Key Points
- Mức giá khẩn cấp đã được áp đặt vào cuối năm 2022 sau khi giá khí đốt tăng sau cuộc xâm lược Ukraine.
- Mức giá trần được kéo dài đến năm 2025, nhưng một số người nói rằng nó không đủ để giảm giá năng lượng bán lẻ.
- Hầu hết sản lượng khí đốt của Úc được ký kết với các hợp đồng ngoại quốc và một số nước đã cảnh báo về sự thiếu hụt nguồn cung trong dài hạn.
Các hộ gia đình, quán cà phê và các nhà sản xuất cứ ngỡ rằng giá khí đốt sẽ rẻ hơn khi mức giá trần mới được chính phủ áp đặt, nhưng thực tế không phải như vậy.
Mặc dù quy tắc ứng xử bắt buộc về khí đốt của chính phủ liên bang đối với các nhà sản xuất hiện đang là luật, nhưng nó không ảnh hưởng đến các nguồn cung cấp đã có trong hợp đồng, điều đó có nghĩa là hóa đơn sẽ không giảm đột ngột.
Một mức giá trần khẩn cấp đã có hiệu lực vào tháng 12 sau khi giá khí đốt tăng vọt do cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Một số doanh nghiệp đã phải đối mặt với chi phí năng lượng tăng gấp bốn lần.
Cơ quan giám sát cạnh tranh kiến nghị mức trần 12 đô la mỗi gigajoule sẽ là hợp lý, nói rằng hầu hết các ưu đãi bán sỉ khí đốt nội địa vào năm 2021 đều ở dưới mức đó.
Mức giá trần được kéo dài đến năm 2025, nhưng đó là giá sỉ, không phải giá bán lẻ.
Hơn nữa, mức giá trần không bao gồm các hợp đồng xuất khẩu. Nguồn cung ngắn hạn và các nhà sản xuất nhỏ hơn cũng thuộc trường hợp ngoại lệ, và có thêm một ngoại lệ rõ ràng mới đối với nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Do hầu hết khí đốt nội địa bị ràng buộc vào các hợp đồng quốc tế, Úc có thể sẽ sớm nhập khẩu thêm khí hóa lỏng để sử dụng trong nước.
Không nhiều khí đốt thực sự được áp dụng mức giá trần
Giám đốc điều hành của công ty phân tích EnergyQuest, ông Rick Wilkinson nói rằng, với tất cả các trường hợp miễn trừ, thật hợp lý khi đặt câu hỏi bao nhiêu khí đốt được áp giá trần.
“Hiện tại câu trả lời là không nhiều – chúng tôi ước tính nó chiếm khoảng 6% tổng sản lượng ở bờ biển phía đông (bao gồm khí hóa lỏng), nhưng nhiều hơn 21% nguồn cung trong nước”, ông nói.
Ông Wilkinson cho biết, với tư cách là trọng tài của thị trường khí đốt ở bờ biển phía đông, chính phủ có thể buộc phải đưa ra một số quyết định khó khăn trong trung hạn và dài hạn, bởi vì giá thấp giả tạo không khuyến khích nguồn cung mới.
Ông Wilkinson bác bỏ quan điểm chính thức rằng cuộc chiến ở Ukraine và giá khí đốt quốc tế cao kỷ lục là nguyên nhân khiến thị trường khí đốt ở bờ đông bị gián đoạn.
“Phân tích của chúng tôi cho thấy nguyên nhân chủ yếu là do các vấn đề trong nước và nguồn cung cấp năng lượng sẵn có của các công ty," ông nói.
Cảnh báo thiếu hụt nguồn cung dài hạn
Nhà điều hành thị trường năng lượng Úc đã cảnh báo về sự thiếu hụt nguồn cung dài hạn và nguy cơ thiếu khí đốt trong mùa đông, đặc biệt nếu thời tiết khắc nghiệt xảy ra.
EnergyQuest đã dự báo thị trường khí đốt ở bờ biển phía đông sẽ thiếu nguồn cung vào cuối thập niên này hoặc có thể sớm hơn nhiều, tùy thuộc vào việc thiết lập nguồn cung mới trong nước hay nhập khẩu khí hóa lỏng và cách thức quản lý việc loại bỏ các nhà máy than.
Đỉnh điểm của sự thiếu hụt có thể đến sớm hơn tùy thuộc vào thời tiết.
"Bộ quy tắc ứng xử về khí đốt không khắc phục được những vấn đề này," ông Wilkinson nói.
Giữa lúc có nhiều lời kêu gọi đánh thuế lợi nhuận chiến tranh, chính phủ liên bang cho biết việc kiểm soát giá khí đốt có tính đến chi phí chính của các nhà sản xuất nội địa và cho phép thu được lợi nhuận "hợp lý".
Chính phủ đã có hành động đủ chưa?
Giám đốc điều hành của Hội đồng Dịch vụ Xã hội Úc, Cassandra Goldie nói rằng, mức giá trần sẽ giúp giảm áp lực lên giá khí đốt của hộ gia đình, nhưng chính phủ nên làm nhiều hơn nữa.
Cơ quan nêu trên cho biết 10% tiền bản quyền đối với sản xuất khí đốt ngoài khơi sẽ tài trợ cho quá trình chuyển đổi khỏi khí đốt.
“Các tập đoàn khí đốt quốc tế đang kiếm được những khoản lợi nhuận khổng lồ từ các nguồn lực công cộng, trong khi hóa đơn năng lượng tăng cao đang buộc những người có thu nhập thấp hơn phải lựa chọn giữa việc sưởi ấm ngôi nhà của họ và việc ăn ba bữa một ngày,” Goldie cho biết.
"Bộ trưởng năng lượng nên giám sát việc miễn giảm mức giá trần, bởi vì điều đó có thể cho phép quá nhiều công ty vượt quá mức trần và kiếm được lợi nhuận rất lớn."
Chính phủ cũng nên làm việc với các nhà bán lẻ năng lượng để giảm nợ năng lượng cho những người gặp khó khăn về năng lượng, bà Goldie nói.
Đầu tư hơn nữa vào hiệu quả năng lượng, điện khí hóa và trang bị thêm năng lượng mặt trời cho nhà ở thu nhập thấp cũng có thể giảm bớt tình trạng nghèo năng lượng.
