This article is more than 3 years old
ሙስሊም ጓል ኣንስተይቲ አያህ ኻልድ ናይ ኣውስትራሊያ ሓይሊ መከላኻል ዝምልከታ ኮይኑ ኣይመስላን ነበረ። ሕጂ ግና.......
ኣየ ካሊድ ኣብ ወጻኢ ሃገር ተወሊዳ ካብ ሕብረ ብዙሕ ባህሊ ድሕረ ባይታ ዘለዋ ኮይና፡ ኣብ ኣውስትራሊያ ብወተሃደራዊ ስራሕ ክትሰርሕ ትኽእል ኣይመስላን ኔሩ ። ኣብዚ ዓመት እዚ ግን ኣብ ኣደሌድ ንRAAF ከተገልግል ጀመረት: ኣብቲ ላዕለዋይ ጽፍሒ ንኽትበጽሕ ድማ ድሌት ኣሕዲራ ።
Published 21 January 2022 7:48pm
By Abby Dinham
ድምጺ ሞተረ ናይ P-8A ፖሲዶን ኣብ ልዕሊኣ ትዘውር ዝነበረት ናይነፋሪት ኦፊሰር ኣያ ካሊድ ዶክ ኣብ ትሕቲ ናይ ሮያል ናይ ኣውስትራልያ ሓይሊ ኣየር (RAAF) ነፋሪት ኣብ ትሕቲ ሕቝፊ ኣእተዋ ።
እታ ጓል 23 ዓመት መንእሰይ ኣብ ከብዲ ናይታ ቦይንግ 737 ናይ ገያሾ ነፋሪት ናይ ባሕሪ ሓለዋ ብምግባርን ናይ ምጥቃዕ ዓቕማ ብምምዕባልን ዝተመሓየሸት ምስመሳርሕታ ናይ መወልዒ ኣቕሑ ኣብምትዕርራይ እናሃለወት ትዛረብ ።
ኣብ ደቡብ ኣውስትራሊያ ኣብ ዝርከብ መዓስከር ሓይሊ ኣየር ኤዲንበርግ ናይ ኣጽዋር መሃንድስ ኮይና ንመጀመርታ ግዜኣ እያ ኣብ ወተሃደራዊ ስራሕ ተዋፊራ ትርከብ ።
"ፈጺመ ዘይሓስቦ ዝነበርኩ ሕልሚ እዩ ነይሩ ። 'ኣብ ክውንነት እተመስረተ ኣረኣእያ ክህልወኒ ኣለዎ። ኢለ ይሓስብ ነበርኩ ' ብፍላይ ከም ጓል ኣንስተይቲ ካልእ ባህሊ ዘለዋ ፡ 'ኣብ ጥቓ ገዛይ ስራሕ ረኺበ ክነብር እየ " ኢለ እየ ዝሓስብ ዝነበርኩ" በለት ።
ካልእ ባህሊ ዘለዋ ጓለንስተይቲ ከም ምዃና መጠን ፡ 'ኣብ ጥቓ ገዛ ስራሕ ረኺበ ከዕርፍ እየ' ኢልካ ጥራይ ኢኻ እትሓስብ ።
- ናይ ነፋሪት ኣብራሪት ሰራሕተኛ ዓሻ ኻሊድ
ኣያ ኣብ ኩወይት ተወሊዳ ፡ ካብ ሓሙሽተ ውሉዳት ድማ ካልአይቲ እያ ። ኣደ ኣያ ሊባኖሳዊት ኣውስትራልያዊት ኰይና ፡ ብ1983 ኣብ ውግእ ሓድሕድ ሊባኖስ ተመሃሪት ኰይና ናብ ኣውስትራልያ ምስ መጸት ፡ ዜጋ ኰነት ። ኣቦኣ ግብጻዊ መካኒካዊ መሃንድስ እዩ ።
Source: Supplied
"ኣብታ ከተማ ብቐንዱ ናዕቢ እዩ ተላዒሉ ፣ ብድሕርዚ ግና ፡ ካብ ቁጽጽር ወጻኢ ኮይኑ ኣብ ኩሉ ከባቢ ተዘርጊሑ ። ኣብቲ እንነብረሉ ዝነበርና ቦታ እዩ መጺኡ ፣ ሽዑ ድማ እየ ኣብ ቤተይ ቁሩብ ድሕነት ዘይተሰመዓኒ "በለት ።
እቲ ብ2011 ን18 መዓልቲ ዝቐጸለ ናዕቢ ፡ ካብ ርእሰ ከተማ እታ ሃገር ናብተን ንኡሳን ዞባታት ፈሰሰ ። ዳርጋ 900 ሰላማውያን ሰባት ተቐትሉ ፡ ካልኦት ኣሽሓት ከኣ ቈሰሉ ። ስድራ ቤት ኣያ ፡ ኣዲኣ ካብ እትወጽእ ድሕሪ 20 ዓመት ፡ ናብ ኣውስትራልያ ክትመጽእ ወሰኑ ፣ እቶም ዝተረፉ ኣባላት ስድራ ቤት ድማ ርእዮምዋ ናብ ዘይትፈልጥ ሃገር መጹ ።
" ዝምለሱ ዜጋታት ስለዝነበርና ፡ ከም ሓተቲ ዕቑባ ወይ ስደተኛታት ዝሕግዘና ዝኾነ ናይ ደገፍ ኣገልግሎት ኣይነበረናን ። ፡ 'ኣውስትራሊያዊያን ኢኹም ፡ እንታይ ክትገብሩ ከምዘለኩም ትፈልጡ ኢኹም ። ከምምባል'ዩ ኔሩ"
Source: Supplied
"ወለደይ ብዙሕ ነገር እዮም ኣሕሊፎምም ፣ ኵላትና ግና ብሓደ ኢና ኔርና" በለት ።
እታ ስድራቤት ኣብ ኣውስትራልያ ብኸመይ ህይወቶም ከም ዘዕርፉ ንምስልሳል ንሓሙሽተ ሰሙን ኣብ ሆቴል እያ ኣሕሊፋቶ ።
"ኣውስትራሊያ ኣብ ዝኣተናሉ እዋን ብጣዕሚ ዝዝክሮ ነገር ፤ ክሳብ ክንደይ ጽሩይ ከምዝኾነን ኩሉ ነገር ዉዱብ ምዃኑን ኣዝየ እፈትዎ ነይረ ። ኣብ ጐደናታት ምዝዋርጥራይ እየ ዝፈትዎ ነይረ "በለት ።
ኣብ ሰሜን መልበርን ምጥያስ ፡ ናይ 11 ክፍሊ ምምሃር ቀጺላ ፡ ። ካብ ቀዳመይቲ መዓልቲ ኣትሒዛ ፡ ኣብ መዓልቲ ምሳሕ ፡ ድሕሪ ሰዓት ትምህርቲ ድማ ንመጽናዕቲ ትተግህ ነበረት ።
Source: SBS/Abby Dinham
እንግሊዝኛን ኣረብኛን እትዛረብ ኣያ ፡ ንኻልኦት ተመሃሮ ምርካብ ጥራይ ዘይኰነትስ ፡ ኣብ ትምህርታ ጽቡቕ ስለዝኸደት ኣብ ዩኒቨርሲቲ RMIT ብ ምህንድስና ኤየሮስፔስስ ኽትምሃር ዕድመ ቐረበላ ፡ ኣብ ቤት ትምህርቲ ዳክስ ኮብል ኮድ ምስዛዘመት ፣ ነቲ ቅድሚ ዓመታት እተነበየቶ መጻኢ መገዲ ተጸርገላ ።
"ጓል 14 ወይ 15 እየ ነይረ ፣ ምህንድስና እንታይ ምዃኑ እውን ኣይፈልጥን እየ ነይረ ፣ ንኣቦይ ግና ፡ 'ሓደ መዓልቲ ከማኻ መሃንድስ ክኸውን እየ ። ይብሎ ኔረ ""
ንኣቦይ ፡ 'ሓደ መዓልቲ ከማኻ መሃንድስ ክኸውን እየ' ኢለዮ
እቲ ካልእ ድሌታ ከኣ ውትህድርና እዩ ነይሩ ። ንኽልቲኦም ከተጣምር ከም እትኽእል ምስ ፈለጠት ፡ ዲግሪኣ ምስ ዛዘመት ፡ ናብ ሓይሊ ኣየር ክትጽንበር ኣመልከተት ። ውሳነ ምስ ተገብረ ፡ ኵሉ እቲ ዝተረፈ ንስድራ ቤት ምሕባር እዩ ነይሩ ።
"ገሊኦም በዚ ሰምቢዶም ፡ ገሊኦም ከኣ ደጊፎምኒ እዮም ። ምናዳ ኣባሓጎይ ኣዝዩ እኳ እንተ ሰንበደ ፡ ኣዝዩ ግን ከኣ ደጋፊ እዩ ነይሩ ፣ ንኣብነት ፡ 'ከምኡ ከም ዝገበርኪ ክኣምን ኣይክእልን እየ ፣ ግን ጽቡቕ እዩ ። " ይብል ኔሩ።
Source: SBS/Abby Dinham
ቅድሚ እቲ ስልጠና ፡ እንታይ ከም እትጽበ ኣይትፈልጥን እያ ነይራ ። ኣያ ፡ እቲ ዩኒፎርም ነቲ ሃይማኖታዊ ኣከዳድናኣ ዘየማልእ ከይከውን ስክፍታ ኔርዋ። እቲ ዝቐርብ መግቢ ናይ ሓላል ኣማራጺ ዘየቕርብ እንተ ኰይኑኸ ኢላ'ውን ሓሲባ'ያ ፡ ሳላ እቲ ሓለቓ ስታፍ ግና ሂጃብ ምስቲ ዩኒፎርም ክትለብስ ምስ ኣርኣያ ፍዅስ ከም ዝበላ ገለጸት ።
አያ ነቲ ዩኒፎርም ንመጀመርታ ግዜ ዶንጊኣ ፈጺማ ዘይትርስዓ መዓልቲ እያ ነይራ ።
"ሒደት ነገራት ስለ ዝዀነ ፡ ኣብኡ ዳርጋ ሳዕስዒት እዩ ተራእዩኒ ፣ ብሓቂ ናብዚ ከም ዝመጻእኩ ኣይኣምንን እየ ፣ ብዙሕ ሓሊፈ እየ ኣብዚ ዘለኹ ፣ ነቲ ወትሩ ዝደልዮ ዝነበርኩ ሕልሚ እውን ወቒዐዮ እየ ።"
እቲ ጕጅለ ሕልሚ ፡ ምስ ሻምበል ኣሊሰን ማካርቲ እዩ ዝተኣሳሰር ነይሩ ። ንሳ ብወተሃደራዊት ስድራቤት ዝዓበየት ኮይና ፡ ብ1992 ንኣካዳሚ ሓይሊ ምክልኻል ኣውስትራልያ ክትኣቱ ክታማ ኣንበረት ። ኣብ RAAF መበል 30 ዓመታ ቀሪባ ፡ ኣብ ሞያኣ ብዙሕ ለውጢ ከም ዝተገብረ እያ እትገልጽ ።
Source: SBS/Abby Dinham
"ብዙሓት ካብ 'ተን ምስ' ተን ዝተጸንበርኩለን ነፈርቲ ፡ ከም ናይ ኤፍ-111 ዝዓይነተን ፍሉጣት ፡ ኩለን ኣብ ቤተ-መዘክር እየን ዘለዋ ። ስለዚ ፡ ገለ ክፋሉ ኣዝዩ ተቐዪሩ ፡ ብዝሒ እቶም እንሰርሖም ሰባት ድማ ኣዝዩ ወሲኹ "በለ ።
ኣሊሰን ኣብ ኣካዳሚያዊ ትምህርታ ካብቶም 30 ሰብኡት ንሳ ጥራይ እያ ጓል ኣንስተይቲ ኔራ ። ሎሚ ልዕሊ 25 ሚኢታዊ ሓይሊ ኣየር ብደቂ ኣንስትዮ ዝቖመ ኮይኑ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 40 ሚኢታዊ ኣባላት ሰራዊት ምክልኻል ሃገር ዝተመረቑ ምልሻታት ብጀካ እንግሊዝኛ ካልእ ቋንቋ ይዛረቡ ።
Source: SBS/Abby Dinham
አሊሰን ኣብ ሓይልታት ብዙሕነት ዘለዎም ኣባላት ምእታው ማለት ብዙሕ ፍልጠትን ኣጠማምታን የምጽእ እዩ ትብል ።
"እዚ ፍሉይ ተመክሮታት እዚ ፡ ፍሉይ ኣረኣእያ ክህልወና ንደሊ ኢና ፣ እዚ ከኣ ክፍሊ ጋንታና ክኸውን ንደሊ ኢና ። ኣብ ጉጅለና ዘለና ዝዓበየ ናይ ኣጠማምታ ፍልልይ ንገለ ካብዞም ኣብ መጻኢ ዘጋጥሙ ብድሆታት ክንፈትሖም እንከለና ፡ እቲ ዝሓሸ ደረጃ ኣብ "ዚ ዘለናሉ እዋን እዩ"
አያህ ኣውስትራሊያ ሳልሰይቲ ሃገር ትነብረላ ዘላ ሃገር እኳ እንተኾነት ፡ ን ኣውስትራሊያ ጥራይ እያ ከም ዓዳ ትሓስባ ።
Source: SBS/Abby Dinham
ኣብዚ ዓመት እዚ ፡ ነቲ ከም ኦፊሰር ኰይና ጀሚራቶ ዘላ ስራሕ ፡ ኣብ ዝመጽእ ንብዙሕ ዓመታት ነታ ሓዳስ ሃገራ ከተገልግል ከም ትደሊ እያ እትገልጽ ።
"ኣገዳሲ ነገር ዝድግፍ ዘለኹ ኰይኑ እዩ ዝስምዓኒ ። ኣነ ብሃውሪ ንዝሰርሕ ትካል ጥራይ ኣይኮንኩን ዝሰርሕ ። ዕላማ ከም ዘሎካ ኰይኑ ይስምዓካ ። "
ኣብ ውሽጢ 15 ዓመት ፡ መራሒት ጋንታ ንኽትከውን ዕላማ ኣለዋ ። ብዘይካዚ ፡ንኹሉ ኣማራጺታታ ቅርብቲ ምዃና እያ እትገልጽ ።
Source: SBS/Abby Dinham
"ከም ናይ ምብራር ኦፊሰር ካሊድ ዝኣመሰሉ ሰባት ፡ ከም ኣብነት ኽንጠቅስ ንኽእል ኢና ፣ እዚ ከኣ ንሞያኣ ብሓቂ ትፈትዎ እንተ ኰይና ፡ ዕውትቲ እንተ ኰይና ፡ ከምኡ እውን ነቲ ንሳ እትገብሮ ብሓቂ ትፈትዎ እንተ ኰይና ፡ ሰባት ገለ ነገር ኣብ ውሽጣ እንተ ርእዮም ፡ 'ምናልባት ኣብ ሓይሊ ኣየር ስራሕ ክሰርሕ እኽእል እኸውን ። " ኢሎም ክሓስቡ እዮም"
This article is part of the My Australia series which explores the untold stories of extraordinary people in Australia. .
The Change Agents podcast series also hears from people in Australian communities who have become role models for change. .
Share
