Son 12 yıldır akciğer kanseri tedavisi gören 69 yaşındaki Effie Atkins, son dört yıldır da klinik deneylere katılıyor. Patoloji testleri ve muayeneler için arada sağlık merkezlerine gitmesi gerekiyor. Ancak bu onu hiç rahatsız etmiyor.
Sağlık profesyonellerinin tavsiyelerine harfiyen uyguğu için rahat olduğunu belirten Atkins, en önemli şeyin el yıkama olduğunu belirtiyor. Kan testi olmaya gittiğinde maskesini ve eldivenlerini giydiğini ve sonra eldiveni atar atmaz dezenfektan kullanığını söylüyor. “Hayata olumlu bakıyorum çünkü korkuyorsanız hayat daha zor,” diye konuşuyor.
Atkins son derece şanslı. Bir doktorla evli ve eşi de ona daha yakından bakmak için internet üzerinden çalışmaya başlamış. Atkins bu dönemde torunları ile iletişimi de kesmemiş. Yedi torunuyla COVID-19 yasaklarına uygun bir şekilde görüştüğünü söylüyor.
“Her torunun sevdiği şey farklı. Onlara pişirip götürüyorum” diyor. Evlerine g idip kapının önüne paket olarak bıraktığını sonra kapıyı çalıp uzaklaştığını söylüyor. “Onlar kapıyı açıp bana el sallıyor. Uzaktan biraz konuşuyoruz” diyen Atkins, yine de arabada olsa bile her zaman maskesini ve eldivenleri giydiğini, çünkü herkesin sağlığına dikkat etmesi gerektiğini söylüyor.
Melbourne’daki Monash Üniversitesi’nin Onkoloji Bölümü Başkanı Prof. Eva Segelov, COVID-19 yüzünden yüz yüze yapılması gerekli olmayan muayenelerin Telehealth sistemi üzerinden internetten yapıldığını söylüyor. Profesör Segelov’a göre COVID-19 pandemisi yüzünden sağlık sisteminin yürürlüğe sok tuğu tedbirlerin bazıları kalıcı olucak.
Source: Getty ImagesJasmin Merdan
Yaşlı hastaların Telehealth sistemine erişiminin geliştirilmesi gerektiğini söylüyor.
Tercümanların da Telehealth üzerinden muayenelere katılabileceğini belirtiyor. “Hatta yanınızda olmayan İngilizce bilen bir aile üyenizi bile muayeneye katabileceğinizi söylüyor. Tüm konuşulanların bu şekilde tercüme edilebileceğini söylüyor.”
Ancak bu o kadar da yaygın değil. Avustralya Tıp Derneği’nin Güney Avustralya Genel Müdürü Doktor Chris Moy, çok meşgul olduğu için Telehealth görüşmelerine henüz tercüman ekleyemediğini itiraf ediy or. Ayrıca, İngilizce bilmeyen veya İngilizce konuşmayan toplumlardan gelenlerin Telehealth sistemine erişim konusunda sıkıntı yaşadığını kabul ediyor.
Bir anda Telehealth sistemine geçiş yapmak zorunda kalan sağlık sisteminin olumsuz sonuçlarından biri diye konuşuyor.
“İdeal olarak tercüman kullanmak isteriz” diyen Doktor Moy, ancak bunun her zaman mümkün olamadığını, genelde aynı evde yaşayan ve İngilizce bilen aile bireylerinin muayeneye katıldığını söylüyor. Önce pratisyen hekim, yani GP’nizle, Telehealth üzerinden ihtiyaçlarınız hakkında görüşebileceğinizi ve sonra da muayenehaneye gelmenize ihtiyacınız olup olmadığını bu şekilde karar verebileceğinizi söylüyor.
Prof. Segelov, COVID-19 tedbirleri, halk arasındaki genel endişe ve yaygın Telehealth kullanımı sayesinde koronavirüs salgınının Avustralya’da sınırlı olduğunu söyledi. Kontroller sayesinde kronik sıkıntıları olan hastalar, bazı değişiklikler olsa da, rutin muayenelerini olabiliyor.
Avustralya’da yetkililerin en kötü senaryoya hazırlandıklarını ancak bunun gerçekleşmediğini belirten professor, rutin muayenelerin, sadece gerekli görüldüğü hallerde değiştirildiğini belirtiyor. Bu yüzden de pek bir olumsuzluk beklenmediğini söylüyor. Yapılan değişikliklerin ise, COVID-19 olma saydı da yapılması tavsiye edilen dğeişiklikler olduğunun altını çiziyor.
Source: Getty ImagesMaskot
Doktor Moy da Telehealth kullanımının artması ve sosyal mesafe kuralları sayesinde, sağlık merkezlerine ziyaretlerin hiç olmadığı kadar güvneli olduğunu söylüyor.
“Kliniklere gidenler gerçekten orada olması gerekenler” diye Moy, riskli durumlarda kliniktekilerin yüzmaskesi ve kişisel güvenlik ekipmanları kullandığını ve bunun da hastalığı kapma riskini oldukça düşürdüğünü söylüyor.
Ancak sağlık yetkilileri arasında en büyük endişe kaynağı, muayene olması gereken kronik hastaların, COVID-19 kapmaktamn korktukları için muayenelerini ertelemesi.
Şeker hastalarının özellikle dikkatli olması gerekiyor. İtalya ve Çin’de yapılan araştırmalara göre, koronavirüs kapan şeker hastalarının ölme riski diğerlerinden iki kat fazla. Ancak koronavirüs kapma riskleri genel nüfustan fazla değil.
Doktor Moy, önemli kontrolleri ertelemenin ciddi sağlık sıkıntısı yaratacağını söylüyor. Özellikle yüksek tansiyon ve şeker hastaları, obezler, kanser hastaları, kronik böbrek veya akciğer sorunu olanların kontrolleri aksatmaması gerekiyor.
Kanser testleri, melenom gibi görünen siyah bir benin kontrolü veya göğsünde ağrı hissedenlerin normalde doktora gideceğini ancak bu dönemde COVID-19 yüzünden doktora gitmekten korkmasının sonuçlarının çok daha ciddi olacağını söyledi. COVID riskinin son zamanlarda oldukça düştüğünü ve artık insanların kendi sağlıklarına odaklanmasının zamanının geldiğini söylüyor.
COVID-19 salgınının başında tüm elektif, yani acil olmayan ameliyatlar durdurulmuştu. Şimdi bu yasaklar da kalkıyor.
SBS’in İbranice programından Nitza Lowenstein, Macquaire Üniversitesi’in kardiovasküler ve solunum bölümünün başı Doktor Jason Kaplan’la bu dönemde, bazı ameliyatların ertelenmesi hakkında konuştu. Kalp sıkıntısı durağan olanların ameliyat için beklemesi gerektiğini söylüyor.
Queensland’den eczacı Elsa Wang, kronik sağlık sorunu olan 70 yaş üstündeki insanların Australia Post tarafından yürütülen ücretsiz ilaç teslimat hizmetine hakkı olduğunu söylüyor. Bu hzimet belli eczaneler tarafından düzenleniyor.
Asthma medication Source: Getty ImagesRgStudio
Astım Avustrlaya kurumuna göre, astımla yaşayan 50 yaş üstü insanların, ciddi astım hastalarının ve Avustralya yerlisi veya Tores Körfezi Adalıların koronavirüs kapmaları durumunda nüfusun geri kalanından daha ciddi sağlık sorunları yaşama riski oldukça yüksek.
Bazıları, Ventolin gibi ilaçları depoladı. Ancak alınan tedbirler üzerine, artık hastalara en fqazla bir ayda kullanacakları kadar ilaç verilecek.
Eczanelerde artık sadece reçeteli hastalara astım ilaçları satılıyor.
Eczacı Wang, “Eğer reçeteniz yoksa telefonla doktorunuzdan randevu alın ve doktorunuzdan reçeteyi eczaneye fakslamasını isteyin,” diyor. İlacı arkadaşınız veya akrabanız da eczaneden alabilir. Ayrıca, Australia Post aracılığı ile evinize teslimat da yaptırabilirsiniz.
Prof Segelov, hastaların da dikkatli olması gerektiğini söylüyor.
“Rutin önlemlere devam edin” diyen professor ekliyor: sosyal tecrit, alışverişin ve ilaçların eve teslimi, egzersiz ve psikolojij sağlığınız için aile üyeleri ve arkadaşlar ile kurallara uygun bir şekilde teması aksatmayın. Size bakan ekiple sürekli irtibatta kalıp COVID-19’un tedavinizi nasıl etkileyeceği konusunda bilgi almanızı istiyor.
Öte yandan Effie Atkins, otrunlar için yine bir teslimat turuna çıkmak üzere. Ayrıca parkta yürüyüşe çıkacak. Bir de Monash Üniversitesi’ndeki klinik deneye bir tane daha doktorun eklenmesi için kampanyaya kaltılacak.
“Koronavirüsün kendini korkutamayacğaını söyleyen Atkins, “Önünüze hangi tehlike çıkarsa çıksın, uyum sağlayıp hayattan zevk almaya bakın” diyor. “Bahçe ile ilgilenin. Yemek pişirin. Müzik dinleyin. İnsanlarla konuşun.” İnsanların evde kalmasının, aileleri daha da yaklaştırmış olabileceğini söyleyen Atkins, “Hayatta her şeyin değerini bilin” diyor.
