Key Points
- Một viện nghiên cứu y tế ở Queensland đang thử nghiệm một loại vắc-xin mới, với hy vọng đặt dấu chấm hết cho các mũi tiêm phòng cúm hàng năm.
- Vắc-xin cúm thường được cập nhật hàng năm khi vi-rút biến đổi làm giảm hiệu quả của vắc-xin.
- Các nhà nghiên cứu cho biết vắc-xin mới có thể mang lại sự bảo vệ trong nhiều năm.
Vào đầu mùa đông hàng năm, người Úc thường được nhắc nhở đi chủng ngừa cúm. Nhưng trong một vài năm nữa, mọi chuyện có thể thay đổi.
Viện nghiên cứu y tế Mater Research có trụ sở tại Queensland đang thử nghiệm một loại vắc-xin mới, mà nếu thành công, có thể mang lại sự bảo vệ rộng hơn trong thời gian dài hơn.
Vậy tại sao chúng ta cần tiêm vắc-xin hàng năm, chúng hoạt động như thế nào, và liệu việc chủng ngừa hàng năm có còn cần thiết trong tương lai?
Vì sao chúng ta phải chủng ngừa cúm hàng năm?
Các loại vắc-xin cúm thường được cập nhật hàng năm, dành cho người lớn và trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên.
Bà Kirsty Short là phó giáo sư chuyên nghiên cứu về bệnh cúm, COVID-19 và các đại dịch do vi-rút gây ra tại trường đại học Queensland.
Bà cho biết vi-rút cúm biến đổi hàng năm, điều đó có nghĩa là vắc-xin chúng ta tiêm năm nay sẽ không có tác dụng bảo vệ trong năm sau.
“Qua một mùa, vi-rút cúm sẽ biến đổi; virus xuất hiện cuối mùa không giống vi-rút đầu mùa,” bà nói.
“Điều đó có nghĩa là nếu bạn tiêm vắc-xin vào đầu mùa, thì vi-rút đã biến đổi rất nhiều nên khả năng bảo vệ của vắc-xin bị suy giảm vào cuối mùa hoặc mùa sau.”
Vắc-xin cúm được cập nhật hàng năm tùy theo những chủng vi-rút nào đang lưu hành.
Nhưng các loại vắc-xin hiện tại của chúng ta tập trung vào các protein bề mặt không ngừng phát triển.
“Vi-rút biến đổi rất nhiều và các loại vắc-xin hiện tại của chúng ta tập trung vào các protein bề mặt của vi-rút, là những phần biến đổi nhiều nhất,” bà nói.
“Vì vậy, rất khó để đạt được miễn dịch chéo (cross-protective immunity) vì mục tiêu của phản ứng miễn dịch liên tục thay đổi.”
Vắc-xin mới hoạt động như thế nào?
Vắc-xin cúm có tên OVX836 hiện đang được thử nghiệm trên khắp nước Úc, với Mater Research dẫn đầu nghiên cứu và hơn 600 người tham gia.
Ông Paul Griffin, Trưởng khoa Bệnh truyền nhiễm thuộc Dịch vụ Y tế Mater, cho biết vắc-xin nhắm vào các bộ phận ít bị đột biến hơn của vi-rút, điều đó có nghĩa là một lần tiêm có thể bảo vệ người nhận trong nhiều năm liền.
“Loại vắc-xin mới này nhắm vào nucleoprotein bên trong… vốn không thay đổi nhiều ở bất kỳ đâu,” ông nói.
“Vắc-xin này sử dụng một số công nghệ thực sự đột phá giúp tế bào B và T có những phản ứng rất tốt chống lại nucleoprotein đó, vì vậy chúng ta có thể mong đợi sự bảo vệ hiệu quả chống lại mọi chủng cúm về cơ bản.”
Tiến sĩ Griffin cho biết mặc dù kết quả từ các thử nghiệm lâm sàng sơ bộ ở nước ngoài rất đáng khích lệ, nhưng sẽ phải mất vài năm nữa vắc-xin mới có thể sẵn sàng.
Trong thời gian chờ đợi, ông nói rằng người Úc cần tiếp tục tiêm vắc-xin vào đầu mùa cúm – thường là từ tháng Năm đến tháng Mười hàng năm.
“Mặc dù thật thú vị khi chúng tôi đang thử nghiệm các loại vắc-xin mới… nhưng điều đó không làm giảm tầm quan trọng của các loại vắc-xin cúm hiện có,” ông nói.
“Chúng tôi chắc chắn muốn tiếp tục khuyến khích người dân sử dụng vắc-xin hiện có. Tỷ lệ tiêm chủng hiện thấp hơn nhiều so với mức chúng ta cần vào lúc này.”
Vì sao bạn nên chủng ngừa?
Bệnh cúm gia tăng hàng năm và Úc đã có hơn 40.000 trường hợp mắc bệnh cúm được phòng thí nghiệm xác nhận và 44 trường hợp tử vong trong năm 2023 cho đến nay.
Vi-rút này có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt nghiêm trọng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người có bệnh nền.
Tiến sĩ Griffin cho biết số trường hợp được chẩn đoán cho đến nay trong năm 2023 dự báo một mùa cúm đầy thách thức.
“Khi bạn thêm điều đó vào gánh nặng COVID đang diễn ra, nó sẽ tạo ra một mùa đông thực sự đầy thách thức đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe và con người của chúng ta, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất với cả hai loại vi-rút này,” ông nói.
Vắc-xin được cung cấp miễn phí theo Chương trình Chủng ngừa Quốc gia cho Thổ dân và Dân đảo Torres Strait, trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi, phụ nữ mang thai, người trưởng thành trên 65 tuổi, hoặc những người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
