Avustralya’da yılan ve örümcekler: Isırılırsanız ne yapmanız gerekiyor?

Avustralya çok sayıda zehirli hayvan ve böceğe ev sahipliği yapıyor. Yılan veya bir örümcek ısırdığında ne yapmanız gerektiğini bilmek hayat kurtarabilir. Zehirli veya zehirli olmayan bir ısırık sonrası ne yapılması gerektiğini uzmanlara sorduk.

Sizi bir yılının ısırdığını düşünüyorsanız acil tıbbi yardım almanız gerekiyor. Credit: Getty Images/Nigel Killeen

ÖNE ÇIKANLAR

• Büyük siyah bir örümcek ısırığı acil tıbbi müdahale gerektirecek bir olay olarak algılanmalı.
• Her yılan ısırığının hayati tehlike arz ettiğini varsayın. Isırılan bölgeye baskı uygulamak için özel sargı bezi kullanın (pressure immobilisation bandage).
• Avustralya’nın en ücra köşeleri dahil olmak üzere her yerde acil tıbbi yardıma erişebilirsiniz.

Zehirli hayvanlar söz konusu olduğunda Avustralya’nın son derece korkutucu bir ünü var. NSW Zehirler Bilgi Merkezi (NSW Poisons Information Centre) Tıbbi Direktörü Darren Roberts’a soracak olursanız, örümceklerden bahsediyorsak, korkmanız gereken tek bir tür var.

“Ve o da funnel web yani huni yuvalı örümcek. Redback yani kızıl sırtlı örümcek hasta ettiği için zehirli olmasından çok bahsediliyor ancak ciddi zehirlenme veya hastanelik olma riski çok düşük. Avustralya’daki diğer tüm örümcekler ya düşük zehirli veya zehirsiz olarak kabul ediliyor” diyor.

Araştırmalar kızıl sırtlı örümcek ısırığı hakkındaki endişeleri azalttı. Zehirli olsalar da etki etmesi saatler alıyor ve enfeksiyon veya ciddi semptomlar görülmediği durumlarda tıbbi müdahaleye gerek yok. Credit: Getty Images/Jenny Dettrick

Avustralya’da yılanla karşılaşmak sık rastlanan bir durum. Sık rastlanmayan durum ölümcül ısırıklar.

Ülkedeki 172 yılan türünden 100 kadarı zehirli. Ancak sadece 12 tanesinin ısırığı insanlar için ölümcül boyutta tehlikeli olabilir. Son rakamlara göre yılan ısırığından ölümler yılda iki seviyelerinde.

Dr Roberts, “Yaşadığımız bölgeler dahil Avustralya çapında her yerde yılanlara rastlayabiliriz. Yılanla karşılaşmak sık rastlanan bir durum ancak bunun bir sorun yaratması son derece nadir görülüyor” diyor.

Yılanların evlere girmesi için pek neden olmadığını belirten uzman yılan yakalayıcısı Gianni Hodgson, gelen telefonların yüzde 90’ının arka bahçedeki yılanı yakalamak için olduğunu söylüyor. Credit: Getty Images/Andrew Balcombe / EyeEm

Örümcek sırığında ilk yardım

Avustralya’da örümcek ısırıklarının çoğu sıkıntı yaratmasa da örümcek ısırığına karşı nasıl müdahale edilmesi gerektiğini bilmek önemli.

Dr Roberts huni yuvalı örümcek dışındaki türler için ortak tavsiyenin ısırılan bölgenin antiseptikle temizlenmesi ve tetanos aşınızın güncel olduğunun kontrol edilmesi olduğunu söylüyor. “Bunun dışında bekleyip takip etmeniz lazım” diyor.

İlave semptomlar veya enfeksiyon belirtisi durumunda tıbbi yardım isteyin.

Isırılan bölgede ağrı olması normal. Bölgeye 15 dakika boyunca soğuk kompres uygulamak veya temiz bir bez içinde buz bastırmak acıyı azaltabilir.

Huni yuvalı örümcek dışındaki örümcek türlerinin ısırıklarını hissetmeniz zaman alabilir. Credit: Getty Images/Stefania Pelfini, La Waziya Photography

Huni yuvalı örümceğin ısırması ciddi şekilde acır ve ölümcül zehirlenmeye yol açar. Hastane tedavisi gerektirir.

Herhangi bir büyük siyah örümcek ısırığını huni yuvalı örümcekmiş gibi kabul edip acilen ambulans çağırmanız gerekir.

Huni yuvalı örümcek ısırdığında ağız çevresinde kuruluk, mide bulanması, kusma ve karın ve göğüs ağrısı gibi semptomlar görülebilir.

The Royal Flying Doctor Service, Queensland - Dr Shaun Francis

Huni yuvalı örümcek Sydney çevresinde ve doğu kıyılarında görülür. Diğer siyah büyük örümceklere ülke çapında rastlanır. Credit: Getty Images/Image Created by James van den Broek

Dr. Roberts huni yuvalı örümcek ısırdığında yapmanız gerekenleri sıralıyor.

• Bölgeyi ve sonra da bölgenin üst ve alt kısımlarını özel sargı bezi (pressure immobilisation bandage) ile sarın.
• Ambulans gelene kadar kişinin hareketsiz durması çok önemli.
• Yürümelerini engelleyin. Hareket zehrin vücuda yayılmasını hızlandırabilir.

Ambulans gelene kadar ısırılan uzvu sabitleyin.

Huni yuvalı örümcek veya zehirli yılan ısırığına karşı zehrin yayılmasını yavaşlatmak için bölgeye baskı uygulayan özel bir sargı bezi (pressure immobilisation bandage) kullanılır. Turnike kullanılmaz. Credit: Getty Images/Lisa Maree Williams / Stringer

Ücra bir bölgede ısırılırsak ne olur?

Dr Shaun Francis kâr amacı gütmeyen ve ülkenin ücra kırsal bölgelerine uçakla 24 saat acil tıbbi yardım götüren Royal Flying Doctor Service’in Queensdland branşında çalışıyor.

Kırsalda örümcek ısırığına sık rastlandığını ve genelde ne tür örümceğin sorumlu olduğunu bilmediklerini söylüyor.

Başta ısırılan bölgede ağrı, kırmızılık ve şişme görülüyor ki bu hangi tür örümcek olduğunu ortaya çıkarabilecek bir belirti değil.

The Royal Flying Doctor Service, Queensland - Dr Shaun Francis

Dr Francis sistemik semptomların zehrin etkisinin arttığını gösterdiğini ve hastanın acilen uçakla hastaneye aktarılmasını gerektirebileceğini söylüyor.

“Acıdan fazlası varsa endişelenmeye başlarız. Genelde terlemeyle başlar. Örneğin, huni yuvalı örümcekte ağız çevresinde kuruluk, mide bulantısı ve kusma, karın ve göğüs ağrısına doğru ilerleyebilir” diyor.

Bu durumda da vakanın acil yardıma ihtiyacı olduğunu anladıklarını söylüyor. Yılan ısırığında bu tür semptomların oluşmasına bakmadan hastaya doğrudan tıbbi müdahale yapıldığını söylüyor.

Avustralya’nın uçsuz bucaksız kırsalında yılan ısırığı zehirlenmeye karşı hemen acil tıbbi müdahale sürecini etkinleştirir. Credit: Getty Images/kristianbell

Yılan ısırığında ilk yardım

Bazı yılan ısırıkları kuru olur. Yani yılan ısırır ancak zehir salgılamaz.

Ancak Dr Francis yılan ısırığının zehirsiz olduğunu farz etmenin çok tehlikeli olduğunu ve tüm yılan ısırıklarının ölümcül olduğu düşüncesiyle hareket edilmesi gerektiğini söylüyor.

Dr Francis ısırık sonrası yapmanız gerekenler anlatıyor:

• Isırılan bölgeyi özel sargı bezi (pressure immobilisation bandage) ile sarın.
• Isırılan uzvu hareket ettirmeyin. Hatta sabitleyin.
• Hemen 000 acil yardım hattını arayın.

Uzman yılan yakalayıcısı Gianni Hodgson’a göre zehirsiz yılan ısırıkları bile sorun yaratabilir. “Ev hayvanlarınıza saldırabilirler. Çocuklarınız ısırılabilir. Zehirsiz olabilirler ancak bakteri taşıyabilirler.”

Yılanla karşılaşınca yapmamanız gerekenler

Yılanlar genelde tehlikede hissetmedikleri takdirde saldırmazlar. Yılan ısırıklarının büyük çoğunluğu insanlar hayvanı yakalamaya veya öldürmeye çalışırken meydana gelir.

Birçoğumuzun yılanın bizi takip etmesinden korktuğunu belirten Hodgson, bunun yaygın bir hurafe olduğunun altını çiziyor.

Yılanın üstünüze doğru geldiği tek durum, hayvan güvenli bir bölgeye doğru kaçarken yolunda durmanız durumunda olabilir. Genelde sizin orada olduğunuzun bile farkında değillerdir.

Uzman yılan yakalayıcısı Gianni Hodgson

Yılanla karşılaşırsanız ne yapmamanız gerektiği konusunda da bazı ipuçları veriyor.

• Yüksek ses çıkarmayın. Çünkü yakınındaysanız, kendini koruma içgüdüsü devreye girer.
• Hareket ederek varlığınızı hissettirin ve hayvandan uzaklaşın.
• Eğer yanlışlıkla tam üstündeyseniz, hareketsiz durun. Uzaklaşmasını bekleyin. Sizin orada olduğunuzu fark etmediği için kendi yoluna gidecektir.

Isırılırsanız kimi aramanız gerekiyor:

• Örümcek ısırığı sonrası ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız 13 11 26 numaralı hattan ulusal Zehirler Bilgi Merkezi Hattını (Poisons Information centre helpline) arayın.
• Tüm yılan ısırıklarında ve acil durumlarda 000 acil yardım hattını arayın.
• Yakınınızda hastane yoksa 1300 My RFDS (1300 69 7337) numaralı hattan Royal Flying Doctor Service kurumunu arayabilirsiniz.