Ý tưởng về nhà máy nhiệt điện than, cung cấp một đống thông tin sai lệch

"Hơn một ngàn nhà máy nhiệt điện than mới đang được xây dựng trên khắp thế giới trong khi Úc đang có kế hoạch đóng cửa các nhà máy còn lại của mình." Nhận định này đúng không?

One Nation senator Malcolm Roberts has long denied humans are responsible for climate change. Source: AAP/Lukas Coch

NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ

Hơn một ngàn nhà máy nhiệt điện than mới đang được xây dựng trên khắp thế giới trong khi Úc đang có kế hoạch đóng cửa các nhà máy còn lại của mình.

NHẬN ĐỊNH CỦA AAP FactCheck

Sai. Tuyên bố này dựa trên sự diễn giải sai về dữ liệu đã lỗi thời, phóng đại rất nhiều về tổng số các nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động và đang được xây dựng.

Thượng Nghị sĩ của One Nation (Đảng Một Quốc gia) Malcolm Roberts đã chia sẻ một ý tưởng tuyên bố rằng các nhà máy nhiệt điện than đang được xây dựng trên khắp toàn cầu trong khi sáu nhà máy nhiệt điện còn lại của Úc được tuyên bố đang bị chấm dứt hoạt động.

Thông tin này là sai. Các con số đưa ra có vẻ căn cứ vào các tổ máy của nhà máy nhiệt điện than, không phải các nhà máy nhiệt điện than, điều đó nghĩa số lượng nhà máy đang hoạt động đã được phóng đại một cách đáng kể. Thậm chí, dữ liệu về các tổ máy của nhà máy nhiệt điện than là dữ liệu đã lỗi thời và bị diễn giải sai. Ngoài ra, tại Úc, số lượng các nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động là cao hơn rất nhiều so với con số sáu nhà máy được tuyên bố.

Ý tưởng này bao gồm đoạn văn: “Đây là số lượng các nhà máy nhiệt điện than hiện nay.” Rồi liệt kê số lượng được tuyên bố về các nhà máy nhiệt điện than hiện có và đang trong kế hoạch, tại Liên minh Châu Âu (EU) (European Union), Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Phi, Ấn Độ, Phi-líp-pin, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc.

Ý tưởng này kết luận rằng: “Úc đang có kế hoạch đóng cửa 6 nhà máy còn lại để CỨU Thế giới”. Thượng Nghị sĩ Roberts, người lâu nay đã bác bỏ rằng con người đang gây nên sự biến đổi khí hậu, đã nhắn trên Tweeter vào ngày 6 tháng 12 với bình luận: “Đứng trước một Trung Quốc hung hăng hơn, việc chấm dứt tất cả than ở Úc sẽ như thể tự hại mình.”

Vào năm 2019, AAP FactCheck đã điều tra một ý tưởng sử dụng các số lượng đúng như phiên bản mà Thượng nghị sĩ Roberts đã tweet. Như được giải thích vào thời gian đó, các con số có vẻ có nguồn gốc từ một bài viết được tờ báo The Times của Anh Quốc đăng vào tháng 12 năm 2015 đưa tin rằng hơn 2.400 nhà máy nhiệt điện than đang được xây dựng hoặc đang trong kế hoạch trên khắp thế giới.

Bài viết này đã bao gồm một đồ họa thông tin để cho thấy số lượng các nhà máy nhiệt điện than hiện có và đang trong kế hoạch trên khắp EU, Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Phi, Ấn Độ, Phi-líp-pin, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc, với các con số khớp với các con số trong ý tưởng này.

Báo The Times đã dẫn nguồn của các số lượng trong đồ họa thông tin này là the Global Coal Plant Tracker (Hệ thống Giám sát Nhà máy Nhiệt Điện Than Toàn cầu) một công cụ dữ liệu tương tác được duy trì bởi tổ chức phi lợi nhuận Global Energy Monitor (GEM) (Tổ chức Theo dõi Năng lượng Toàn cầu) và công ty phân tích năng lượng Platts, giờ là một phần của S&P Global Platts. Đồ họa thông tin này có thể được thấy trong một bài đăng trên blog Watts Up With That vốn thường xuyên đăng các thông tin sai lệch về sự biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, mặc dù các con số được mô tả trong đồ họa thông tin này là về “các nhà máy nhiệt điện than”, nhưng Flora Champenois, người quản lý Global Coal Plant Tracker của GEM, cho AAP FactCheck biết rằng, thay vào đó, có nhiều khả năng là các con số này là về các tổ máy của nhà máy nhiệt điện than.

Các nhà máy nhiệt điện than thường bao gồm nhiều tổ máy, nghĩa là số lượng tổ máy của các nhà máy nhiệt điện than trên toàn cầu là cao hơn rất nhiều so với số lượng các nhà máy nhiệt điện than. Thí dụ, nhà máy điện Millmerran ở tây nam Queensland gồm hai tổ máy, nhà máy điện Eraring ở NSW có bốn tổ máy và nhà máy Hazelwood giờ đã đóng cửa ở Victoria đã có tám tổ máy.

Bà Champenois cho AAP FactCheck biết trong một thư điện tử rằng, bà không thể ngay lập tức khớp với dữ liệu lịch sử nhưng “có khả năng là việc nói đến dữ liệu GEM đã lỗi thời, rồi thay đổi và diễn giải nó một cách không đúng”.

Bài báo Guardian Australia này giải thích một cách diễn giải tương tự về dữ liệu GEM đã đưa đến những tuyên bố sai lạc vào năm 2017 rằng, hàng trăm nhà máy nhiệt điện than mới đang đến lúc được xây dựng trên khắp thế giới. Bà Champenois mô tả ý tưởng này là “hoàn toàn không chính xác và lỗi thời”.

Số lượng thực sự của các nhà máy nhiệt điện than tại mỗi nước được liệt kê trong ý tưởng này là rất khác với các con số được tuyên bố. Như tại thời điểm tháng 7 năm 2021, dữ liệu của Global Coal Plant Tracker cho thấy là:

• EU có 206 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động cộng với ba đang được xây dựng và một đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Thổ Nhĩ Kỳ có 34 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động cộng với hai đang được xây dựng và 15 đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Nam Phi có 19 cộng với hai đang được xây dựng và bốn đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Ấn Độ có 281 cộng với 28 đang được xây dựng và 23 đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Phi-líp-pin có 24 cộng với ba đang được xây dựng và sáu đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Hàn Quốc có 22 cộng với bốn đang được xây dựng và không một nhà máy nào đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Nhật Bản có 92 cộng với bảy đang được xây dựng và không một nhà máy nào đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Trung Quốc có 1087 cộng với 95 đang được xây dựng và 143 đang ở giai đoạn tiền xây dựng
• Úc có 19 cộng với không một nhà máy nào đang được xây dựng và một đang ở giai đoạn tiền xây dựng.

 

Trên khắp EU và tám nước được nêu tên trong ý tưởng này, dữ liệu cho thấy là vào tháng 7 năm 2021, tổng số có 1784 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động, so với 3741 như được tuyên bố. Cùng dữ liệu đó cho thấy là 337 nhà máy hoặc là đang được xây dựng hoặc là đang ở giai đoạn tiền xây dựng ở các nước đó, so với 1892 nhà máy mà ý tưởng này tuyên bố là đang được xây dựng.

Bà Champenois cho AAP FactCheck biết là nhiều nhà máy nhiệt điện than được đề xuất được hủy bỏ trước giai đoạn xây dựng. Vì vậy, số lượng các nhà máy nhiệt điện than “đang ở giai đoạn tiền xây dựng” không nên được diễn giải là số lượng các nhà máy nhiệt điện than mới mà sẽ nhất định được xây dựng.

Ngay cả nếu ý tưởng này đã gọi đúng các con số này là các tổ máy của nhà máy nhiệt điện than, thì mỗi con số về các nhà máy nhiệt điện than hiện có hoặc đang trong kế hoạch sẽ vẫn sai, căn cứ theo các con số hiện nay.

Bộ dữ liệu của Global Coal Plant Tracker cho thấy là trên khắp EU và tám nước được nêu tên, có 5044 tổ máy nhà máy nhiệt điện than hoặc là đang hoạt động, đang được xây dựng, hoặc là đang ở giai đoạn tiền xây dựng, như tại thời điểm tháng 7 năm 2021, so với tổng số 5615 nhà máy hiện có và trong tương lai như được tuyên bố trong ý tưởng này.

Vào tháng 1 năm 2020, PolitiFact đã lật tẩy thông tin sai lệch tương tự về số lượng các nhà máy nhiệt điện than trên khắp thế giới.

Clean Energy Regulator (Cơ quan Quản lý Năng lượng Sạch) của Úc liệt kê 19 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động, khớp với dữ liệu của Global Coal Plant Tracker. Phát ngôn viên cho Department of Industry, Science, Energy and Resources (Bộ Kỹ nghệ, Khoa học, Năng lượng và Tài nguyên) cho AAP FactCheck biết trong một thư điện tử rằng, có 20 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động. Hai bộ con số này dựa trên các phương pháp khác nhau về cách đếm một số nhà máy có nhiều tổ máy.

Một phần của kế hoạch để đến năm 2050 đạt đến mức thải ròng bằng không của chính phủ Úc là điện từ than được dự đoán theo mô hình của kế hoạch này sẽ vẫn là một phần của lưới điện khi đó.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà máy nhiệt điện than của nước này được lên lịch trình đóng cửa trong vòng 20 năm tới, và một vài trong số các ngày đóng cửa này đã được dời lên thành sớm hơn, theo các nhà nghiên cứu tại Viện Grattan. Họ viết vào tháng 11 rằng nhiều khả năng là các mục tiêu năng lượng tái tạo của các tiểu bang sẽ quyết định nước Úc nhanh chóng trở thành không có điện được sản xuất từ than, nhanh chóng ở đến mức nào.

NHẬN ĐỊNH CUỐI CÙNG

Các con số trong ý tưởng này là đã lỗi thời và phóng đại rất nhiều về tổng số các nhà máy nhiệt điện than đang trong sử dụng và đang được xây dựng trên khắp thế giới. Dữ liệu này có vẻ có nguồn gốc từ một đồ họa thông tin năm 2015 vốn mô tả sai các tổ máy của nhà máy nhiệt điện than thành các nhà máy nhiệt điện than. Ngoài ra, ý tưởng này gợi ý sai về các nhà máy nhiệt điện than ở các giai đoạn khác nhau của việc lên kế hoạch thành đang được xây dựng, khi mà một số trong các dự án này có thể không được thực hiện.

Sai – Tuyên bố này không chính xác.

AAP FactCheck là một thành viên chính thức của International Fact-Checking Network - Mạng lưới Kiểm tra Dữ kiện Quốc tế.