Öne çıkanlar
- Tüm çocuklar BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme tarafından korunmaktadır.
- Avustralya’da çocuk tacizini yetkililere bildirme zorunluluğu bulunmaktadır.
- Avustralya yasaları çocukların çok genç yaşta işgücüne katılmasını engeller.
- BM Avustralya’daki cezai ehliyet yaşının 10’dan en az 14’e çıkarılması çağrısında bulundu.
Dünya çapında Avustralya dahil olmak üzere neredeyse tüm ülkeler Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’sinin kurallarını uygulamayı taahhüt ediyor. Sözleşme en yaygın uygulanan insan hakları anlaşması.
Sözleşmede belirtilen çocuk hakları arasında:
- Adil davranılma hakkı
- Kendilerini etkileyen kararlarda söz hakkı
- Sağlıklı yaşama ve büyüme hakkı
- Nerede olurlarsa olsunlar güvende olma hakkı
- Eğitim hakkı
- Oynama ve eğlenme hakkı
- Sağlıklı yaşama ve büyüme hakkı var.
Monash Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden çocuk hakları kapsamında uluslararası hukuk uzmanı Profesör Paula Gerber, her çocuğun doğdukları andan itibaren Avustralya’nın ulusal sağlık sistemine erişim hakkı olduğunu söylüyor.
“Tabi çocukların sağlıklı olması, doktora götürülmeleri ve aşılarının olması konularında öncelikli sorumluluk ebeveynlere ait” diye konuşuyor.
Child healthcare Source: Getty Images/Fly View Productions
Güvende olma hakkı
Nerede olurlarsa olsunlar çocukların güvende olma hakkı var.
Avustralya’da eyaletten eyalete farklılık gösterse de zorunlu bildirim yasalarına göre çocukların taciz edildiğinden şüphelenenler çocuk koruma kurumlarına durumu bildirmek zorunda. Fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet ve ayrıca aile içi şiddete tanık olmak bildirilmesi gereken olaylar arasında.
Profesör Gerber: “Çocukların güvende olma hakkı var. Yasalara göre çeşitli uzmanların ‘bildirim zorunluluğu’ sorumluluğu var. Bu kişiler çocuğun şiddete veya tacize uğradığından şüpheleniyorsa, hatta ihmal edildiğini düşünmeleri için geçerli neden varsa, çocuk koruma hizmetlerine bildirmek zorundalar.”
Bildirim zorunluluğu olan meslek grupları doktorlar, hemşireler, öğretmenler, polis ve hatta dini kurumlar için çalışan kişiler.
Eğitim hakkı
Avustralya’da altı ile on yedi yaş arasındaki çocukların okula gitmesi zorunlu. Çocukşların okula gitmesinden okul ve ebeveynler sorumlu. Okul müdürü bir eğitim yılında beş gün veya daha fazla süre nedensiz devamsızlık olması durumunda çocuğu takip etmekle sorumlu.
Ebeveynlerin çocuklarına evde eğitim verme hakları var. Ancak öncesinde izin için başvurmaları ve belirli aralıklarda Eğitim Bakanlığı’na bildirim yapmaları gerekiyor.
Source: Getty Images/JohnnyGreig
Çocuk işçiler
Prof. Gerber Avustralyalı çocukların belirli bir yaşa kadar para karşılığında çalışmayacağını söylüyor.
Çocukların iş ortamında kullanılmalarına karşı yasalar son derece açık. Kanunlar çocuğun 15 yaşında çalışabileceğini belirtiyor.
“Gazete dağıtmak veya eğlence sektörü için çalışmak gibi bazı istisnalar var” diyor Prof. Gerber.
15 ila 18 yaş arasındaki çocuklar, okul zamanı en fazla günde üç ve haftada 12 saat çalışabilir. Okul tatili sırasında ise günde en fazla altı ve haftada 30 saat çalışabilirler.
Çocuk evliliği
Avustralya’da yasal olarak evlenme yaşı 18.
Prof. Gerber, “Avustralya’da çocuk evliliğine karşı yasalar son derece katı” diyor.
“Bir çocuğun evlenmeye veya benzeri bir beraberliğe zorlanmasının dokuz yıla kadar hapis cezası var. Çocuk evlendirme amacıyla ülkeden çıkarılırsa cezası 25 yıla kadar hapis” diyor.
Eyalet ve bölgeler arasındaki farklar
Avustralya Ulusal Üniversitesi Hukuk Koleji Araştırma Dekan Yardımcısı Doçent Faith Gordon Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’sinin yerel yasal süreçlere dahil edilmediğini söylüyor. “Ne yazık ki çocuk ve gençler için bir ulusal stratejimiz de yok.”
Eyalet ve bölgelerin çocukların korunması ve gençlerin yasal süreçlere dahli konusunda farklı yasaları ve yasal süreçleri olduğunu söylüyor.
Prof. Gerber de Avustralya’nın çocukların yasal haklarını daha belirgin hale getiren kanunlara ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
Source: Getty Images/franckreporter
“Avustralya’da çocuk hakları sözleşmesi var ancak Çocuk Hakları Yasası yok. Bu önemli uluslararası anlaşmanın Avustralya’da uygulamaya geçirilmesi için son derece yavaş ve kademeli bir süreç takip ediliyor” diyor.
Cezai ehliyet yaşı
Avustralya’da 10 yaşında bir çocuk tutuklanıp hapse atılabilir. BM cezai ehliyet yaşının en az 14’e yükseltilmesi çağrısında bulundu. Şu ana kadar Avustralya bu çağrıyı reddetti.
“Araştırmalara göre çocukların ve gençlerin beyinleri 25 yaşına kadar gelişmeye devam ediyor” diyor Prof. Gordon ve ekliyor: “10 yaşındaki çocuğu yasal olarak sorumlu tutmak doğru değil. Aktivistler, hukukçular ve gençlerden cezai ehliyet yaşını yükseltme konusunda büyük destek var.”
Young children hold up the Aboriginal flag during a rally against Black Deaths in Custody in The Domain in July 2020 in Sydney. Source: Don Arnold/Getty Images
Tutuklu Aborijin gençler
Prof. Gerber yargı sistemine düşmüş gençler arasında Avustralya yerlisi oranının büyük bir sorun olduğunu söylüyor. “10 ile 17 yaş arasındaki nüfusun yüzde altısı Aborijin gençlerden oluşuyor. Ancak çocuk gözetim evlerine bakarsanız, oradaki nüfusun yüzde 56’sını oluşturuyorlar.”
Kaynak ve destek
Prof. Gordon gençlerin ve ailelerin kaynaklara erişiminin sınırlı olduğunu söylüyor. “Yargı sistemine düşen çocukların birçoğu aslında kurban ancak içinde bulundukları toplumdan yeterince destek görmemişler. Onun yerine durumu daha da kötü hale getiren yargı sistemine itilmişler” diyor.
Yardım
Avustralya’nın son derece canlı bir yargı sektörüne sahip olduğunu, toplum kanun merkezlerinin gelirinize göre bedava tavsiye verdiğini söylüyor.
Ayrıca Aborijin kanun merkezleri ve kendini yargı sisteminde bulanlar için kanuni yardımsistemi de var.
