ÖNE ÇIKANLAR
- Yurtdışına seyahat sırasında Avustralya’da bulunmayan hastalıklarla karşılaşabilirsiniz.
- Korunmanın en kolay yolu seyahat öncesi aşı olmak.
- Hangi aşılara ihtiyacınız olduğunu öğrenmek için seyahate çıkmadan en az altı hafta önce doktorunuzla görüşün.
Dünya Sağlık Örgütü (The World Health Organisation - WHO) belli hastalıkları kapma riskinin yüksek olduğu bölgelere gitmeden önce aşı olunmasını tavsiye ediyor.
Sydney Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi Kamu Sağlığı Okulu’ndan Doçent Jane Frawley seyahat sırasında Avustralya’da bulunmayan ciddi hastalıkların kapılma riski olduğunu söylüyor.
“Tatilde hasta olmak isteyebileceğiniz son şey olmalı. Ancak dünyanın farklı yerlerine gitmek Avustralya’da bulunmayan veya nadir görülen hastalıkları kapma riskinizi kesinlikle artırıyor” diyor.
Seyahate çıkan Avustralyalın genelde olması tavsiye edilen veya şart koşulan bazı aşılar var.
Sağlık riskleri bölgeye ve zamana göre değişebiliyor
Doçent Frawley sağlık risklerinin seviyesinin yeni salgınlar veya yeni geliştirilen aşılara göre değişeceğini söylüyor.
“Bazı hastalıklar dünyanın farklı ülkelerinde ve bölgelerinde yaygın veya endemik hale gelmiş durumda. Bu da o bölgede çok kökleşmiş anlamına geliyor” diyor.
Bu hastalıklar vücudunuz veya bağışıklık sisteminiz için yeni olabilir. Bu yüzden de bu hastalıklara karşı vücudunuzun aşılarla korunmaya alınmış olması önemli.Sydney Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi Kamu Sağlığı Okulu’ndan Doçent Jane Frawley
Gerekli aşılar için aile doktorunuza gidin
Avustralyalıların olması gereken aşılar yurtdışında gittikleri yere, ülkeye ve kalma sürelerine göre değişiklik gösterir.
Doçent Frawley yurtdışına giden herkesin ülkeden ayrılmadan en az altı hafta ancak ideal olarak 12 hafta öncesinden aile doktoruna gitmesi gerektiğini söylüyor.
“Aile doktorunuz sizin risk seviyenizi değerlendirip gideceğiniz ülkeye göre olabileceğiniz bir aşı listesi hazırlar” diyor.
Sydney Üniversitesi’nden Klinik Aşı Bilimci Profesör Nicholas Wood da aynı fikirde.
“Avustralya Aşı Sicili’ne () bakarak ne tür aşılar olduğunuzu çıkarabilirsiniz. Tetanos, kızamık, suçiçeği veya COVI gibi rutin aşılar için sicil yardımcı olabilir ancak karmaşık olduğu için yapabileceğiniz ne iyi şey aile doktorunuzla görüşmek” diyor.
Profesör Nicholas Wood ayrıca Ulusal Aşı Araştırma ve İzleme Merkezi’nde (National Centre for Immunisation Research and Surveillance – NCIRS) uzman.
Avustralyalıların olması gereken aşılar yurtdışında gittikleri yere, ülkeye ve kalma sürelerine göre değişiklik gösterir.
- Yaşınız
- Aşı tarihçeniz
- Hamileyseniz veya hamile kalmayı düşünüyorsanız
- Geçmişte veya şimdiki hastalıklarınız ve genel sağlık durumunuz.
- Seyahate çıkacağınız mevsim
- Gideceğiniz bölge, kalış süreniz ve seyahat türü
Doçent Frawley aşı ihtiyacının genelde seyahate çıkmadan hemen önce insanların aklına geldiğini ve son dakika doktor randevusunun korunma için çok geç olduğunu söylüyor.
Aşının bağışıklık sisteminizi harekete geçirip sizi korumaya başlaması için belli bir zaman geçmesi gerekiyor.Sydney Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi Kamu Sağlığı Okulu’ndan Doçent Jane Frawley
İhtiyacınız olabilecek aşılar
ve internet sitelerinde seyahate çıkanların ihtiyacı olacak aşıların listesi bulunuyor.
Healthdirect’e göre bazı hastalıklara karşı birden fazla aşıya ihtiyacınız olabilir. Bunlar:
- COVID-19
- Hepatit A ve/veya Hepatit B
- Kolera
- Suçiçeği (Varicella)
- Tifo
- Sarıhumma
- Tüberküloz (TB)
- Meningekokal hastalık
- Japon ansefalit
- Kızamık
- Grip
- Tetanos
- Kuduz
Sağlık riskleri bölgeden ve zaman göre değişiklikler gösterir.
‘Aşı hayatınızı kurtarabilir’
Profesör Nicholas Wood bazı durumlarda aşının hayatınızı kurtarabileceğinin altını çiziyor.
“Tetanos aşınız güncel değilse ve yurtdışındaysanız ve düşüp paslı bir yara veya toz toprağa düşerek tetanos bulaşabilecek bir kaza geçirirseniz sıkıntı olur. Bu kaza Avustralya’da olsa ve aşınız güncel değilse, tıbbi yardıma erişir ve yaranızı temizletirsiniz” diyor.
Gideceğiniz bölgeye göre kuduz aşısı da son derece önemli. Kuduz hastalanmış köpek veya memeli hayvanın ısırığı ve yaptığı çizikle bulaşan virüs kaynaklı bir hastalık.
Profesör Wood’un bahsettiği önemli aşılardan biri de tifo için. İnsanların tifo kan zehirlenmesi yüzünden hastaneye kaldırıldığını söylüyor. Tifo antibiyotikle tedavi edilebiliyor ancak tatil planlarınızı bozar. Bazı durumlarda hastanede tedavi gerekebilir.
Profesör Wood in de çok şiddetli bir hastalık olduğunu ve Japon ansefalit aşısının önemini vurguluyor.
Doçent Frawley COVID-19 aşılarının öneminin de altını çiziyor.
“Koronavirüs kapmanızın veya aşı olmanızın üstünden en az altı ay geçtiyse destek aşı olmanız gerekiyor” diyor.
Doçent Frawley küresel çapta COVID-19’un hala ne kadar yaygın olduğunu belirtirken uçak, otobüs ve kalabalık ortamlarda artan bulaşma riskinin de dikkate alınmasını tavsiye ediyor.
Seyahate çıkacak Avustralyalıların ihtiyacı olan aşılar ziyaret edilecek bölge ve kalma süresine göre değişebilir. Source: iStockphoto / 06photo/Getty Images/iStockphoto
Aşı ihtiyacınız
Profesör Nicholas Wood ihtiyacınız olan aşıların sağlık durumunuz, yaş, hayat stiliniz ve işinize göre değiştiğini söylüyor.
“Sağlık durumunuz kötüyse, bağışıklık sisteminizi bastıran veya ilave ilaçlar alıyorsanız, grip aşısı gibi rutin aşıları olmanız çok daha önem kazanıyor” diyor.
Diyabet, kronik akciğer hastalıkları olanlar veya bağışıklık sistemini bastıran ilaç kullananların yurtdışına çıkmadan önce görüştükleri aile doktorları ile tüm bilgilerin paylaşılması önemli.
Alerjik reaksiyonlar
Nadir durumlarda bazı insanlar aşılara karşı alerjik reaksiyon gösterebilir.
Eğer aşının neden olabileceği yan etkileri öğrenmek istiyorsanız endişelerinizi doktorunuzla paylaşın. Ayrıca muhtemel yan etkileri konusunda bilgi paylaşmak ve konuşmak için 1300 633 424 numaralı hat üzerinden hattını arayabilirsiniz.
Eğer aşıyı yurtdışında olursanız sertifika öncesi Avustralya Aşı Sicili’ne () kaydettirmeniz çok önemli.
Sadece Avustralyalı tıp yetkilileri AIR’e kayıt yapma yetkisine sahip. Aile doktorunuza veya diğer sağlık yetkililerinden yardım isteyebilirsiniz.
