Theo một số chuyên gia và quan chức, nhóm chiến binh Hamas của Palestine đang sử dụng mạng lưới tài chính toàn cầu để thu hút sự hỗ trợ từ các tổ chức từ thiện và các quốc gia đồng minh, chuyển tiền mặt qua các đường hầm ở Gaza, và sử dụng tiền điện tử để vượt qua các lệnh trừng phạt quốc tế.
Tuy nhiên, Hamas, lực lượng cai trị Dải Gaza từ năm 2007, sẽ phải đối mặt với nhiều trở ngại hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn sau cuộc tàn sát của các tay súng khiến hàng trăm người Israel, chủ yếu là dân thường, thiệt mạng.
Israel đã đáp trả bằng vụ ném bom dữ dội nhất vào Gaza trong 75 năm xung đột.
Đầu tuần này, cảnh sát Israel cho biết họ đã phong tỏa một tài khoản ngân hàng Barclays mà chính quyền cho biết có liên quan đến hoạt động gây quỹ của Hamas và chặn các tài khoản tiền điện tử được sử dụng để quyên góp mà không nêu rõ số lượng tài khoản hoặc giá trị của tài sản.
Hành động này cung cấp một cái nhìn thoáng qua về một mạng lưới tài chính phức tạp, cả hợp pháp lẫn phi pháp, làm nền tảng cho Hamas và chính phủ của tổ chức này ở Dải Gaza.
Mục đích của Hamas là thành lập một nhà nước Palestine, đồng thời từ chối công nhận quyền tồn tại của Israel.
Ông Matthew Levitt, một cựu quan chức Mỹ chuyên về chống khủng bố, ước tính phần lớn ngân sách hơn 300 triệu USD của Hamas đến từ thuế doanh nghiệp, cũng như từ các quốc gia bao gồm Iran, Qatar và các tổ chức từ thiện.
Hồi tháng Hai năm ngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Hamas đã gây quỹ ở các nước vùng Vịnh khác và nhận tiền quyên góp từ người Palestine, những người nước ngoài khác và các tổ chức từ thiện của chính tổ chức này.
Hamas has run the Gaza Strip since 2007, after a brief civil war with forces loyal to the Fatah movement led by Mahmoud Abbas. Credit: Wissam Nassar
Về mặt tổng thể, Hamas bị các quốc gia bao gồm Úc, Canada, Anh và Mỹ coi là tổ chức khủng bố. Một số quốc gia khác chỉ liệt kê quân đội của Hamas là nhóm khủng bố.
Ông Levitt cho biết, để trốn tránh các hạn chế quốc tế ngày càng tăng, Hamas đang sử dụng tiền điện tử, thẻ tín dụng và các giao dịch thương mại giả tạo.
“Hamas là một trong những nhóm thành công trong việc sử dụng tiền điện tử để tài trợ cho khủng bố,” ông Tom Robinson, đồng sáng lập công ty nghiên cứu blockchain Elliptic cho biết.
Tuy nhiên, Hamas gần đây cho biết nhóm sẽ rút lui khỏi tiền điện tử sau một loạt thua lỗ. Hệ thống sổ cái của tiền điện tử có thể giúp truy vết các giao dịch đó.
Các nhà nghiên cứu blockchain tại TRM Labs trong tuần này cho biết rằng việc gây quỹ bằng tiền điện tử trước đây đã tăng lên sau các vụ bạo lực liên quan đến Hamas.
Cụ thể, sau cuộc chiến vào tháng 5/2021, các tài khoản tiền điện tử do Hamas kiểm soát đã nhận được hơn 400.000 USD (tương đương 629.000 AUD).
Tuy nhiên, kể từ sau vụ bạo lực hồi cuối tuần trước, các nhóm hỗ trợ nổi bật có liên quan đến Hamas chỉ chuyển được vài ngàn đô la thông qua tiền điện tử.
“Một lý do có thể khiến số tiền quyên góp thấp là do chính quyền Israel đang nhắm mục tiêu vào họ ngay lập tức.”
TRM Labs cho biết thêm rằng Israel đã tịch thu số tiền điện tử trị giá “hàng chục triệu đô la” từ các tài khoản có liên kết với Hamas trong những năm gần đây.
Từ tháng 12/2021 đến tháng Tư năm nay, Israel đã kiểm soát gần 190 tài khoản tiền điện tử mà họ cho rằng có liên quan đến Hamas.
Tàu thuyền và các công ty vỏ bọc
Cho dù thông qua tiền điện tử hay các phương tiện khác, các đồng minh của Hamas đã tìm ra cách để đưa tiền đến Gaza.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Iran cung cấp tới 100 triệu USD (158 triệu AUD) hàng năm để hỗ trợ cho các nhóm người Palestine bao gồm Hamas, đồng thời liệt kê các phương pháp chuyển tiền thông qua các công ty vỏ bọc, giao dịch vận chuyển và kim loại quý.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết vào năm ngoái, Hamas đã thành lập một mạng lưới bí mật gồm các công ty quản lý các khoản đầu tư trị giá 500 triệu USD vào các tổ chức từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Ả Rập Saudi, đồng thời công bố các biện pháp trừng phạt đối với các công ty này vào tháng 5/2022.
Israel từ lâu đã cáo buộc các nhà lãnh đạo tôn giáo của Iran kích động bạo lực bằng cách cung cấp vũ khí cho Hamas. Tehran, vốn không công nhận Israel, cho biết họ hỗ trợ Hamas về mặt tinh thần và tài chính.
Việc hỗ trợ cho người Palestine đã là một chính sách quan trọng của Cộng hòa Hồi giáo kể từ cuộc cách mạng năm 1979 và là cách để nước này tự khẳng định mình là nhà lãnh đạo của thế giới Hồi giáo.
Qatar cũng đã tài trợ hàng trăm triệu đô la cho Gaza kể từ năm 2014, có thời điểm chi 30 triệu đô la mỗi tháng để giúp vận hành nhà máy điện duy nhất của vùng đất này và hỗ trợ các gia đình nghèo cũng như công chức trong chính phủ do Hamas điều hành.
“Viện trợ của Qatar cung cấp 100 đô la cho các gia đình Palestine nghèo nhất và kéo dài thời gian có điện trong một ngày ở Gaza,” một quan chức Qatar cho biết khi đáp lại yêu cầu bình luận, đồng thời nói thêm rằng viện trợ đã giúp “duy trì sự ổn định và chất lượng cuộc sống cho … các gia đình Palestine”.
Qatar tài trợ cho Hamas thông qua Israel
Một nguồn tin cho biết Qatar thực sự tài trợ cho Gaza thông qua Israel.
Số tiền viện trợ được chuyển khoản điện tử từ Qatar sang Israel. Sau đó, các quan chức Israel và Liên Hiệp Quốc sẽ mang tiền mặt qua biên giới đến Gaza.
Tiền được phân phối trực tiếp cho các gia đình và công chức có hoàn cảnh khó khăn ở Gaza, và mỗi gia đình hoặc cá nhân phải ký tên vào biên nhận rằng họ đã nhận được tiền mặt.
Một bản sao của tờ biên nhận sẽ được gửi đến Israel, một bản gửi đến Liên Hiệp Quốc và một bản gửi đến Qatar.
A source close to Hamas in Gaza recently told Reuters that the group had a military academy training a range of specialisations including cyber security and boasts a naval commando unit among its 40,000-strong military wing. Source: AP / Khalil Hamra
Trong những năm gần đây, Qatar đã mua nhiên liệu từ Israel cho nhà máy điện duy nhất của Gaza. Họ cũng gửi nhiên liệu của Ai Cập đến cho Hamas để nhóm này có thể bán lại, sử dụng số tiền thu được để trả lương.
Ông Stephen Reimer thuộc Viện nghiên cứu Royal United Services Institute dự đoán những nỗ lực mới nhằm hạn chế hoàn toàn quyền truy cập của Hamas vào các kênh tài chính chính thức sẽ ít có khả năng thành công.
“Chiến thuật tài chính của họ đã phát triển để phá vỡ những điều này,” ông nói.
