'ልዑል ብጻይነት': ኣውስትራሊያውያን ንመዓልቲ ኣንዛክ ብናይ ጽርግያታት ጽምብላት የብዕልዋ።

ድሕሪ ናይ ዝሓለፈ ዓመት ናይ ኮቪድ-19 እገዳ ምትእኽኻብ ኣውስትራሊያውያን ኣብ መላእ ሃገር ወግዓዊ ዝኽሪ ንመዓልቲ ኣንዛክ ይገብሩ ኣለዉ ።

Two New Zealanders join the Sydney Anzac Day March on Elizabeth St in Sydney. Source: AAP

ሓለቓ ሰራዊት ምክልኻል ኣውስትራልያ ፡ ኣንጉስ ካምፕበል ፡ ነቲ ወተሃደራት ኣውስትራልያ ዘርኣይዎ ብጻይነት "ስምዒት መንፈስ ኣንዛክ" ዘንጸባርቕ ምርኢት'ዩ ብምባል ሞጉሱ።

"ኣብ ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ፡ ንህዝብና ፡ ሓላፍነቶም ብብሉጽነትን ብተበግሶኦምን ግዴታኦም ዝፍጽሙ ፡ ዓብዪ ብጻይነት እርኢ እየ ። እዚ ቀንዲ መሰረት መንፈስ ኣንዛክ እዩ " ኢሉ ።

"ነቶም ብ1915 ካብ ከባቢ ጋሊፖሊ ተበጊሶም ናብቲ ሎሚ ዝግበር ዘሎ ወፈራታትን ስርሒታትን ዝኸዱ ሰባት ንዝክሮምን ነኽብሮምን ኢና ።"

Jua lachomoza katika eneo la Point Perpendicular wakati wa ibada ya siku ya Anzac kwenye eneo la HMAS Creswell, Jervis Bay in NSW. Source: Australia Department of Defence

ኣስታት 2,500 ኣውስትራሊያውያን ኣብ ውሽጢ ሃገርን ወጻእን ኣብ ትሕቲ ናይ ኣውስትራሊያ ምክልኻል ሓይሊ የገልግሉ ፤ እቲ ኣብ ናይ ሓደጋ ረድኤትን ኮቪድ-19 ዝግበር ናይግብረመልሲ ጻዕርታት ዝሕግዙ'ዮም ።

ኣውስትራሊያውያን ካብ 2019 ጀሚሮም ንመጀመርታ ግዜ ኣብ ህዝባዊ ጽምብላት ንምስታፍ ኣብቲ ቘራሪ ወጋሕታ ኣብ መላእ ሃገር ተኣኪቦም ኣርፊዶም።

ዝሓለፈ ዓመት ፡ መዓልቲ ኣንዛክ ብተለቭዥን ጥራይ እያ ተዘኪራ ሓሊፋ፡ ኣብ ውሽጢ ልዕሊ ሓደ ዘመን ፡ ብሰንኪ ለበዳ ኮቪድ-19 ሰባት ኣብ ግዳም ወጺኦም ከይዘከርዋ ዝሓለፉላ ናይ ፈለማ እዋን እያ ኔራ።

A total of 10,000 people have been allowed to march in the ANZAC Day parade in Sydney. Source: SBS News

ኣብ ምዕራባ ኣውስትራሊያ ኣብ ፐርዝ ከምኡ'ውን ዞባ ፔርቴል ኣብ ሆቴል ናይ ውሸባ ምልባዕ ብምግጣሙ ንማሕበረሰብ ቫይረስ ምትሕልላፍን ናይ ሰለስተ ማዕልታት ምዕጻው ስለተገብረ ኣንዛክ ብዘይካ ኣብዚ ቦታ ኣብ ካልእ ኣብ ደገ ህዝቢ ተኣኪቡዩ ዘኪርዎ ዊዒሉ።

ሰንበት መበል 106 ዓመት ናይቲ ኣብ ጋሊፖሊ እተገብረ ወተሃደራዊ ወፍሪ ዝዝከረሉ ዘሎ መዓልቲ እዩ ፣ እዚ ወፍሪ እዚ ልዕሊ 8,700 ህይወት ኣውስትራልያውያን ዘጥፍአ እዩ ።

ብዙሓት ኣውስትራሊያዊያን ልክዕ ከም ዝሓለፈ ዓመት ወጋሕታ ኣብ ገዛ ደው ብምባል ኣብ ገዛኦም ኮይኖም ዝኽሪ ጌሮም ፡

'እቲ ጽንዓት ኣብ ንሓድሕድና ኣሎ "

ቀዳማይ ሚኒስተር ስኮት ሞሪሰን ፡ ነቲ ኣብ ሓወልቲ ዝኽሪ ኣውስትራልያ ዝተገብረ ናይ ዝኽሪ በዓል ኣመልኪቱ ኣብዘገበሮ መደረ'ዩ እዚ ኢሉ።

"ስግኣትን ሓደጋን ኣብ ዘጋጥመሉ እዋን ፡ መጻኢና ኣዝዩ ዘየተኣማምን ኣብ ዝዀነሉ እዋን፡ ክንእክብ ኣይከኣልናን: ብፍላይ ኣብ ምዕራብ ሎሚ ነዚ ብሽምዓን ብረዲዮን ዝግበር ዝኽሪ ክትግበር ተገዲዳኣላ ።"

እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣስዕብ ኣቢሉ ፡ "ኵላትና ብሓባር ኴንና ድማ ፡ ነቲ ዝሓለፈና ብርሃን ወጋሕታ ነዚ ዘሎ ጸልማት ኸብርሆ ጸዊዕናዮ ኣለና ፣ ከምኡ ምስ እንገብር ከኣ ፡ መንነትና ዝገልጽ ዓሚቝ ሓቂ እንደገና ረኺብና ኣለና ፣ በዚዩ ድማ ኣብ ንሓድሕድና ሓይልና እዩ ዝርከብ" ኢሉ ።

The Australian War Memorial during the Anzac Day Dawn Service at the Australian War Memorial in Canberra, 25 April 2021. Source: AAP

ኣብ ባልመይን/ ሲድኒ ኣብ ናይ ወጋሕታ ዝኽሪ እተኻፈለ መራሒ ሰልፊ ለበር ኣንቶኒ ኣልባነዝ ፡ ጸብጻብ ብራይተን ምስ ወጸ ፡ ንኣባል ሰራዊት ከም ገበናት ውግእ ፡ ካብ ኣፍጋኒስታን ድሕሪ ዝወጸ ጸብጻብ፡ ከምኡ እውን እቲ ኣብ መጽናዕቲ ዝርከብ ጉዳይ ርእሰ ቅትለት ወተሃደራት ዝግበር ዘሎ ዝኽሪ ብምዃኑ ኣጸጋሚ እዋን ምዃኑ ገሊጹ ።

ንሱ ኣብ መግለጺኡ ፡ "ስለዚ ከኣ እዩ ኣብዚ መዓልቲ ኣንዛክ ንዅሎም እቶም ዘገልግሉ ሰራዊትና ዘሎና ኣኽብሮት ኸነርኢ ኣገዳሲ ዝዀነ ፣ ምናዳ ከኣ ኣብዚ እናገደደ ዝኸይድ ዘሎ ፈታኒ ኵነታት ዓለም ዕቝባ ዝገብሩና ዘለዉ ወለዶ ሰብኡትን ኣንስትን እውን ኣኽብሮት ኸነርኢ ኣሎና" ኢሉ ።

ኣብ መልበርን ፡ ኣማኢት ሰባት  ኣብቲ ዝኽሪ ዝተኻየደሉ ልዕሊ እቲ ዝተኣወጀ ገደብ ብዝሒ ተረኺቦም ኔሮም።

People gather for the Anzac Day Dawn Service at the Shrine of Remembrance in Melbourne. Source: AAP

Josh told SBS News it was special for families to mark Anzac Day together this year after services were canned in 2020 due to COVID-19. Source: Tom Stayner, SBS News

ኣብ ጋሊፖሊ ዝወደቑ ወተሃደራት ተዘኪሮም

እቲ ኣብ ኣውስትራልያን ኒው ዚላንድን ንመዓልቲ ኣንዛክ ዝግበር ዝኽሪ ቐቅድሚ ቱርኪ እኳ እንተ ዘይነበረ ፡ ሒደት ሰባት ግና ነቶም ኣብ ቀዳማይ ውግእ ዓለም ዝሞቱ ወተሃደራት ንምዝካር ፡ ቐቅድሚ ኣንዛክ ኣብ ዝርከብ ሓውሲ ደሴት ጋሊፖሊ ተረኺቦም ኔሮም ።

ካብ ዓባይ ብሪጣንያ ፡ ኣውስትራልያ ፡ ኣይርላንድ ፡ ኒው ዚላንድ ፡ ሕንዲ ፡ ኒውፍለንድላንድ ፡ ደቡብ ኣፍሪቃን ፈረንሳን ዝመጹ ወተሃደራት ፡ ኣብቲ ብ25 ሚያዝያ 1915 ኣብታ ሓውሲ ደሴት ኣህጉራዊ ኩናት ተዋጊኦም ሞይቶም እዮም ።

ወተሃደራት ኦቶማንውን ፡ ንዓዶም ንምክልኻል ተቓሊሶም እዮም ፣ ፡ ረቨረንድ ፓትሪክ ኢርዊን ኣብ ዝኽሪ እቲ ኣብ ኬፕ ሄለስ ዝርከብ ቦታ ከምዚ ኢሉ ፦

The memorials in Turkey were kept small due to the COVID-19 pandemic. Source: AP

በዓል ዝኽሪ ሄለስ ፡ ንዅሎም እቶም ኣብ ወፍሪ ጋሊፖሊ እተገብረ ውግእ ሓባራዊ ኃብቲ እዩ ዝነበረ ፣ መቓብር ንዘይብሎም ጊልያታት ንምዝካር እውን ተባሒሉ እዩ ዝግበር ።

ኣምባሳደር ብሪጣንያ ኣብ ቱርኪ ፡ ሰር ዶሚኒክ ቺልኮት ፡ ቀዳም ናይ እንቋዕ ደሓን መጻእኩም መደረ ኣቕሪቡ ።

ቱርክን ፈረንሳን ንዝሞቱ ወተሃደራተን ንምዝካር፡ እተፈላለየ ናይ ዝኽሪ ጽምብላት ገይረን እየን ። ኩሎም ናይ መዘከርታ ኣጋጣሚታት ብምኽንያት ለበዳ ኮቪድ-19 ኣብዚ ዓመት እዚ ብውሑድ ቁጽሪ እዮም ተጌሮም።

ኣብ ቱርኪ ፡ ንእሽቶ ጽምብል ናይ ወጋሕታ ክግበር እዩ ።

ኣብ እዋን ወፍሪ ጋሊፖሊ ፡ ሰራዊት ሓይልታት ኪዳን ነታ ሓውሲ ደሴት ፡ ንሃጸያዊ ግዝኣት ኦቶማን ንምድኻም ክቆጻጸርዋ እዮም ተዋጊኦም።

እቲ ወፈሪ ስለ ዝፈሸለ ፡ እቶም ሓይልታት ንሸሞንተ ወርሒ ዝኣክል ውግእ ድሕሪ ምክያዶምን ብኽልቲኡ ሸነኽ 250,000 ዝዀኑ ወተሃደራት ድሕሪ ምውዳቖም ፡ ካብቲ ቦታ ክወጹ ተገደዱ።

ዓወት ኦቶማን ንንግስነት ኦቶማን ንኽወድቕ ደው ከብል ኣይገበረን ፣ ሙስጣፋ ከማል ኣታቱርክ ዝበሃል ኣዛዚ ሰራዊት ፡ ነቲ ቱርኪ ንናጽነት እትገብሮ ውግእ ከም ዝመርሖ ዘግበረ ስርሒት እዩ ኔሩ።