ của Nhật. Cảnh sát Kazuhisa Yamamura đã cập nhật về nghi phạm cho giới truyền thông.
"Nghi phạm thú nhận rằng anh ta đã thực hiện hành vi này vì anh ta có thù hận với một tổ chức cụ thể và tin rằng cựu Thủ tướng Abe là một phần của nó. Chúng tôi muốn không đi vào chi tiết."
Thám tử Yamamura cho biết nghi phạm được xác định là Tetsuya Yamagami, 41 tuổi, đã sử dụng một khẩu súng tự chế và khi lục soát nhà của anh ta, cảnh sát đã tìm thấy nhiều súng khác.
Các nhà điều tra vẫn đang làm việc để xác định liệu nghi phạm Yamagami có hành động một mình hay không. Yamagami bị cáo buộc đã bắn ông Abe hai phát súng, đạn găm thẳng vào ngực và cổ khiến ông bị ngừng tim.
Người ta đã làm hô hấp nhân tạo cho ông Abe ngay tại hiện trường cho đến khi các nhân viên y tế và một máy bay trực thăng đến để đưa ông đến bệnh viện, nơi một đội gồm 20 bác sĩ đã cố gắng cứu sống ông nhưng không thành công.
Nhật Bản đã chấn động vì vụ ám sát kinh hoàng xảy ra tại một nước tội phạm sử dụng súng hầu như không có. Thủ tướng Fumio Kishida mô tả ông Abe như một đồng nghiệp và người bạn gần gũi.
“Việc ông Abe qua đời là rất đáng tiếc, và tôi không có ngôn từ nào để diễn tả. Tôi xin gửi lời chia buồn từ tận đáy lòng. Ông ấy và tôi đều được bầu vào quốc hội cùng một lúc. Sau khi chúng tôi trở thành thành viên của Hạ việnc, với tư cách là đồng nghiệp và là thành viên nội các ủng hộ Chính phủ Abe. Ông ấy là một người bạn tốt của tôi, người mà tôi đã dành nhiều thời gian. Chúng ta đã mất đi một chính khách vĩ đại, người đã có nhiều thành tích trong các lĩnh vực để mở ra tương lai của đất nước này. Một lần nữa, tôi vô cùng đau buồn vì chúng ta đã mất ông ấy theo cách này.”
Phó thư ký Nội các Nhật Bản Koichiro Matsumoto nói rằng ông Abe muốn tiếp tục phục vụ đất nước của mình.
"Ở tuổi 67, ông ấy vẫn rất quyết tâm phục vụ đất nước mà ông ấy yêu quý, ông ấy yêu quý. Và ông Abe, như các bạn đã biết, đã phục vụ hai nhiệm kỳ thủ tướng từ năm 2006 -07 và lần thứ hai, năm 2012 và năm 2020. Vì vậy, ông luôn được người dân Nhật Bản yêu mến nhớ đến như một thủ tướng tại vị lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản. Và ông ấy là một người tốt bụng như vậy."
Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã bày tỏ sự tôn kính đối với ông Abe trong một tuyên bố bằng văn bản, nhắc lại chuyến thăm của ông tới Cung điện Buckingham vào năm 2016. Bà nói rằng bà đã có những kỷ niệm đẹp khi gặp vợ chồng ông Abe. Bà ngưỡng mộ tình yêu của ông đối với Nhật Bản và mong muốn của ông xây dựng mối quan hệ ngày càng chặt chẽ hơn với Vương quốc Anh.
Tại Úc, Thủ tướng Anthony Albanese nói rằng cái chết của ông Abe là một tin tàn khốc. Ông đánh giá cao tầm nhìn của ông Abe trong việc nâng mối quan hệ Úc-Nhật vào năm 2014 lên thành Quan hệ Đối tác Chiến lược Đặc biệt. Ông Albanese nói rằng ông Abe vừa là nhà lãnh đạo ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, vừa là một người khổng lồ trên trường thế giới.
Ngoại trưởng Úc Penny Wong nói rằng cái chết của ông Abe là một mất mác to lớn cho cả Nhật và Úc.
"Ông Abe là người bạn thân nhất của Úc. Chúng tôi lên án hành động bạo lực gây sốc này. Cái chết của ông ấy thật bi thảm. Nó gây thiệt hại cho Nhật Bản và người dân nước này, cho Úc và cộng đồng quốc tế. Di sản của ông ấy là một trong những tác động toàn cầu và một tác động tích cực sâu sắc đối với Úc và người dân. Ông ấy sẽ được nhiều người thương tiếc."
Nhiệm kỳ Thủ tướng Úc của ông Tony Abbott trùng với nhiệm kỳ Thủ tướng Nhật Bản lần thứ hai của ông Shinzo Abe. Ông Abbot cho rằng ông Abe là cha đẻ của liên minh an ninh bộ tứ, Quad, bao gồm Nhật Bản, Úc, Ấn Độ và Hoa Kỳ. Ông Abbott nói rằng ông Abe là nhà lãnh đạo quan trọng nhất của Nhật Bản kể từ sau Thế chiến thứ hai.
Tại Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an đã dành một phút im lặng để vinh danh ông Abe, cũng như cựu tổng thống Angola Jose Eduardo dos Santos, người đã qua đời tại Tây Ban Nha hôm thứ sáu, thọ 79 tuổi.
Đại sứ Brazil tại Liên Hợp Quốc và Chủ tịch Hội đồng Bảo an UN trong tháng 7, Ronaldo Costa Filho, đã kêu gọi một phút im lặng.
"Tôi muốn thay mặt Hội đồng Bảo an bày tỏ nỗi buồn và sự bàng hoàng trước vụ ám sát vô nghĩa đối với cựu Thủ tướng Shinzo Abe của Nhật Bản. Chúng ta cũng nghĩ đến Cựu Tổng thống Angola Jose Eduardo dos Santos đã qua đời. Bây giờ tôi xin phép tất cả những người có mặt hãy dành một phút im lặng để tưởng nhớ Thủ tướng Shinzo Abe và Tổng thống Jose Eduardo dos Santos."
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết ông Abe đã cam kết sâu sắc trong việc tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ và theo đuổi một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương cởi mở và tự do.
"Tôi chỉ muốn nói vài lời về cái chết kinh hoàng, gây sốc đối với người bạn của tôi là Thủ tướng Nhật Bản Abe. Tôi đã quen ông ấy khi tôi còn là phó tổng thống. Tôi đã tiếp đón anh ấy. Ông ấy đã tiếp đón tôi ở Nhật Bản. Tôi biết ông ấy và chúng tôi đã làm việc chặt chẽ với nhau trong nhiều năm và chúng tôi đã nói chuyện tại Seoul khi tôi làm Phó Tổng thống, và ông ấy cam kết sâu sắc để củng cố liên minh và tình hữu nghị giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, cũng như theo đuổi một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương mở và tự do."
Tòa Bạch ốc và tòa đại sứ Nhật Bản ở Washington DC đều đã treo cờ rủ. Thư ký báo chí Toà Bạch ốc Karine Jean-Pierre cho biết kế hoạch để Tổng thống Biden tới dự lễ tang của ông Abe vẫn chưa được thông báo.
“Tôi tin rằng họ vẫn chưa ấn định ngày (tổ chức tang lễ) cho cựu Thủ tướng. Chúng tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia đình và tất cả những người yêu mến ông. Tổng thống và người dân Mỹ đứng cùng người dân Nhật Bản trong lúc này. Chúng tôi có niềm tin vững chắc vào sức mạnh của nền dân chủ Nhật Bản và tin tưởng chắc chắn rằng di sản của cựu Thủ tướng sẽ mãi tồn tại.”
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng bày tỏ sự kính trọng đối với ông Abe, người mà ông coi là "người bạn thân thiết".
"Hôm nay là một ngày mất mát không thể bù đắp và nỗi đau không thể nguôi ngoai đối với tôi, người bạn thân của tôi và cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe không còn với chúng ta nữa. Abe không chỉ là một người bạn của tôi mà còn là một người bạn đáng tin cậy của Ấn Độ. Trong nhiệm kỳ của ông ấy, quan hệ chính trị của chúng ta không chỉ mở rộng lên tầm cao mới mà chúng ta còn phát triển mối quan hệ về di sản được chia sẻ. Có nhiều dự án khác nhau đang diễn ra ở Ấn Độ với sự hợp tác của Nhật Bản nhờ ông ấy. Shinzo Abe sẽ vẫn còn trong trái tim của người dân Ấn Độ trong nhiều năm."
Thủ tướng Canada Justin Trudeau chia buồn với phu nhân Abe khi nói rằng, ông là một nhà lãnh đạo giàu lòng nhân ái.
"Tôi muốn gửi lời chia buồn đến bà Akie Abe, phu nhân của cựu Thủ tướng Shinzo Abe. Và những người thân yêu còn lại của ông ấy. Suy nghĩ của chúng tôi ở cùng với phu nhân và người dân Nhật Bản hôm nay. Tôi biết, đã biết Shinzo trong nhiều năm. Ông ấy là một nhà lãnh đạo chu đáo, giàu lòng nhân ái, mạnh mẽ, người hiểu tầm quan trọng của việc phục vụ. Hiểu tầm quan trọng của việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, cơ hội tốt hơn cho công dân của mình, thúc đẩy và tham gia vào các vấn đề trên thế giới thực sự quan trọng . Ông ấy là một người bạn tuyệt vời và là một đối tác của Canada."
Cư dân thành phố Nara của Nhật Bản đã đem hoa, trà và thậm chí bia đến nơi ông bị ám sát. Người dân đã ca ngợi ông Abe về các chính sách kinh tế của ông, nhất là trong thời gian đại dịch.
Cư dân địa phương bà Nishikawa Shiori nói bà vẫn không tin chuyện đã xảy ra như vậy.
"Tôi vẫn không thể tin rằng Abe đã bị bắn chết. Tôi cảm thấy sốc khi một điều như vậy có thể xảy ra ở Nhật Bản. Tôi không thể tìm thấy từ thích hợp để diễn tả cảm xúc của mình bây giờ."
