Năm 2023, Tết Nguyên Đán diễn ra vào ngày 22 tháng Giêng.
Có bốn phần không thể thiếu trong cho lễ hội đón năm mới. Họ bắt đầu chuẩn bị trước một tuần, một ngày để cúng tưởng niệm và cầu nguyện, sau đó là Đêm Giao Thừa, một ngày tụ họp và tặng quà
Tiến sĩ Pan Wang, giảng viên cao cấp về Nghiên cứu Trung Quốc và Châu Á tại Đại học New South Wales giải thích Lễ hội Tết Nguyên Đán kéo dài mười lăm ngày.
"Tết Nguyên Đán là ngày bắt đầu của một năm âm lịch. Dựa trên chu kỳ của mặt trăng, nó cũng có thể được gọi là Tết Nguyên đán hoặc Lễ hội Mùa xuân", cô nói.
"Tết Nguyên Đán được tổ chức ở Trung Quốc và các nước Đông Á khác như Hàn Quốc, Việt Nam, Nhật Bản," tiến sĩ Wang giải thích.
Lễ hội cũng được tổ chức ở Malaysia và Mông Cổ, cũng như ở nhiều cộng đồng di dân trên khắp thế giới.
Tiến sĩ Wang cho biết thêm, Tết Nguyên đán có lịch sử tới 4.000 năm, bắt đầu từ triều đại nhà Hạ hoặc nhà Thương.
Source: Getty / Getty Images/Kiszon Pascal
"Cơ hội tìm hiểu về văn hóa Đông Nam Á và Đông Á"
Tiến sĩ Kai Zhang làm việc với Chương trình Ngôn ngữ Trung Quốc Hiện đại tại Trường Văn hóa, Lịch sử và Ngôn ngữ tại Đại học Quốc gia Úc ở Canberra.
Cô cho biết Tết Nguyên đán ở Úc là cơ hội tuyệt vời để mọi người từ khắp nơi trên thế giới tìm hiểu về văn hóa các quốc gia Đông Nam Á và Đông Á nói chung.
“Đó là một sự kiện văn hóa có lịch sử lâu đời và rất phong phú, mang tính biểu tượng, có ý nghĩa gắn liền với nó,” cô nói.
Những cách đón Tết Nguyên Đán khác nhau
Các hoạt động trong dịp Tết Nguyên đán bao gồm trang trí nhà cửa, tụ tập ăn tối với gia đình vào đêm giao thừa, phát quà và phong bao lì xì, đốt pháo và pháo hoa, xem múa lân và múa rồng.
Tiến sĩ Wang giải thích: “Tết Nguyên đán được tổ chức thông qua ẩm thực, ăn cá, bánh bao, quây quần với gia đình và cả với bạn bè.”
Màu đỏ được coi là màu may mắn. Vì vậy, trong khi bạn nhìn thấy rất nhiều đồ trang trí màu đỏ, thì người Trung Quốc cũng có truyền thống tặng phong bì màu đỏ cho trẻ em như một cách để chúc mừng năm mới và mừng sự trưởng thành của chúng.
Chinese dancers perform during the Sydney Lunar Festival Media Launch at the Chinese Garden of Friendship in Sydney on February 9, 2021. Source: AAP / AAP Image/Bianca De Marchi
Iris Tang lớn lên ở Trung Quốc và chuyển đến Úc 20 năm trước.
Cô cho biết sự khác biệt chính giữa các lễ kỷ niệm ở Úc và Trung Quốc đại lục là ở quê hương cô có một kỳ nghỉ lễ dài trùng với lễ đón Tết Nguyên Đán — đó là thời điểm mà hàng trăm triệu người trở về quê hương của họ ở Trung Quốc để đoàn tụ gia đình.
Theo Tang, thực phẩm là một phần quan trọng trong lễ đón Tết Nguyên đán ở Úc, cũng như ở Trung Quốc.
"Cá nhân tôi ăn mừng ngày này với gia đình và bạn bè của mình ở Canberra bằng cách chuẩn bị rất nhiều đồ ăn. Cách chúng tôi làm là ngồi quanh bàn và làm hàng trăm chiếc bánh bao từ Tết dương lịch.
"Tôi làm nhiều khẩu phần hơn và tôi có thể đông lạnh chúng sau này, để ăn trong thời gian còn lại của Tết Nguyên Đán."
Lịch truyền thống Trung Quốc
Mặc dù Trung Quốc ngày nay sử dụng lịch Gregorian, nhưng lịch truyền thống của Trung Quốc cũng được sử dụng rộng rãi cả ở Trung Quốc và người Hoa ở nước ngoài vì nó quy định các ngày lễ truyền thống, chẳng hạn như Tết Nguyên đán, Lễ hội Đèn lồng và Lễ hội Thanh minh.
Tiến sĩ Pan Wang giải thích rằng lịch này cũng đưa ra danh pháp truyền thống của Trung Hoa và nhiều quốc gia Đông Nam Á về các ngày trong vòng một năm mà mọi người sử dụng để chọn ngày lành cho đám cưới, đám tang, chuyển nhà hoặc bắt đầu kinh doanh.
Lịch truyền thống của Trung Quốc là mặt trăng mặt trời. Nó được hình thành dựa trên sự chuyển động của mặt trăng và mặt trời, do đó, nó tính đến cả quỹ đạo của mặt trăng quanh Trái đất và quỹ đạo của Trái đất quanh mặt trời.
"Trong lịch này, đầu tháng được xác định theo chu kỳ của mặt trăng. Vì vậy, trong hầu hết các lịch âm, tháng dài 29 hoặc 30 ngày và đầu năm được xác định theo năm dương lịch", Tiến sĩ Wang nói.
Các biến thể của lịch truyền thống Trung Quốc được sử dụng trên khắp Đông Á.
Source: Getty / Getty Images/d3sign
Lễ hội Đèn lồng
Theo truyền thống, lễ mừng Tết Nguyên Đán kéo dài tổng cộng khoảng hai tuần, từ Đêm giao thừa đến Lễ hội Đèn lồng, được tổ chức vào ngày 15 âm lịch hàng năm, Tiến sĩ Kai Zhang giải thích.
Lễ hội đèn lồng trùng với ngày 15 của tháng đầu tiên theo lịch Trung Quốc.
Cô nói: “Nó được gọi là Lễ hội Đèn lồng vì có truyền thống [nơi] các gia đình làm những chiếc đèn lồng nhỏ cho con cái của họ và chúng sẽ thắp sáng những chiếc đèn lồng bên ngoài cửa theo đúng nghĩa đen.
“Mà theo như chúng ta có thể quay ngược về lịch sử, ngay từ thời Đường, sẽ có những sự kiện quy mô lớn được tổ chức vào ngày đó.”
“Thời điểm để tỏ lòng thành kính với tổ tiên”
Tiến sĩ Craig Smith là giảng viên cao cấp về Nghiên cứu Dịch thuật (tiếng Trung Quốc) tại Viện Châu Á tại Đại học Melbourne.
Ông đã sống ở Đài Loan và Hàn Quốc được vài năm và có một số kỷ niệm tuyệt vời về việc đón Tết Nguyên đán ở cả hai nơi.
Tiến sĩ Smith cho biết ở Hàn Quốc, Tết Nguyên đán là thời điểm để tỏ lòng thành kính với tổ tiên, một truyền thống mà các nền văn hóa khác cũng chia sẻ.
Tiến sĩ Smith nói: “Vào ngày đầu năm mới, mọi người chuẩn bị một bữa ăn cho tổ tiên đã khuất của họ, tỏ lòng kính trọng và mời họ đồ uống."
رقص شیر Source: Getty / Getty Images/Nigel Killeen
"Tìm về lịch sử hàng ngàn năm"
Tiến sĩ Smith cho biết có nhiều yếu tố trong phong tục đón Tết Nguyên đán truyền thống đến từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc.
Ví dụ, đây là trường hợp múa sư tử được thể hiện theo truyền thống trong các cuộc diễu hành Tết Nguyên Đán.
"Khi các học giả nhìn vào truyền thống múa sư tử này, họ thực sự nhìn lại hàng ngàn năm trước, và từ lâu chúng ta đã biết rằng rất nhiều truyền thống, tôn giáo, âm nhạc, nghệ thuật đã du nhập vào Trung Quốc từ nơi mà ngày nay chúng ta gọi là phương Tây hoặc miền Trung. Các nước châu Á, đặc biệt dọc theo con đường tơ lụa nổi tiếng," Tiến sĩ Smith giải thích.
A stall seen selling Chinese New Year products during the Georges River Lunar New Year Festival in Sydney on January 18, 2020. Source: AAP / AAP Image/Jeremy Ng
Năm 2023 là năm Quý Mão, bắt đầu từ Tết Nguyên Đán và kéo dài đến ngày 10 tháng 2 năm 2024.
Tuy nhiên, ở Việt Nam, đây là năm con mèo thay vì năm con thỏ như những quốc gia Đông Nam Á khác.
Tối Giao Thừa tại Tổ Đình Phước Huệ Sydney, nhiều gia đình mặc áo dài đi đón giao thừa trong đó có không ít gia đình đa văn hóa cùng hòa chung sự nhộn nhịp của không khí Tết Việt.
Phương, cô con cô dâu Việt trong gia đình Ấn đã cùng gia đình chồng bận áo dài đi đón Giao thừa ở chùa. Cô nói, chỉ trừ hai năm Covid nhà chùa không tổ chức còn gần như năm nào cô cũng chùa đi đón Giao thừa.
Thầy Thích Phước Viên Phó Trụ Trì Tổ Đình Phước Huệ cho biết truyền thống Đón Giao Thừa ở chùa đã có từ năm 1996 và năm nay theo ước tính có khoản 15 ngàn lượt khách viếng chùa và đón pháo bông.
Tại khu phố Tàu của Sydney, Jayzer Nguyễn, nhân viên cửa hàng trà sữa trân châu nói rằng năm nay sẽ có một trải nghiệm khác.
"Biên giới mở và có rất nhiều người Trung Quốc ra ngoài và không chỉ người Trung Quốc mà cả những người châu Á khác như Việt Nam, Indonesia. Và nó có thể giống như một bước đột phá cho doanh nghiệp."
Các lễ hội cho Tết Nguyên đán tiếp tục cho đến ngày 5 tháng 2 tức Rằm tháng Giêng, theo văn hóa Trung Hoa Lễ hội đèn lồng diễn ra vào ngày trăng tròn đầu tiên của năm.
Một năm hoàng đạo của Trung Quốc bắt đầu và kết thúc vào Tết Nguyên Đán.
Mỗi năm trong chu kỳ 12 năm lặp đi lặp lại của hoàng đạo được đại diện bởi một con vật trong cung hoàng đạo, mỗi con vật có thuộc tính nổi tiếng riêng. Con Thỏ xếp thứ tư của hoàng đạo.
Theo thứ tự là Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.
