Dünya Sağlık Örgütü’ne danışmanlık yapan epidemiolojist Profesör Marylouise McLaws, Avustralya’da pandemi konusunda en saygın uzmanlardan sayılıyor.
Bazılarında aşı sonrası hiç yan etki görülmediğini, ancak bazılarında da hafif baş ağrısı şikâyeti kaydedildiğini söylüyor. “Bu tür yan etkiler sıra dışı değil. Vücudunuz COVID’e karşı antikor üretiyor. Tuhaf hissetmeniz normal. Bunda bir tehlike yok,” diyor.
Avrupa’da bazı ülkelerin AstraZeneca aşısının kullanımını durdurmasını aşırı bir tepki olarak görüyor.
Ciddi seviyede kan pıhtısı oluşumu vakaları sonrası Danimarka, Norveç, İtalya, Almanya, Fransa ve İzlanda, AstraZeneca aşılarının kullanımını kısa süreliğine dondurdu.
Avrupa İlaç Kurumu (The European Medicines Agency) aşı olduktan bir hafta sonra ölen Avusturyalı bir kadını ve diğer vakaları soruşturuyor.
Sydney Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar ve bağışıklık uzmanı Profesör Julie Leask farklı ülkelerde farklı hükümetlerin farklı tepkiler verebileceğini ancak önceliğin halk arasında aşıya güven sağlamak olması gerektiğini söylüyor.
Tüm ülkelerin olası yan etkileri soruşturması gerektiğini, bazılarının da soruşturma sırasında aşılamayı durdurabileceğini söylüyor. “Yan etkiye aşının neden olmadığına emin olunca da aşı programına yeniden başlayabilirler” diyor. Diğer ülkelerin de halkı COVID-19’a karşı korumak için vakayı soruştururken aşılamaya devam etmeyi tercih edeceğini söyledi. Geçici bir süre biraz risk almak, biraz belirsizlik yaşamanın pandemide kabul edilebilir olduğunu belirtiyor.
Profesör McLaws Avustralya’da ciddi yan etkilerin beklenmediğini söyledi.
Avusturya’da kan pıhtısı yüzünden hayatını kaybeden kadın kapsamında, soruşturanların birçok veriyi taraması gerektiğini belirti. “Vücudunun hangi tarafındaydı? Aşı olduğu tarafta mıydı? Geçmişinde damarda pıhtı teşhisi konmuş muydu? Lenf nodlarında büyüme var mıydı?” Avustralya’da benzer bir durumun beklenmediğini söyleyen McLaws, Britanya’da 24 milyon kişinin aşı olduğunu ve bir tane bile ciddi yan etkiye rastlanmadığını söyledi.
AstraZeneca da konu hakkında bir açıklama yayınladı.
AstraZeneca için hasta güvenliğinin en önemli öncelik olduğunu belirten şirket, tüm ilaç onay kurumlarının açık ve kapsamlı araştırmalar sonucunda aşıya güvenlik ve etkinlik onayı verdiğini söyledi. Üçüncü faz klinik deneylerde ve bilimsel araştırmalarda da aşının güvenli olduğunun doğrulandığının altı çizildi.
Normal koşullarda COVID-19 aşısının ne tür yan etkileri olabilir?
Yurt dışında aşılama sırasında ortaya çıkan yan etkiler arasında yüksek ateş ve halsizlik var.
Sağlık uzmanları her aşıdan sonra benzer yan etkiler görüldüğünü ve semptomların 24 ila 48 saat içinde kaybolacağını söylüyor.
Kol ağrısı, hafif ateş, baş ağrısı, kas ağrısı veya kızarıklık da bazen karşılaşılan yan etkiler arasında.
Prof. Leask, nadir olsa da bazı ciddi yan etkiler de görüldüğünü söylüyor.
COVID-19 aşısı olan her bir milyon kişiden beşinde ciddi alerjik reaksiyonlar yani anafilaksi görüldüğünü söylüyor. Bir de aşı olduktan sonra kan pıhtısı atanlar gibi ciddi bir şekilde hastalananlar var, ki bunun da aşı ile ilişkili nadir görülen yan etki olup olmadığı araştırılıyor.
Yan etkiler endişelenmemiz gereken bir konu mu?
Araştırmalara göre her yıl yüz bin kişiden 200’ünün akciğer veya bacaklarında kan pıhtısı oluşuyor. Yan etkiler genelde rahatsız edici ancak ciddi olmayan geçici reaksiyonlara neden oluyor.
Aşılar onay öncesi kapsamlı güvenlik testlerinden geçiriliyor.
Seri üretime geçince de “pazarlama sonrası” adı verilen tarama sürecinde beklenmeyen veya klinik testler sırasında görülmeyen reaksiyonlar takip ediliyor.
McLaws, “Aşılar uzun süreli veya ciddi yan etkilere yol açsaydı, Avustralya’da kullanım için onaylanmazlardı,” diyor.
Acil durum yetkililerinin, ciddi yan etki riski çok düşük olduğu için aşıların kullanımını onayladığını belirten McLaws, “Kol ve kas ağrısı, biraz da ateş” diyor. Dünya çapında şimdiye kadar iki ölüm vakası olduğunu ve şimdi de 60 yaşında ölen kadının soruşturulduğunu söyleyen uzman, son derece nadir olan bu durumların da henüz aşı ile ilişkilendirilmediğini belirtti.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Profesör Peter Collignon sıradan grip aşısı dahil tüm aşıların yan etkilerin olduğunu söylüyor.
Hatırlamanız gereken şey şu: İngiltere veya ABD gibi bir ülkede yaşıyorsanız, COVID-19 kapma riskiniz Avustralya’dan çok daha yüksek. 80 yaşın üstünde olup virüsü kapanlar arasında ölüm riskinin yüzde 20 olduğunu belirten Collignon, bunun karşısında yüz binde bir veya beş yüz bin de bir riski olan aşıyı olmamak sersemce olur diyor. “Her aşının yan etkileri var. Bazılarının ciddi yan etkileri bile olabilir” diyen uzman “Elimizdeki verilere göre aşı normal grip aşısından daha fazla yan ektiye yol açmıyor ancak gripten 10 kat daha ölümcül bir hastalığa karşı çok daha etkili” diyor.
Kadınlarda görülen yan etkiler neden daha ağır?
Aşıların görevi, vücudu virüse karşı dirençli hale getirmek. Aşı virüsün taklidini yapınca vücudun bağışıklık sistemi eyleme geçiyor. Vücut da virüse karşı antikorları üretip bağışıklık kazanıyor.
Profesör McLaws Moderna aşısı olan kadınların daha sert yan etki tecrübe ettiğini söylüyor. Bunun nedeni de kadınlardaki östrojen hormonunun vücutta daha yoğun bir bağışıklık tepkimesine yol açması. Erkeklerdeki testosteron hormonu ise vücudun bağışıklık tepkimesini yavaşlatıyor.
Avustralya’nın aşı programı gelişmelerden nasıl etkilenecek?
Şimdiye kadar aşı olan 150 bin Avustralyalı takip eden ilaç onay kurumu Therapeutic Goods Administration (TGA) COVID-19 aşısıyla ilgili güvenlik endişesine yol açacak bir gelişmeye rastlanmadığını açıkladı.
Ancak kurum, yaş veya kronik rahatsızlıklar yüzünden aşı ile ilişkisiz rastlantısal ciddi sonuçlar olabileceğini söylüyor. Buna ölüm de dahil.
Başbakan Scott Morrison, TGA’in aşılama sürecini takip etmeye devam edeceğini söylüyor.
Avustralya’nın yurt dışında ilişkili olduğu ülkelerden gelen verilerin TGA tarafından derlendiğini ve tüm verilerin incelenip kurumun aldığı kararları etkilediğini belirten Morrison, ülkede kullanılan tüm aşıların önceden test edildiğini söyledi. Avustralya’daki aşı programının etkin olduğunu ve TGA’ye güvendiğini belirtti.
İşçi Partisi’nin genel başkan yardımcısı Richard Marles, dokuzuncu kanala verdiği demeçte TGA’in kararlarına saygı duyduğunu söyledi.
Bu sürece son derece mantıklı bir şekilde yaklaşmanın önemine değinen Marles, TGA’in dikkatli bir şekilde aşılamayı yürüttüğünü ve halkın da bu süreçte aşıya güvenmesinin önemine değindi.
Aşı olduktan sonra yan etki ortaya çıkarsa ne yapmak lazım?
Her şeyden önce, acil bir durumda hemen 000’ı arayın.
Aşı olduktan sonra endişelendiğiniz bir durum varsa aile hekiminize veya bir doktora danışın.
Veya 1300 134 237’den Medicinewise Adverse Medicine Events acil hattını arayın.
NSW, Queensland ve Victoria’daki son COVID-19 verileri ve uyarıları için eyaletin sağlık bakanlıklarını sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Avustralyalılar diğer insanlarla aralarında en az 1.5 metrelik bir mesafe koymalı. Federal hükümetin sunduğu son bilgilere göre Koronavirüs belirtileri hafif sağlık sıkıntısıyla zatürre arasında değişebiliyor. Semptomlar arasında yüksek ateş, öksürük, yorgunluk ve nefes darlığı var. Virüsü kapmış olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuzla irtibata geçin, kliniği ziyaret etmeyin. Veya 1800 020 080 numaralı telefondan ulusal Koronavirüs Sağlık Bilgi Hattı’nı arayın. Nefes almakta zorlanıyorsanız veya bir acil sağlık sıkıntısı yaşıyorsanız, 000’ı arayın. Koronavirüs hakkında haberler ve en son haberler için SBS Türkçe’nin ziyaret edin. Ayrıca, Türkçe konuşanlar için özel olarak hazırladığımız da izleyebilirsiniz.
