Bộ trưởng Năng lượng sai lạc về dự trữ xăng dầu của Úc

Energy Minister Angus Taylor has Source: AAP Image/Mick Tsikas

NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ

Dự trữ xăng dầu trong nước Úc đủ cho 89 ngày.

NHẬN ĐỊNH CỦA AAP FACTCHECK

Sai lạc. Vào thời điểm của tuyên bố này, Úc có lượng dự trữ xăng dầu trong nước Úc đủ cho 64 ngày. Lượng dự trữ cho thêm 25 ngày nữa đang trên đường đến Úc hoặc đang ở nước ngoài.

Bộ trưởng Năng lượng Angus Taylor đã cố trấn an quan ngại của công chúng về giá xăng dầu đang tăng lên và tình trạng thiếu hụt xăng dầu toàn cầu bằng cách tuyên bố rằng đất nước có lượng dự trữ xăng dầu “ở đây trong nước Úc” đủ cho 89 ngày.

Tuyên bố này của bộ trưởng là sai lạc. Dữ liệu chính thức cho thấy Úc có lượng nhập khẩu xăng dầu trong nước Úc đủ cho 64 ngày tại thời điểm tháng 12 năm 2021, tháng gần đây nhất có số liệu. Vào thời điểm đó, lượng dự trữ xăng dầu đủ cho thêm 25 ngày sử dụng nữa, đang được cất giữ ở nước ngoài, đang trên tàu đến Úc, hoặc đang được chuẩn bị để giao hàng.

Ông Taylor đưa ra tuyên bố này trong cuộc phỏng vấn trên Đài Truyền hình Sky News vào ngày 9 tháng 3 khi được hỏi về giá xăng dầu đang tăng lên. Khi được hỏi về lượng dự trữ xăng dầu chiến lược của Úc, ông trả lời: “Chúng ta có 90 ngày – hay 89 ngày – là lượng dự trữ ở đây trong nước Úc, theo định nghĩa của chúng tôi, và đó bao gồm cả dầu thô lẫn sản phẩm đã hoàn tất” (ở đoạn phim 1 phút 32 giây – bản đánh máy ở đây).

Khi được liên hệ để tìm hiểu về cơ sở cho tuyên bố này, nữ phát ngôn nhân của ông Taylor cho AAP FactCheck biết trong một thư điện tử: “Bộ trưởng Taylor đã nói đến lượng dự trữ xăng dầu khẩn cấp của Úc mà chúng ta giữ như một phần của cam kết của chúng ta với IEA (International Energy Agency) (Cơ quan Năng lượng Quốc tế) tuân theo thỏa thuận của International Energy Program (Chương trình Năng lượng Quốc tế) … Bộ trưởng Taylor cũng nói ‘theo định nghĩa chúng tôi sử dụng’ đây bao gồm lượng dự trữ đang trên biển để đến Úc.”

Úc là một quốc gia thành viên của International Energy Agency (IEA) (Cơ quan Năng lượng Quốc tế), một tổ chức được lập ra vào năm 1974 để điều phối sự ứng phó tập thể đối với những gián đoạn lớn về nguồn cung xăng dầu trên toàn cầu.

Như một phần của việc là thành viên trong IEA, Úc có chân trong  International Energy Program treaty (Hiệp ước về Chương trình Năng lượng Quốc tế), việc này đỏi hỏi các thành viên của IEA có đủ xăng dầu để bảo đảm mức tiêu thụ trong nước trong 90 ngày trong tình huống khẩn cấp của quốc gia (trang 17).

IEA công bố các con số về lượng dự trữ xăng dầu cho từng quốc gia thành viên ở đây, được đo lường bằng số ngày của lượng nhập khẩu ròng về xăng dầu. Dữ liệu đó cho thấy Úc có lượng dự trữ xăng dầu tương đương cho 67 ngày, tại thời điểm tháng 12 năm 2021 – số liệu gần đây nhất có tại thời điểm của bài viết này – tổng số dự trữ thấp nhất trong số 27 quốc gia trong IEA được liệt kê.

Tính toán của Úc bao gồm lượng dự trữ đủ cho ba ngày đang được giữ nước ngoài. IEA nói, trong một số trường hợp, lượng dự trữ được giữ theo các thỏa thuận song phương có thể được tính vào đòi hỏi tối thiểu 90 ngày sử dụng. Vào năm 2020, Úc đã đạt được một thỏa thuận để sử dụng một phần của Strategic Petroleum Reserve (Dự trữ Xăng dầu Chiến lược) của Hoa Kỳ để củng cố cho an ninh nhiên liệu trong nước.

Một quốc gia duy nhất khác không tuân thủ đòi hỏi 90 ngày này là New Zealand với lượng dự trữ đủ cho 87 ngày, 34 ngày trong số đó được giữ ở nước ngoài. Để so sánh, Nhật Bản có lượng dự trữ đủ cho 219 ngày trong khi Anh Quốc có lượng dự trữ đủ cho 905 ngày. IEA không liệt kê lượng dự trữ xăng dầu đối với một số thành viên của mình như Hoa Kỳ, Canada, Mexico và Na-uy vì họ là các nước xuất khẩu xăng dầu ròng.

Chính phủ Úc cũng công bố các con số thống kê hàng tháng về xăng dầu ở đây. Cũng như vậy dữ liệu đó xác nhận Úc có lượng nhập khẩu xăng dầu ròng đủ cho 67 ngày như tại thời điểm tháng 12 năm 2021 (xin xem tờ: “Lượng dự trữ của IEA theo ngày, bao gồm cả lượng đang trên đường đến”).

Dữ liệu của chính phủ Úc cũng liệt kê hai loại dự trữ xăng dầu khác nhau: xăng dầu đang trên tàu để đến Úc (lượng dự trữ đủ cho 12 ngày) và xăng dầu ở nước ngoài đang chờ để được đưa đến Úc (lượng dự trữ đủ cho 10 ngày). Ba phân loại này có tổng số đủ cho 89 ngày từ lượng dự trữ “được giữ cho thị trường Úc đang ở trong nước Úc và ở nước ngoài”.

Theo dữ liệu này, “lượng dự trữ đang trên tàu hoặc đang được giữ ở nước ngoài không thể được bao gồm trong việc đáp ứng bổn phận của Úc đối với IEA về lượng dự trữ”.

Nữ phát ngôn nhân của ông Taylor nói, chính phủ “không coi phương pháp hiện nay của IEA về việc tính lượng dự trữ là thỏa đáng hay đại diện cho địa lý rất khác biệt của nước Úc so với các quốc gia Âu Châu nối liền nhau”.

Tony Wood, giám đốc về chương trình năng lượng và biến đổi khí hậu tại Grattan Institute (Viện Grattan), cho AAP FactCheck biết trong một thư điện tử rằng, vì dự trữ xăng dầu chiến lược của Úc được giữ là để đáp ứng bổn phận quốc tế của chúng ta với IEA, nên “cất giữ ở đâu không thành vấn đề”.

Tuy nhiên, “hơi có vấn đề” khi định nghĩa lượng dự trữ ở nước ngoài và trên biển là đang ‘ở đây trong nước Úc’, ông Wood nói.

Vào năm 2019, giáo sư Samantha Hepburn của Deakin University Law School (Khoa Luật thuộc Đại học Deakin) cho AAP FactCheck biết rằng nguồn cung đang trên biển không nên được tính vào lượng dự trữ xăng dầu của Úc theo IEA “bởi vì chúng ta không có sự kiểm soát hoàn toàn lượng dự trữ nhiên liệu của mình trên các vùng biển quốc tế cho tới khi nó có mặt trên đất nước của chúng ta”.

“Nếu chúng ta không có dự trữ đủ cho 90 ngày, không kể lượng dự trữ trên biển, nước Úc sẽ không thể đóng góp vào ứng phó toàn cầu trong trường hợp xảy ra thiếu hụt nhiên liệu và việc đó sẽ làm suy yếu an ninh toàn cầu,” bà nói vào lúc đó.

Theo một báo cáo nghiên cứu năm 2020 của quốc hội, từ năm 2012, Úc đã không tuân thủ đòi hỏi của IEA về lượng dự trữ đủ cho 90 ngày. Chính phủ nói họ cam kết trở lại việc tuân thủ bổn phận về giữ lượng dự trữ này vào trước năm 2026.

NHẬN ĐỊNH CUỐI CÙNG

Dữ liệu gần đây nhất tại thời điểm của tuyên bố của ông Taylor cho thấy Úc có lượng dự trữ xăng dầu trong nước Úc đủ cho 64, và lượng dữ trữ đủ cho thêm 25 ngày nữa, được giữ ở nước ngoài cho việc sử dụng của Úc, đang trên đường đến Úc hoặc đang ở nước ngoài chờ để được chuyển đến Úc.

Vì vậy, không chính xác khi tuyên bố rằng Úc có lượng dự trữ xăng dầu đủ cho 89 ngày “ở đây trong nước Úc” khi một phần đáng kể của lượng dự trữ này đang được giữ ở nước ngoài hoặc vẫn chưa về đến Úc.

Sai lạc – Tuyên bố này chính xác một phần nhưng thông tin đã được trình bày một cách không đúng, bị tách khỏi tình huống hoặc thiếu sót.

* AAP FactCheck là thành viên được công nhận của International Fact-Checking Network (Mạng lưới Quốc tế về Kiểm tra Dữ kiện Thực tế). Muốn được cập nhật về những kiểm chứng dữ kiện thực tế mới nhất của chúng tôi, hãy theo chúng tôi trên Facebook, Twitter và Instagram.