Tuyên bố về những cái chết do vắc-xin ngừa COVID-19 thiếu dữ liệu đầy đủ

A paramedic moves equipment outside St. Vincent's Hospital in Melbourne, Tuesday, January 11, 2022. Source: AAP Image/Luis Ascui

NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ

Úc đã ghi nhận con số tử vong do vắc-xin COVID-19 cao hơn gấp 12 lần so với con số tử vong do tất cả các vắc-xin khác gộp lại trong 50 năm.

NHẬN ĐỊNH CỦA AAP FACTCHECK

Sai. Tuyên bố này bóp méo các báo cáo về sự bất lợi của vắc-xin, vốn không cho thấy con số tử vong. Cho đến giờ, ở Úc có 11 cái chết liên quan đến vắc-xin COVID-19.

---

Một trang mạng của Anh Quốc thường đăng tải các thông tin sai lạc về vắc-xin COVID-19 đã chuyển sự chú ý của mình sang nước Úc, tuyên bố rằng nước này có số lượng những cái chết do vắc-xin chống coronavirus cao hơn đáng kể so với tất cả các vắc-xin khác cộng lại trong thời gian 50 năm.

Tuy nhiên, tuyên bố này dựa trên một sự bóp méo dữ liệu về những phản ứng bất lợi do Therapeutic Goods Administration (TGA) (Cơ quan Quản lý Dược phẩm), công bố, nhắc lại những dối trá tương tự được chia sẻ về việc triển khai vắc-xin COVID-19 ở các quốc gia khác.

Một nữ phát ngôn nhân của TGA cho AAP FactCheck biết rằng đăng tải này đã diễn giải không đúng các dữ liệu theo dõi tính an toàn, mà không xác định một vắc-xin nào đó đã gây biến cố bất lợi. Bà còn lưu ý rằng việc triển khai vắc-xin ở quy mô lớn nghĩa là một số người sẽ trở nên đau ốm hoặc tử vong vì những nguyên nhân khác, sau khi được chích vắc-xin.

Một bài đăng trên Facebook từ một trang ở Queensland có một đường dẫn đến bài viết ngày 11 tháng 1 từ trang mạng The Daily Exposé, một trang mạng ở Anh Quốc mà đã nhiều lần tự nhận là lan truyền thông tin sai lạc về COVID-19 và vắc-xin (thí dụ ở đây, ở đây, ở đây, ở đây và ở đây).

Tiêu đề của bài viết này nêu rằng: "Nước Úc đã ghi nhận con số Tử vong trong 10 tháng do Vắc-xin Covid-19 cao hơn gấp 12 lần so với con số Tử vong do tất cả các Vắc-xin khác gộp lại trong 51 năm."

Bài viết này so sánh những cái chết sau khi được chích vắc-xin COVID-19 mà được TGA báo cáo, với các báo cáo tương tự liên quan đến các vắc-xin khác ngược trở về tới năm 1971 như được ghi lại trong Database of Adverse Event Notifications (DAEN) (Cơ sở Dữ liệu về các Thông báo về Biến cố Bất lợi).

Mặc dù các lưu giữ của DAEN cho thấy số lượng những cái chết sau khi được chích vắc-xin COVID-19 đã được báo cáo là cao hơn đáng kể so với các loại vắc-xin khác, nhưng nữ phát ngôn nhân này của TGA nói trong một thư điện tử rằng các biến cố này thường là một sự trùng hợp ngẫu nhiên hơn là do vắc-xin gây nên.

“Một sự so sánh đơn giản về số lượng các biến cố bất lợi được báo cáo về các vắc-xin khác nhau không phải là một phương pháp đúng đắn cho việc đánh giá tính an toàn,” bà nói.

Theo báo cáo mới nhất của TGA về tính an toàn của vắc-xin COVID-19, ghi ngày 27 tháng 1, TGA đã nhận được và tái xét 755 báo cáo về những cái chết sau khi được chích vắc-xin. Trong số này, chỉ có 11 cái chết đã được xác định là liên quan đến chính vắc-xin. Tất cả đều xảy ra sau liều đầu tiên của vắc-xin AstraZeneca.

“Việc tái xét các báo cáo riêng lẻ này và khuôn mẫu của việc báo cáo không gợi ý cho biết rằng vắc-xin đã đóng một vai trò trong đa số lớn những cái chết (đã được báo cáo) này,” nữ phát ngôn nhân này nói.

Tính đến ngày 26 tháng 1, hơn19,6 triệu người ở Úc đã nhận được ít nhất một liều vắc-xin COVID-19, trong khi hơn 48,7 triệu liều vắc-xin đã được chích. Như các chuyên gia trước đó đã giải thích cho AAP FactCheck rằng trung bình, hơn 400 người Úc chết mỗi ngày, việc này nghĩa là một điều không tránh khỏi là một số cái chết trùng hợp ngẫu nhiên sau khi được chích vắc-xin sẽ được ghi nhận.

Việc theo dõi về tính an toàn trong suốt quá trình triển khai vắc-xin COVID-19 bao gồm cả việc theo dõi thụ động và tích cực về các biến cố bất lợi. Cả người được chích vắc-xin và nhân viên y tế đều được khuyến khích nộp báo cáo.

Tuy nhiên, như các chuyên gia đã lưu ý ở Hoa Kỳ – nơi các tuyên bố dối trá tương tự về vắc-xin COVID-19 gây nên số lượng lớn những cái chết, đã nhiều lần được đưa ra dựa trên các báo cáo về biến cố bất lợi – tính chất công khai về vắc-xin chống vi-rút corona nghĩa là các báo cáo về biến cố bất lợi dễ gặp phải việc báo cáo sai lệch và sự so sánh trực tiếp, mà đã không thể làm được như vậy với các chương trình chủng ngừa khác.

TGA có một phần rộng khắp trên trang mạng của mình mô tả cách thức sử dụng dữ liệu của họ về các tác dụng bất lợi. Mô tả này nêu ra rằng "một sự đánh giá về tính an toàn của một loại thuốc hay vắc-xin nào đó không thể được đưa ra dựa trên các thông tin này”.

Jacques Raubenheimer, một nhà nghiên cứu thâm niên về thống kê sinh học tại University of Sydney (Đại học Sydney), người đã viết về các thông tin sai lạc về vắc-xin và việc diễn giải sai các dữ liệu, nói rằng tính chất của dữ liệu về biến cố bất lợi nghĩa là dữ liệu này không được phép sử dụng để rút ra những kết luận được đưa ra trong bài viết trên trang mạng Daily Exposé.

“Họ đang giả định rằng mỗi cái chết được liệt kê là do các vắc-xin khác đều đã bị gây nên bởi các vắc-xin đó, và mỗi cái chết được liệt kê là do vắc-xin COVID đều đã bị gây nên bởi vắc-xin COVID. Việc đó nên ngay lập tức cho chúng ta (lý do để) tạm dừng lại,” ông cho AAP FactCheck biết.

Phó giáo sư của University of Queensland (Đại học Queensland) Paul Griffin, một bác sĩ về bệnh truyền nhiễm và là một nhà vi trùng học, đã nhất trí rằng sự phân tích của bài đăng này có khiếm khuyết.

“Khi đa phần dân số được chích vắc-xin, việc mà chúng ta giờ đây may mắn có được với các loại vắc-xin COVID-19, thì về bản chất của tất cả các biến cố, cho dù đó là biến cố bất lợi hay biến cố thực sự hoàn toàn không liên quan, đều sẽ xảy ra chủ yếu ở những người đã được chích vắc-xin do bởi giờ đây họ chiếm phần đa số trong dân số,” ông nói trong một thư điện tử. 

Tiến sĩ Griffin nói thêm rằng có “khuynh hướng do một số người không hiểu khái niệm này, đã liên kết các biến cố với một thực tế là người ta đã được chích vắc-xin”.

AAP FactCheck trước đó đã lật tẩy nhiều bài đăng bóp méo dữ liệu của TGA về các biến cố bất lợi để hỗ trợ cho các tuyên bố sai lạc khác nhau (xin xem ở đây, ở đây và ở đây).

NHẬN ĐỊNH CUỐI CÙNG

Tuyên bố này dựa trên một sự diễn giải sai về các báo cáo của Úc về biến cố bất lợi của vắc-xin. Mặc dù số lượng những cái chết sau khi được chích vắc-xin COVID-19 đã được báo cáo, là cao hơn so với số lượng những cái chết sau khi được chích các vắc-xin khác, nhưng các báo cáo như thế này không cho thấy mối quan hệ hệ quả.

Theo TGA, cho đến giờ, ở Úc đã có 11 cái chết liên quan đến vắc-xin COVID-19. Các chuyên gia và các nhà quản lý nói rằng, những cái chết thêm, trùng hợp ngẫu nhiên không liên quan đến việc chích vắc-xin, là điều được lường biết trước trong việc triển khai vắc-xin ở quy mô lớn.

Sai – Tuyên bố này không chính xác.

AAP FactCheck là thành viên được công nhận của International Fact-Checking Network (Mạng lưới Quốc tế về Kiểm tra Dữ kiện Thực tế). Muốn được cập nhật về những kiểm chứng dữ kiện thực tế mới nhất của chúng tôi, hãy theo chúng tôi trên Facebook, Twitter và Instagram.