5 Şubat, Avustralyalıların çoğu için sıradan bir gün olabilir.
Ancak,buradaki Çin, Vietnam ve Kore toplumları için yeni bir yılın başlangıcı.
Geleneksel ay takvimine göre, bu yıl Domuz yılı, ve yarın, 5 Şubatta başlıyor.
Ay Yılı kutlamaları, Çin’ın Milattan önce 1,000 yılında kurulan Zou Krallığına dayanıyor, yani en az 3,000 yıullık bir geçmişi var. Dünya çapındaki Çin, Vietnam ve Kore toplumlarının da en önemli festivali olarak biliniyor.
Çin, Hong Kong ve Taivan’da festival yeni yıldan bir gece önce başlayıp, ilk ayın 15’inci gününün sonunda bitiyor.
Kore’de “Seollal” [soulnal] olarak bilinen Ay Yılı kutlamaları üç gün sürüyor.
Her yıl Çin astrolojisindeki 12 hayvandan biriyle temsil ediliyor.
2019 ise Domuz Yılı.
Her yılbaşı öncesi, ailelerin evlerini temizlemesi gerekiyor. Bu sembolik olarak geçmiş yılın kötü şansını silip atmak ve gelecek yılın iyi şansına yer açmak için yapılıyor. Ayrıca evler şans getirdiğine inanılan kelimeler süleniyor. Bunlar genelde kağıda kırmızı renkle yazılıyor.
En populer kelime de Çincede mutluluk anlamına gelen “Fu.”
Çocuklar için en önemli tarafı da anne, baba ve diğer akrabaların hediye ettiği para. Bunlar kırmızı bir zarfa koyulup dağıtılıyor.
Hong Kong doğumlu Beona Chen, son on yıldır Brisbane’da yaşıyor. Avustralya’yı evi olarak tanımlamasına rağmen Ay Yılını kutlamanın DNS’sında olduğunu söylüyor.
((“Çinli olduğumuz için, AY yılını kutlalamak için hiçbir neden göremiyorum. İnanılmaz güzel birşey. Yemek yiyip aileyle beraber olmak. Bu günü anlamı sevdiklerinizle, aile ve dostlara, sevgi göstermek.”))
Sydney Belediye’sinden meclis üyesi Robert Kok, Malezya-Çin kökenli. Benzer gelenekleri olduğunu fiade ediyor.
((“Çin Yeni Yılı 15 gün sürüyor. En önemli gün, yeni yıldan bir gece önce, tüm ailenin bir araya geldiği zaman. Dünyanın neresinde olursak olalım, aile evimizde biraraya gelip beraber yemek yeriz. Ve özellikle Çin Yeni Yılında, aile ve dostlara şanş, sağlık ve refah getirdiğine inanılan çok miktarda yemek yapılır.”))
Yeni Yıl menüsü bölgeden bölgeye değişiyor.
Kore’de yeni yıl, etli türlünün içine koyulan pirinç keki olan “tteokguk” [dduk-gook] adı verilen yemek yapılıyor.
Vietnamlılar ise Banh Chung adı verilen domuz eti ve Mung fasulyeli bit çeşit sarma yapıyor.
Ayrıca okunuşu olumlu kelimelere benzeyen yemekler popüler. Örneğin Balık kelimesinin telaffuzu bolluk anlamına gelen kelimeye benzediği için fazla tüketiliyor.
Ayrıca jiaozi [jao-tz] olarak bilinen Çin mantısı da Kuzey Çin’de çok popüler. Mantının “eskiye veda yeniye merhaba” anlamına geldiğine inanılıyor.
Melbourne’un Çin Müzesi’nin küratörü Sophie Couchman, Avustralya’daki ilk Ay Yılı kutlamalarının 1850’lerde Victoria ve New South Wales’deki altın madenlerinde gerçekleştiğini belirtti.
Çinli göçmenlerin bu olayı diğer Avustralyalılarla kutladığını söyledi.
((“Bu dönemden haberler, Çinli toplulukların ileri gelen Avustralyalıları kutlamalara davet ettiğini gösteriyor, özellikle de yemeğe ve aile ziyaretlerine katılmışlar.”))
Altın madenlerindeki kutlamalarda genelde havaifişek gösterileri olurmuş.
((“Birçok sefer, havifişek patlatanlar tutuklanıp mahkemeye çıkarılmış. Bazen doğrudan salıverilmişler, bazen de pğara cezası ödemek zorunda kalmışlar.”))
Melbourne’da Çin Mahallesi Yeni Yıl Festivali 10 Şubat Pazar günü Little Bourke Street’te yapılacak. Sabah 10’dan akşam 10’a kadar sürecek.
Havaifişek patlatmak, Çin mitolojisindeki “nian canavarını” korkutmak için yapılıyor.
Dağlar ve denizlerin altında yaşadığına inanılan bu canavarı korkutup kaçırmak yeni yıl geleneği.
Bu dönemde ayrıca kötü kelimeler söylememeye dikkat etmek gerekiyor.
Hastalık veya ölümden bahsetmemek özellikle önemli.
Sİyah ve beyaz yerine renkli kıyafetler tercih edilmeli. Kırmızı bol şans anlamına geldiği için en tercih edilen renk.
Küratör Sophie Couchman, 20’nci yüzyılın başında AY Yılı kutlamaları artık Avustralya’da kabulo edilen bir kültürel olay haline geldiğini söyledi.
((“1903tarihli bir Adelaide gazetesi Advertiser’ın bir sayısında, insanlara Çinli arkaşdaşlarının yeni yılını kutlama tavsiyesi veriyor. Makalenin ismi de “Gong Hei Fat Choy” Çin Yeni yıl kutlaması.”))
Aynı dönemde Ynei yıl zamanı yapılan çeşitli aktiviteler, örneğin kaplan dansı, hakkında da makaleler var.
((“20’nci yüzyıl başlarında insanlar bir anda kaplanlar ve ejderhalar hakkında konuşmaya başlıyor. Dükkanların önemde kaplan alayı sırasında dans eden kaplanlar veya daha ufak hayvanlar. Tabi aynı zamanda türlü yemekler de yeniyor.”))
Modern zamanların Ay Yılı etkinlikleri çok daha kapsamlı.
Sydney’in Çin Yeni Yılı Festivali, şehrin en önemli sosyal olaylarından. Çin ve Avustralya’nı n her tarafından gelen sanatçılar katılıyor. Yüzbinlerce izleyici çekiyor. Yeni Yıl festivali geçen Cuma başladı ve 10 Şubat’a kadar devam edecek.
Meclis üyesi Robert Kok’a göre bu kadar izleyici çekmesinin asıl nedeni sıradan Avustralyalıların bölgesel komşuları hakkında daha ilgili olmaları.
((“Aysa Yüzyılı başladı. Çin’in yükselişi ve yavaş yavaş ticaretin merkezi olmaya başlaması yüzünden, gelenekler ve kültürel farklılıkların farkında olmak önemli.”))
Ayrıca yeni nesilin kökleriyle bağ kurması için bu tür festivaller önemli.
((“Çin Yeni Yılı bu yüzden önemli.Özellikle de Çin dışında yaşayanlar Çinliler için. Kültürlerine ait gelenekleri devam ettirmezlerse ve kendi kültürleri hakkında birşey öğrenmezlerse, kültürel aidiyetlerini kaybederler. Ebeveynler ve toplumların çoğu bunu istemez.”)
Brisbane’dan Beona Chen, Yeni Yıl geleneklerine sadık kalması sayesinde kültürel kimliğini koruduğunu düşünüyor.
Sydney’de 9 Şubat Cumartesi Fairfield Showground’da eğlence ve yemeğin olduğu Avustralyalı Vietnam toplumunun düzenlediği TET Festivali var.
((“Kaplan dansını izlemek, büyük bir yemek yapmak, insanlarla selamlaşmak ve kırmızı zarflar hazırlamak bana gerekten huzur veriyor. Bu bizim Çin kültürümüzde binlerce yıldır yapılan bir şey.”))
Sydney’de 9 Şubat Cumartesi Fairfield Showground’da eğlence ve yemeğin olduğu Avustralyalı Vietnam toplumunun düzenlediği TET Festivali var. Bir sonrakli Cumartesi ise Eastwood Oval’de AY Yılı Kutlamaları olacak. Organizatörler müzik, kaplan dansı, ejderha alayı, havaifişek gösterileri, çocuklar üçün türlü eğlence sözü veriyor.
Melbourne’da Çin Mahallesi Yeni Yıl Festivali 10 Şubat Pazar günü Little Bourke Street’te yapılacak. Sabah 10’dan akşam 10’a kadar sürecek. Havaifişekler, yemek ve ejderhalar garanti.
