Key Points
- Văn hoá tiền tip (tiền boa) tồn tại ở nhiều nước như Hoa Kỳ, nhưng không phổ biến tại Úc.
- Ngày càng có nhiều nhà hàng khuyến khích khách hàng trả thêm tiền tip.
- Nhiều nhân viên nhà hàng là những người lao động thời vụ (casual) chỉ được trả mức lương tối thiểu, và họ cho rằng việc trả tiền tip làm điều nên làm.
Ở nhiều nước như Hoa Kỳ, việc trả tiền tip (tiền boa) hầu như là thông lệ ở khắp mọi nơi, từ nhà hàng, khách sạn đến taxi.
Ở Úc, việc trả tiền tip là hoàn toàn tự nguyện và ít phổ biến hơn. Nhưng điều đó có đang thay đổi?
Các hệ thống đặt hàng trực tuyến, ứng dụng giao đồ ăn và thậm chí cả máy EFTPOS trên khắp nước Úc đã bắt đầu hỏi khách hàng xem họ có muốn trả tiền tip hay không.
Một số thậm chí còn , và khách hàng phải chủ động chọn không trả thêm tiền.
Trong khi một số khách hàng bày tỏ sự tức giận trước trào lưu này, những người khác lại cho rằng điều đó hoàn toàn hợp lý.
Automatic tips are becoming a common sight on food delivery apps and QR code menus. Source: SBS
Mức lương tối thiểu trên khắp các tiểu bang của Hoa Kỳ dao động từ 7,25 đô la Mỹ (tương đương 10,88 đô la Úc) đến 16,50 đô la Mỹ (24,75 đô la Úc) một giờ.
Từ ngày 1/7, , theo quyết định của Uỷ ban Công bằng Việc làm (Fair Work Commission).
“Tôi luôn cảm thấy hơi tự mãn rằng người Úc không bao giờ cần tiền tip vì chúng tôi đã được trả mức lương tối thiểu khá tốt; khi tôi còn là một nhân viên nhà hàng tại Úc, tôi đã có thể sống đủ với số tiền mà tôi kiếm được,” cô nói.
Thế nhưng sau khi trở về nước, quan điểm của cô đã thay đổi, và cô cho rằng các nhân viên nhà hàng và nhà cung cấp dịch vụ hiện nay không được trả lương tương xứng với sức lao động.
Giờ đây cô luôn để lại tiền tip cho nhân viên nhà hàng và nhà cung cấp dịch vụ.
“Khi tôi đi làm móng, tôi trả tiền tip. Khi tôi đi mát xa, tôi trả tiền tip. Không chỉ những người phục vụ bàn, tất cả các ngành dịch vụ đều bị trả lương thấp,” cô nói.
Cô Chapman xem việc trả tiền tip như một cách để hỗ trợ những người lao động bị trả lương thấp và là phần thưởng cho dịch vụ tốt.
“Chúng ta cần tìm sự cân bằng trong đó, nếu bạn làm công việc nhà hàng đạt tiêu chuẩn chấp nhận được, bạn sẽ được trả một mức lương đủ sống... và nếu bạn hoàn thành xuất sắc công việc, thì bạn sẽ kiếm được nhiều tiền hơn,” cô nói.
“Là những người tiêu dùng, nếu chúng ta muốn có dịch vụ tốt, thì chúng ta có thể cân nhắc và khuyến khích điều đó, và cách duy nhất để làm điều đó là trả một khoản tiền tip phù hợp.”
Cô Chapman nói rằng bất kỳ ai có đủ khả năng trả tiền tip ở Úc đều nên làm như vậy, và khuyên mọi người nên trả tip bằng tiền mặt để bảo đảm số tiền đó sẽ đến tay nhân viên chứ không phải chủ doanh nghiệp.
Nhân viên nhà hàng nói rằng tiền tip là “phép lịch sự thông thường”
Nhiều nhân viên nhà hàng là những người lao động thời vụ (casual) chỉ được trả mức lương tối thiểu, và họ cho rằng việc trả tiền tip nên trở thành thông lệ.
Cô Gemma Walker, 23 tuổi, sống ở Melbourne và đã làm việc trong ngành nhà hàng khách sạn được khoảng sáu năm. Cô cho biết cô nhận được tiền tip từ khoảng một nửa số khách hàng của mình.
Theo cô Walker, việc so sánh văn hóa tiền tip giữa Úc với Hoa Kỳ là không phù hợp.
“Đó là một nền kinh tế hoàn toàn khác, các vấn đề về lương tối thiểu của họ hoàn toàn khác với chúng ta,” cô nói.
“Những người làm trong lĩnh vực nhà hàng khách sạn ở Úc không được trả lương cao… chúng tôi thường chỉ nhận được mức lương tối thiểu, số tiền này không phải là không đủ sống, nhưng nếu chúng tôi có thêm một ít tiền tip thì cuộc sống sẽ dễ dàng, suôn sẻ hơn.”
Hospitality worker Gemma Walker believes tipping should be the norm in Australia.
Cô Walker mô tả tình hình hiện nay giống như một vòng tròn lẩn quẩn, “ngày càng ít người ra ngoài”, khiến nhân viên có ít tiền tip hơn và nhận được ít ca làm việc hơn.
Cô hầu như luôn trả tiền tip cho nhân viên nhà hàng mỗi khi đi ăn ngoài, và tin rằng đây là điều nên làm.
“Đối với tôi, đó là phép lịch sự thông thường,” cô nói.
“Nếu tôi nghĩ rằng nhà hàng đã làm hỏng một trải nghiệm hay điều gì đó đối với tôi, thì trong trường hợp đó, tôi có thể không tip, hoặc tôi có thể tip ít hơn rất nhiều, nhưng tôi luôn cố gắng trả tiền tip.”
Các doanh nghiệp có đang chuyển gánh nặng chi phí sang khách hàng?
Ông Tony Green, Giám đốc điều hành của Australian Food Service Advocacy Body – được thành lập hai năm trước để giúp xây dựng lại ngành nhà hàng khách sạn trong đại dịch COVID – cho biết văn hoá tiền tip dường như đang thay đổi.
“Đây thực sự là thời điểm khó khăn đối với tất cả mọi người: khách hàng, nhân viên phục vụ, nhà tuyển dụng,” ông nói.
“Bắt đầu từ một khởi điểm thực sự khó khăn do COVID, sau đó là chi phí kinh doanh và lạm phát, tôi có thể hiểu tại sao ngày càng có nhiều doanh nghiệp cố gắng xin tiền tip.”
Ông cho biết các chủ nhà hàng đang gặp khó khăn với chi phí hoạt động, giá nguyên liệu, tiền thuê nhà và hóa đơn năng lượng ngày càng tăng.
Bên cạnh đó, mức tăng 5,75% lương tối thiểu sẽ làm tăng thêm gánh nặng chi phí cho các chủ doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Green cho rằng không phải chủ doanh nghiệp nào cũng sẽ đẩy khoản chi phí này cho khách hàng.
“Chủ doanh nghiệp có mối quan hệ với nhân viên và có trách nhiệm trả lương cho họ,” ông nói.
“Tôi nghĩ người Úc sẽ trả tiền tip rất hào phóng nếu họ nhận được dịch vụ tốt, vì vậy tôi khuyên các doanh nghiệp nên cố gắng hết sức để mang lại trải nghiệm đó cho khách hàng và hy vọng nhờ đó, họ sẽ nhận được nhiều tiền tip hơn.”
