Öne çıkanlar
- Uzmanların hamile kadınlar, alerjisi olanlar ve yaşlılar için özel uyarıları var.
- Avustralya Bağışıklık Teknik Tavsiye Grubu’nun (ATAGI) tavsiyeleri aşıların tamamen güvenli olduğu yönünde.
- COVID-19 kampanyası 22 Şubat Pazartesi başlıyor.
Sağlık çalışanlarından otel karantinasındaki güvenlik görevlilerine, yaşlı bakım evlerinde çalışanlardan kalanlara, tüm yaşlardan ve ırklardan Avustralyalar gelecek haftadan itibaren COVID-19 aşısı olmaya başlıyor.
Birçok kişinin hala aşının kendilerini nasıl etkileyeceği konusunda soruları var.
Aşı hamile kadınlar için güvenli mi?
Bir soru, aşının hamile kadınları nasıl etkilediği yönünde. Aşı hamile kadınlar için güvenli mi?
ATAGI olarak bilinen Avustralya Bağışıklık Teknik Tavsiye Grubu, Pfizer/BioNTech aşısının hamile kadınlar için rutin olarak tavsiye edilmediğini söylüyor.
Eğer COVID19 kapsamında ciddi şekilde hastalanma ve kapma riskiniz yüksek değilse doğumdan sonra aşı olmanız tavsiye ediliyor.
Aşı kampanyaları konusunda uzman olan Sydney Üniversitesi’nden Profesör Julie Leask, bu tavsiyenin kimseyi endişelendirmemesi gerektiğini söyledi.
Teorik olarak aşının anne veya bebeğine zarar vereceğine inanmak için bir neden olmadığını belirten Leask, şu anda daha fazla bilgi gelene kadar yetkililerin aşırı ihtiyatlı yaklaştığını söyledi.
Avustralya’nın kullanacağı aşıların kapsamlı klinik deneylerinde hamile kadınlara yer verilmedi. Bu da bu grup hakkında yeterli veri olmadığı anlamına geliyor. Ancak ABD ve Britanya’da klinik deneylere katıldıklarında hamile olduklarını bilmeyenler veya deneylere katıldıktan sonra hamile kalan kadınlar oldu. Bu kadınlar arasında aşıya olumsuz tepki veren olmadı.
Profesör Leask, daha fazla veri geldikçe hamile kadınlara yönelik açıklanan tavsiyenin değişeceğini düşünüyor.
Şu andaki tavsiye hamile kadınların rutin olarak COVID-19 aşısı olmasının tavsiye edilmediği yönünde, diyen Leask, ileride daha fazla veri geldiği zaman tavsiyenin değişebileceğini söylüyor.
Profesör Leask, araştırmalara göre aşıya yönelik en fazla çekince seslendiren grup yirmilerinde ve otuzlarında olan kadınlar.
Şu ana kadar yapılan araştırmaların, doğurganlık çağındaki kadınların aşıya karşı daha mesafeli yaklaştığını belirten profesör, bunun ana nedeninin bu kişilerin hamile olması, bebeklerini emzirmeleri veya hamile kalmayı düşünmeleri olduğunu tahmin ettiklerini söyledi. Bu insanların aşının hem kendileri hem de bebekleri için güvenli olduğuna emin olmak istediklerini belirtti.
ATAGI’ye göre aşı tamamen güvenli.
Pfizer/BioNtech aşısı, kişinin hamile kalmasını engellemiyor.
Emziren annelerin de aşı olması tavsiye ediliyor.
Aşı olmadan veya olduktan sonra emzirmeyi bırakmak gerekmiyor.
Ciddi alerjisi olanlar
Peki ciddi alerjileriniz varsa, aşı olmalı mısınız?
ATAGI’nin tavsiyelerine göre, Pfizer/BioNtech aşısı gıda, böcek ısırığı ve ilaçlara alerjisi olanlara güvenli bir şekilde uygulanabiliyor.
Aşı olmanın tavsiye edilmediği tek durum var. Bu da aşının ilk dozunu olunca anafilaktik şok, yani aşıya karşı aşırı duyarlılık gösterenlerin veya aşının içerik malzemelerinden biri olan polietilen glikole karşı geçmişte anafilaktik tepki gösterenlerin aşı olması tavsiye edilmiyor.
Avustralya Bağışıklık Koalisyonu üyesi ve daha önce Dünya Sağlık Örgütü ile çalışmış olan virolog Profesör Gary Grohmann , COVID-19 aşısına alerjik reaksiyonların son derece nadir görüldüğünü söylüyor.
Alerjik reaksiyon oranının, milyonda 11 gibi son derece düşük olduğunu, ancak yine de alerjisi olan kişilerin doktorları ve aşıyı yapanlarla önceden konuşması gerektiğini söyledi. Aşı olduktan sonra 15 ila 30 dakika gözlem altında tutulmaları gerektiğini belirtti.
Daha önce anafilaktik tepki gösterenlerin veya anafilaktik tepkiye karşı EpiPen kullanmaların aşı sonrası tavsiye edilen 15 dakika yerine her ihtimale karşı 30 dakika gözlem altında tutulması gerektiğini söylüyor.
Zayıf bağışıklık sistemi, kronik hastalar
Peki bağışıklık sisteminiz zayıfsa veya kronik bir hastalığınız varsa, aşı güvenli mi?
Pfizer/BioNtech aşısı, koronavirüs kapınca ciddi bir şekilde hastalanma riskleri çok daha yüksek olan bağışıklık sistemi zayıf olanlara tavsiye ediliyor.
Ancak ATAGI bu grubun da klinik deneylere dahil edilmediğini ve bu yüzden de bağışıklık sistemi zayıf olanlar arasında ne kadar güvenli ve etkili olduğunun bilinmediğini söylüyor.
Profesör Grohman bağışıklık sistemi sıkıntısı olanların herhangi bir endişeleri varsa doktorlarıyla paylaşmalarını tavsiye ediyor.
Elimizde yeterince veri olmamasına rağmen, hastalık riski göz önüne alınınca aşı olmanın avantajlı olduğunu söyleyen Grohman, ancak yine de her zaman GP’nize veya sağlık yetkililerine danışmanız gerektiğini söylüyor.
Ancak yine de aşının bu kişilerin bağışıklık sisteminin tepkisi de zayıf olduğu için daha az etkili, yani daha az koruyucu olabileceğini söylüyor.
Bağışıklık sistemi zayıf olanlar arasında aşının etkinliğinin ve etkisinin daha düşük olmasının muhtemel olduğunu, ancak yine de “Aşının bu kişileri ciddi bir şekilde hastalanmaktan, yani hastaneye düşmek veya yoğun bakıma kaldırılmaktan, ve hatta ölüme karşı korumayacağı anlamına gelmiyor,” diyor.
Peki, yaşlılar veya çok hasta olanlar için aşı ne kadar etkili?
ATAGI çok yaşlı ve bünyesi zayıf olan kişilere yönelik bir tavsiye yayınlamadı. Bu kişilerin kişisel olarak tek tek değerlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Bünyesi çok zayıf olan bir kişiye aşı yapmanın tavsiye edilmeyebileceğini belirten Grohman, bu yüzden de ATAGI ve diğer kurumların bu gruba mensup kişilerin tek tek değerlendirilmesini tavsiye ettiğini söyledi. Herkesin, doktorların, onlara bakanların çok yaşlı olanlar konusunda dikkatli olduğunu, ve sağlık durumları hakkında bilgisi olanların kişi hakkında daha doğru bir değerlendirme yapacağını söyledi.
Kan verme veya grip aşısı
Peki, COVID-19 aşısının kan verme veya grip aşısı olma gibi diğer tıbbi randevulara bir etkisi olacak mı?
ATAGI, Pfizer/BioNtech veya AstraZeneca aşısı olanların grip aşısı olmadan önce 14 gün beklemesini tavsiye ediyor. Hafif veya orta düzeyli yan etkilerin daha sık olabileceğini belirtiyor.
Profesör Grohman da aynı fikirde.
Koronavirüs aşısında vücuttaki antikorların ilk zirveye ulaşması iki hafta alıyor, diyen uzman, bu süreden sonra güvenli bir şekilde grip aşısı olabileceğinizi söylüyor. İki haftalık boşluğun mantıklı bir önlem olduğunu belirtiyor.
Kan verecekler için Kızıl Haç’ın tavsiyesi ise aşı olduktan sonra bir hafta beklemeniz yönünde.
Prof. Grohmann, büyük ihtimalle bu sürenin yan etkileri takip için olduğunu söylüyor.
Kişi aşıya karşı bir reaksiyon gösterecekse, bu birkaç günle bir hafta arasında ortaya çıkar, diyen Grohmann, bu yüzden de aşı olmakla kan vermek arasında biraz süre geçmesinin doğru olacağını söylüyor.
NSW, Queensland ve Victoria’daki son COVID-19 verileri ve uyarıları için eyaletin sağlık bakanlıklarını sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Avustralyalılar diğer insanlarla aralarında en az 1.5 metrelik bir mesafe koymalı. Federal hükümetin sunduğu son bilgilere göre Koronavirüs belirtileri hafif sağlık sıkıntısıyla zatürre arasında değişebiliyor. Semptomlar arasında yüksek ateş, öksürük, yorgunluk ve nefes darlığı var. Virüsü kapmış olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuzla irtibata geçin, kliniği ziyaret etmeyin. Veya 1800 020 080 numaralı telefondan ulusal Koronavirüs Sağlık Bilgi Hattı’nı arayın. Nefes almakta zorlanıyorsanız veya bir acil sağlık sıkıntısı yaşıyorsanız, 000’ı arayın. Koronavirüs hakkında haberler ve en son haberler için SBS Türkçe’nin ziyaret edin. Ayrıca, Türkçe konuşanlar için özel olarak hazırladığımız da izleyebilirsiniz.
