Keenan Mundine 33 yaşında ve hayatının neredeyse yarısını demir parmaklıklar arkasında geçirdi. Avustralya yerli Wakka Wakka ve Birpai kabileleri bireyi Mundine, Sydney’deki Redfern bölgesinde büyüdüğünü söylüyor.
Aile üyeleri ile beraber büyüdüğünü, ve sevgi ve destek gördüğünü söyleyen Mundine, ancak aynı zamanda çevresinde yüksek oranda işsizlik, şiddet ve sürekli bir polis varlığı hissettiğini belirtiyor. “Bir çocuğun görmemesi gereken çok şey gördüm” diyor.
Yedi yaşına kadar anne ve babasını kaybettiğini söylüyor. “Onların da kendi sorunları vardı” diyor.
“Her zaman içimde güvende olmak isteyen, yiyecekle dolu bir buzdolabı, elektrik ve aile isteyen bir çocuk vardı.”
Ancak 14 yaşında hırsızlıkla suçlanıp tutuklandıktan sonra toplumundan ve ailesinden koparılmış. “O da benim suç, uyuşturucu ve psikolojik sorunlarla dolu hayatımın başlangıcı oldu” diye konuşuyor.
Avustralya yasalarına göre cezai ehliyet yaşı 10. 10 yaşındaki çocuklar gözaltına alınabiliyor. Bu yasa daha fazla Avustralya yerlisi çocukları etkiliyor.
Birleşmiş Milletler Avustralya’yı 10 yaşında çocukları tutukladığı için eleştiriyor. Avustralya’da da cezai ehliyet yaşını 10’dan 14’e yükseltmek için siyasiler üzerindeki baskı artıyor.
Adalet Bakanları Konseyi 2018’de cezai ehliyet yaşının yükseltilmesi konusunu tartışmaya karar verdi. Bu hafta bir araya gelen konsey, konunun tartışılmasını gelecek yıla ertelemeye karar verdi.
Noongar kabilesinden Roxanne Moore, Aborijin ve Tores Körfezi Adalılar Hukuk Servisi’nden. Avustralya yerlisi çocukların çok daha fazla etkilendiğini söylüyor.
Yerli çocukların ekmek veya çikolata çaldıkları için tutuklandıklarını ve yargı sistemine girdikten sonra da bird aha çıkamadıklarını söylüyor.
Avustralya Sağlık Enstitüsü’ne göre, 2018-2019 mali yılında 10 ile 13 yaş arasında 600 çocuk tutukluydu. Çocukların yüzde 60’ından fazlası da Avustralya yerlisi veya Tores Körfezi Adalı’ydı.
İnsan Hakları Hukuk Merkezi’nden uzman avukat Larrakia kabilesinden Shahleena Musk, olayın Aborijin çocukların daha fazla suç işlemesi ile ilgili olmadığını, sistemik çnyargı ve ayrımcılığın yasaların uygulanmasında son derece etkili olduğunu söyledi.
Çocuklara hapis ve polis ile cevap vermektense içinde büyüdükleri sağlık ve konut sorunlarını, yoksulluk ve engellere cevap bulmak gerektiğini söylüyor.
Avustralya Kraliyet Tabibler Odası’ndan Dr. Mick Creati, bilimsel verilere göre 10 yaşında çocukların hapsedilmesinin büyük zarı olduğunu söyledi. İnsan beyninin 25 yaşına kadar geliştiğini ve hapse atılan çocukların da zaten önceden bazı posikolojik sorunlar yaşadığını söylüyor.
“Bu çocukları suçlu veya kurban olarak görmek bizim seçimimiz” diye konuşuyor.
Çocukken hapisle tanışanların suç girdabına girdiğini söylüyor.
Ancak çözüm de mevcut. Mundine hayatını değiştirme başarısını gösterdi.
Wiradjuri kabilesinden eşi Carly Stanley ile beraber Deadly Connections adlı kar amacı gütmeyen ve yerli tecrübelerinden yararlanan kurumu yönetiyor.
Hedefi yerli çocukların içinde büyüdüğü travma ve imkansızlıkları aşıp çocukların yargı sistemine girmesini engellemek.
“Çözüm devletten değil toplumdan gelmeli” diyor. Çocukları hapse atmanın çözüm olmadığını ve onlara alternatifleri göstermek için kaynapğa ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Mundine çifti de cezai ehliyet yaşının 14’e çıkması için düzenlenen kampanyaya destek veriyor. Avustralya Tabibler Odası ve Avustralya Hukuk Konseyi de kampanyanın destekçilerinden.
Mundine 2018 konuyu Birleşmiş Milletler’in Cenevre’deki merkezinde dile getirdi.
“10 ile 14 yaş arasındaki çocuğa adli sicil verirseniz bu onu hayatının sonuna kadar takip eder. BU yaşta onları suçlu haline getirirseniz ne olur. Ben size söyleyeyim. Devlet desteğine muhtaç suç ve uyuşturucu içinde bir hayat.”
Federal Adalet Bakanı Christian Porter mevcut systemin iyi işlediğini ve cezai ehliyet yaşını yükseltme konusunda pek de hevesli olmadığını söylemişti.
