መሃዝን ወናንን መሪር ሶስ 'ስደተኛ ቢልዮነር' ዴቪድ ትራን መን እዩ ?

ስሪራቻ ኣብ ብዙሓት ናይ ኣውስትራሊያ ስድራታት ዝርከብ ቀንዲ መማቕርቲ ወይ ሶስ እዩ ። እቲ ናይዚ መሃዚን ወናንን ስደተኛ ቢሊዮነር መን'ዩ?

ዴቪድ ትራን ፡ ወናኒ ናይቲ ፍሉጥ ስርራቻ ሶሶ ዝኾነ ሁይ ፎንግ (Huy Fong) እዩ ። Source: Getty / Irfan Khan

Key Points

• እቲ ኣብ ክሽነ ብዙሓት ዝርከብ መሪር መማቕርቲ ወይ ሶስ መሃዚ ዴቪድ ትራን ፡ ቢልዮነር ኰይኑ ኣሎ ።
• እቲ ካብ ቬትናም ብዝተሰደ ሰብኣይ ዝተሰርሕ ስሪራቻ ካ ካብ ዝመሃዝ ኣትሒዙ ንሓያሎ ዓመታት ሕሉፍ መዓልታዊ መግቢ ስድራ ኰይኑ ኣሎ ።
• እቲ ናይቲ ፍርያት ስም ብስም እታ ካብ ቬትናም ንምህዳም ዝገሸላ መርከብ እዩ ዝጽዋዕ ። እዚ ናይ ኣቶ ትራን ታሪኽ እዩ ።

ምርር ዝበለ ፡ ሃብታምን መማቕርትን ።

ሓደ ፍርያት ናይ ዴቪድ ትራን ኣብ ዓለም እቲ 'ቅመማዊ "ቢልዮነር" ገይርዎ እዩ ።

ስሪራቻ ኣብ መላእ ዓለም ብብዙሓት ዝፍለጥ ንዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ስድራቤታት ቀንዲ ጸብለል ዝበለ ናይ መግቢ ሶስ ኮይኑ ቀጺሉ ኣሎ። እንተኾነ ብዛዕባ እቲ ነዚ መማቕርቲ ናብ ናብ ናይ ድራር መኣድኦም ዘምጽአ ቬትናማዊ ስደተኛታት ዝፈልጡ ኣዝዮም ውሑዳት እዮም ።

ወዲ 77 ዓመት ሚስተር ትራን ፡ ወናኒ እቲ ሁይ ፎንግ ዝስሙ ንግዱ እዩ ፣ ንትካሉ ብስም ናይታ ካብ ቬትናም ዝሃደመላ መርከብ እዩ ሰምይዎ ።

ንሱ ንስሪራካ "ብዋጋ ናይ ሓደ ድኻ ናይ ሃብታም መማቕርቲ" ብምባል እዩ ዝገልጾ: ሕጂ ግን ንሱ ንባዕሉ ካብቶም ሃብታማት እዩ ።

ብኸመይ እዩ ከምኡ ገይሩ ?

ካብ ስደተኛ ናብ ሃብታም ሰብ

ቻይናዊ መበቈል ዘለዎ ፡ ሚስተር ትራን ኣብ ቬትናም ተወልደ ፣ ብ1970 ከኣ ንሓሙሽተ ዓመት ኸሻኒ ኰይኑ ኣብ ውግእ ቬትናም ተኸተበ ።

ብ1978 ኮምዩኒስት ቬትናማዊ መንግስቲ ነቶም ሰ ቻይናዊ መበቆል ዘለዎም ዓሌት ክጥፍኦም ምስጀመረ ፡ ስድራ ቤቱ ንመሪር በርበረ ናብ ሶስ ንምቕያር ዝነበረ ሕልሞም በርዓነ ።

ንሱ ኣብ ታሕሳስ 1978 ካብታ ሃገር ምስ ልዕሊ 3,000 ስደተኛታት ብ ሁይ ፎንግ ሃደመ ።

ስማ ናይታ ሓድሽ ህይወቱ ክጅምር ዘጐዓዓዘቶ መርከብ ፡ ሁይ ፎንግ ምስ ቻይናዊ ናይ ቈጸራ ከዋኽብቲ ምልክት ዘለዎ ደርሆ ብምዃን ስም ኩባንያኡ ኮነ ።

ንሽዱሽተ ወርሒ ኣብ ሆንግ ኮንግ ኣብ ዝርከብ መዓስከር ስደተኛታት ድሕሪ ምጽናሕ ፡ ኣብ ሎስ ኣንጅልስ ቅድሚ ምጥያሱ ኣብ ቦስተን ፡ ማሳቹሰትስ ፡ ኣብ ሕቡራት መንግስትታት ኣመሪካ ዑቕባ ተዋህቦ ።

Sriracha hot sauce bottles have become a household pantry item around the world. Source: AAP / AP / Nick Ut

ሚስተር ትራን ንጋዜጣ ኒው ዮርክ ታይምስ ፡ "ኣብ ጥሪ 1980 ፡ ኣብ ቀዳመይቲ ሰሙን ኣብ ኤል አ እየ ዓሪፈ።" ክብል ገሊጹ።

"ኣብ ወርሒ ለካቲት ፡ ሶስ ክሰርሕ ጀሚረ።"

ስሪራቻ ኣብ ቤት ቀንዲ መማቕርቲ ቅድሚ ምዃኑ: ሚስተር ትራንን ስድራቤቱን ብሽግለታ እናተጓዕዙ ናይ መጀመርታ ናይ ሶስ ጠራሙዝ ኣብ ዳግም ዝምስራሕ ናይ ዕሸላት መግቢ መዐሸጊ ጌሩ ናብ ንኣሽቱ ድኳናትን ኣብያተ-መግብን የበጻጽሑ ነበሩ።

"ነዚ መማቕርቲ ሶስ ንማሕበረሰብ ኤስያ እየ ሰሪሐዮ ።" ይብል ንሱ።

"እቶም ቬትናማውያን ኣብዚ ምስ ተጣየሱ ፡ ነቲ ዝደልይዎ መሪር ሶስ ንፎ ከም ዝደልዩ እፈልጥ ነይረ እየ ። ኣነ ግና ንቬትናማውያን ጥራይ ዘይኰነስ ፡ ንኻልእ ክሸጦ እውን እደሊ ነይረ "በለ ።

እቲ መማቕርቲ (ሶስ) እንታይ ትሕዝቶ'ዩ ዘለዎ?

መሪር በርበረ ፡ ጻዕዳ ሽጉርቲ ፡ ገለ ሽኮርን ጨውን ምስ ፈሊሑ ዝዘሓለ ቪነጋር ። ኣብ ፕላስቲክ ተጠቕሊሉ ፡ ብቐጠልያ መኽደኒ ተጠቕሊሉ ፡ ብተዛማዲ ዝተመጣጠነ መጠን ዋጋ ይቐርብ ።

እንተዀነ ግን: ዝያዳ መኽሰብ ንምርካብ ብዙሕ ድልየትን ሸውሃት ን እንተነበር እኳ : ነቲ ኣብ ስርራቻ ዝነበረ ጅምላዊ መሸጣ ዋጋ ሸ ፈጺሙ ከም ዘየልዓሎ ገለጸ።.

ናይ ወትሩ መምርሒኡ "ብናይ ድኻ ዋጋ ፡ ናይ ሃብታም መማቕርቲ ስራሕ" ዝብል እዩ ነይሩ ።

መበቈል ናይቲ ሶስ ዓሰርተታት ዓመታት ኣቐዲሙ ብ1949 ኣብ ታይላንድ ሲ ራቻ ኣብ እትበሃል ከተማ ብሓንቲ ሰበይቲ ኽዝጀመረ ኮይኑ ፡ እቲ ስም ካብቲ ናይቲ ትነብረሉ ከተማ ዝተወስደ እዩ ።

ናይ ታይ ስሪራቻ ምቅር ፡ ቀጢንን ልኡምን ምዃኑ እዩ ዝፍለጥ ።

ሚስተር ትራን ድማ ፡ "ታይ ስሪራቻ ከም ዘይኰነ እፈልጥ እየ" በለ ። "እዚ ናይ ባዕለይ ስሪራቻ እዩ ።"

ክሳብ ክንደይ ፍሉጥ እዩ?

ኣብዚ እዋን ሁይ ፎንግ መግብታት ናይ 1 ቢልዮን ዶላር ኣመሪካ ከም ዘለዎ ተገሚቱ ኣሎ።

ኣብ ነፍሲ ወከፍ ሰዓት 18,000 ናይ ስሪራቻ ጥርሙዝ ይስራሕ ። እቲ ሶስ ኣብ መላእ ኣካላት ሰባት ይውቀጥ ። ገለ ካብቲ መፍትሕ ኣብቲ ጕዕዞ ኽትስከሞ ትኽእል ኢኻ ።

ኣብ ፈለማ ፡ ኣብ ሎስ ኣንጀለስ ዝርከብ ቺናታውን ካብ ዝርከብ ንእሽቶ ህንጻ ምህርቲ ምፍራይ ዝጀመረ ፡ ኩባንያ ሚስተር ትራን ኣብ መወዳእታኡ ዓርሞሸሽ ትካል ኰይኑ ፣ ብዘይ መወዓውዒ ፡ ኣብ ኣመሪካ ሳልሳይ ህቡብ ዝዀነ ናይ መሪር ሶስ ፍርያት ኮይኑ ኣሎ ።