Avustralya İşçi Partisi ana muhalefet olmaktan sıkıldı

Whitlam Sacked

Başbakan Gough Whitlam azli sonrası konuşuyor. Source: Hulton Archive

2019’da sürpriz bir şekilde seçimleri kaybeden İşçi Partisi aslında ülkenin en eski siyasi oluşumu. Federasyonun ilan edilmesinden önce sendikal hareketten türeyen dünyanın en eski işçi partilerinden biri.


Öne çıkanlar

  • Ülkenin en eski partisi Avustralya İşçi Partisi.
  • Uzmanlara göre İşçi Partisi’nin halkı ikna etmesi için kalıcı muhalefet görüntüsünü unutturması ve istikrarsızlık yaratılmayacağı güvencesini yaratması gerekiyor.
  • 2013’te seçimleri kaybeden İşçi Partisi, ülkenin en büyük iki partisinden biri.

1890’larda ekonomik krizle mücadele eden Queenslandli işçiler kendilerini temsil edecek bir parti arayışına girdi. 1899’da ise Avustralya İşçi Partisi Queensland’de ilk hükümetini kurmuştu. 1901’de federasyonun kurulmasından sonra da ulusal parlamentoya temsilcilerini gönderdi.

1904’te Chris Watson azınlık hükümeti kurdu ve başbakan olan ilk İşçi Partisi lideri oldu.

1910 federal seçimlerinde de İşçi Partisi federal parlamentoda çoğunluğu kazanan ilk parti oldu.

Partinin en ikonik liderlerinden biri Gough Whitlam. Seçmenleri tarafından reformları övülen Whitlam, genel vali tarafından azledilen ilk ve tek Avustralya başbakanı olarak tarihe geçti.

Bir başka ikonik lider de eski Avustralya Sendikalar Konseyi başkan Bob Hawke. 1983’ten 1991’e kadar ülkeyi yöneten Hawke, İşçi Partisi’nin en uzun süre hizmet eden başbakanı.

Bira içen sıradan bir Avustralyalı olarak tanınan Hawke, herkesin konuşabileceği bir lider olarak öne çıktı. Ekonomik depresyonla da mücadele etmek zorunda kaldı. İşsizlik oranı Büyük Buhran’dan beri görülen en yüksek seviyeye çıktı Hawke döneminde.

Hawke aynı zamanda parti içi liderlik çatışmalarıyla gündeme geldi. Hawke’ı deviren Hazine Bakanı Paul Keating de 1991de liderliği ele geçirip 1995te seçimi kaybedip emekli oldu.

Liderlik için mücadele iktidara gelen işçi partisi için tanık olduğumuz bir durum.

2007’de Kevin Rudd güçlü bir çoğunlukla partiyi iktidara getirdi.  Rudd’ın yaptığı ilk işlerden biri ailelerinden koparılan Avustralya yerlilerine yani çalınan nesillere ulusal özür dilemekti.

Ancak Rudd 2010’da yerini ülkenin ilk kadın başbakanı Julia Gillard’a kaptırdı. İkili arasındaki mücadele 2013’te seçimleri kaybetmelerine kadar sürdü.

Parti içi mücadeleler sırasında kilit rol oynayanlardan biri Victoriali eski sendikam lideri Bill Shorten’dı. Önce Gillard’ı destekleyip Rudd’ı düşürdü ve sonra Rudd’ı destekleyerek Gillard’ın kariyerini bitirdi. Tüm bunlardan sonra da işçi partisinin lideri oldu.

Ancak Shorten’ın liderliği de uızun sürmedi. 2019 seçimlerine favori olarak giren Shorten son zamanların en sürpriz seçim sonuçlarından birinde Başbakan Scott Morrison’a yenilince sorumluluğu liderlikten istifa etti.

2019 seçimlerinden bir gün sonra Anthony Albanese liderlik adayı olduğunu açıkladı rakipsiz bir şekilde İşçi Partisi lideri oldu.


Share