ኣብ ኤውሮጳ ንነዊሕ ዓመታት ካብ ዘጋጠመ ዝኸፍአ ምዕልቕላቕ ማይ ብምኽሳቱ ፡ እንተ ወሓደ 126 ሰባት ሞይቶም።

ብርቱዕ ህቦብላዊ ዝናብ ንለውጢ ክሊማ ኣብ ማእከል እቲ ጀርመን እተካይዶ ዘላ ናይ ምርጫ ጎስጓስ ቀንዲ ዛዕባ ገይርዎ ይርከብ። እቲ ቅድሚ ባሕቲ መስከረም ዝግበር ምውሃብ ድምጺ፡ ነቲ ናይ ጀርመን ቻንስለር ኣንገላ መርከል ን16 ዓመታት ኣብ ስልጣን ዝጸንሓትሉ እዋን ከም ዘብቅዐ ትጽቢት ይግበር ።

A local resident shovels mud to clear a street in Bad Neuenahr-Ahrweiler, western Germany, on 16 July, 2021. Source: AFP

ኣብ ኤውሮጳ ዝርከባ ገጠራት ብርቱዕ ምዕልቕላቕ ማይ ኣጋጢሙ ፡ እንተ ወሓደ 126 ሰባት ቀቲሉ እዩ ፣ መብዛሕትኦም ኣብ ምዕራባዊ ጀርመን ዝነብሩ ዝነበሩ እሞ ፡ ብ ዓርቢ ነቲ ዝዓነወ ዓዲታት ኣገልግሎት ኣድሕን ረዲኤት ክህቡ ተራእዮም ።

ቢልድ እትበሃል ጀርመናዊት ጋዜጣ "ማይ ኣይሂ ሞት" ተባሂሉ እተጸውዐ ሓያል ዝናም ፡ እቶም ተቐማጦ ትጽቢት ዘይገበርሉ ፍጻመ ብምዃኑ ኣይ ላዕሊ ኣይ ታሕቲ ከምዝኾኑ ተገሊጹ።

ጐደናታትን ኣባይትን ኣብ ገሊኡ ከባቢታት ብማይ እተዋሕጠ ክኸውን ከሎ ፡ እቲ ከቢድ ዝናብ ምስ ሓለፈ ግና መካይን ኣብ ብዙሕ ጐደናታት ተገልቢጠን ተራእየን ። ገሊኡ ኣውራጃታት ምሉእ ብምሉእ ተቘርጹ ኣሎ ።

ኣብ ባድኑሀር ብሩንድ ፎርልድ ሮድ ፡ ኣግሮን በሪስቻ ዝስሙ 21 ዓመት ዝዕድሚኡ ቀባኢ ፡ ን AFP ከምዝነገሮ ።"ኵሉ ነገር ኣብ ውሽጢ 15 ደቒቕ እዩ ኣብ ትሕቲ ማይ ተዋሒጡ" በለ ፣

"ቤት ጽሕፈትና ፡ መንበሪና ፡ ናይ ጎረባብትና ገዛውቲ ፡ ኩሉ ኣብ ትሕቲ ማይ እዩ ተዋሒጡ ።"

A firefighter walks through a debris field caused by flooding in Rhineland-Palatinate, Bad Neuenahr, on 16 July. Source: DPA

ኣብ ጥቓ ሹልድ ፡ ሃንስ-ዱተር ቫራንከን ፡ ሓንቲ ጓል 65 ዓመት ከምዝገለጸቶ ፡ "ካራቫናትን ፡ ማካይንን ብማይ ተወሲዱ ፡ ኣእዋም ተማሕዩ ፡ ኣባይቲ ፈሪሱ" ።

"ኣብዚ ኣብ ሹልድ ንልዕሊ 20 ዓመት ተቐሚጥና ኢና ፡ ከምኡ ዝበለ ነገር እውን ኣጋጢሙና ኣይፈልጥን እዩ ። እዚ ልክእ ከም ዋዛ እዩ ኣጋጢሙ " ድማ በለት ።

ሮጀር ለወንትዝ ናይ ርሂንላንድ-ፎርቭ ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት ንቢልድድ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ: ኣብተን ዝቕጽላ መዓልትታት ነቲ ጕድኣት ዝወረዶ ከባቢታት ንምድላይ ህጹጽ ኣገልግሎት ኣብ ዝቐጸለሉ እዋን: ቍጽሪ እቶም ዝሞቱ ሰባት እናወሰኸ ይኸይድ ከም ዘሎ ገሊጹ ።

"ማያት ኽንጭንጕዕ ከለና ፡ በቲ ምዕልቕላቕ ማይ ህይወቶም ዝሰኣኑ ሰባት የጋጥሙና ኣለዉ" በለ ።

Debris and a damaged car pile up in a street in Bad Neuenahr-Ahrweiler, western Germany, on 16 July, 2021. Source: AFP

ኣብ ርእሲ እዚ ድማ ፡ ኣብታ ኣብ ኖርዝ ዌስት ዌስትፌልያ (NRW) እትርከብ ከተማ ኢርትፍያን ብሰንኪ እቲ ዕልቕልቕ ማይ ብዙሓት ሰባት ከይሞቱ ተፈርሑ ።

ኣብ ጎረቤት ሃገር በልጅዩም ፡ መንግስቲ ናይ ዝሞቱ ሰባት ቁጽሪ ናብ 20 ከምዝበጽሐ ፡ እዚ ድማ 23 ሰባት ከምዝሞቱ ኣቐዲሙ ዝወጸ ጸብጻብ ከምዘረጋገጾ ፡ ኣብ ሓደ ዞባ ልዕሊ 21,000 ሰባት ብዘይ ኤለክትሪክ ተሪፎም ።

ብዘይካዚ ፡ ላክሰምበርግን ኔዘርላንድስን ብሰንኪ ብርቱዕ ዝናም ፡ ብዙሕ ቦታታት ስለ ዝሃረመ ፡ ብኣሽሓት ዝቝጸሩ ሰባት ካብ ከተማ ማስተሪች ክወጹ ተገዲዶም እዮም ።

ፍርሒ ዝኸፍ አ ኩነታት ከይመጽእ

ኣብታ ብሕሱም እተሃርመት ኣሁልዌር ናይ ጀርመን ወረዳ ፡ ሱናሚ ምስ ኣጋጠመ እትነጻጸር ኰይና ፡ ሓያሎ ኣባይቲ ምሉእ ብምሉእ ፈረሱዋ ኣሎ ።

ኣብ ሓንቲ ካብተን ዝኸፍአ ጕድኣት ዘጋጠመን ከተማታት ዝዀነት ኢኪርከን ፡ እንተ ወሓደ 24 ሰባት ሞይቶም እዮም ።

ቻንስለር ኣንጌላ መርከል ፡ ሓሙስ ካብ ዋሽንግተን ምስ ፕረዚደንት ጆ ባይደን ኣብ እተራኸበትሉ እዋን ፡ "ኣብ ዝመጽእ መዓልትታት ፡ ናይቲ ሓደጋ ምሉእ ሕማቕ ከይንርኢ እፈርሕ እየ" ኢላ ።

"ድንጋጸይን ልበይን ንዅሎም እቶም በዚ መዓት እዚ ዘፍቅርዎም ሰባት ዝሰኣኑ ፡ ብዛዕባ እቶም ገና ዝጠፍኡ ሰባት ምጭናቕ ዘይተርፎም ሰባት ኣሎ ።"

ወግዓዊ ቝጽሪ ናይቶም ብረፈረንደም እተጐድኡ ሰባት 63 በጺሑ ኣሎ: እዚ ድማ እንተ ወሓደ 106 ዜጋታት ከም ዝሕዝ ገይሩ ኣሎ ።

ሰበ-ስልጣን እታ ሃገር ንቢልድ እቲ ቝጽሪ ብሰንኪ እቲ እተበላሸወ መርበብ ቴሌፎን ምዃኑ እኳ እንተ ነገርዋ: ኣብ ኣሒር ግን ኣስታት 1,300 ሰባት ኸልከልዎ ።

ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት ለወንትዝ ንመራኸቢ ብዙሃን እታ ሃገር ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ ፡ ክሳዕ 60 ዝዀኑ ሰባት ከም ዝጠፍኡ እዩ ዝእመን ፣ "ካብ ሰባት ከምዚ ዝኣመሰለ ነዊሕ እዋን ምስ ዘይትሰምዕ ፡ ዝኸፍአ ፍርሒ ኽስምዓካ ይኽእል እዩ" በለ ።

ብቢልዮናት ዝቝጸር ዕንወት

ሓላፊ ማሕበር ታውንስን ምምሕዳራትን ጀርመን ዝዀነ ጀርድ ላንድበርግ ፡ ዋጋ እቲ ጕድኣት ናብ "ቢልዮናት ዩሮ" ክጐዪ ከም ዝኽእል ገሊጹ ኣሎ ።

ኣብ በልጅዩም ፡ እቲ ሰራዊት ኣብ ምድሓንን ምግዓዝን ምእንቲ ክሕግዝ ፡ ናብ ኣርባዕተ 10 ኣውራጃታት እታ ሃገር ተላኢኹ ኣሎ ።

እቲ ወሓዚ ሕበጥ መየን ወሓዚ "ንለጅ ኣዝዩ ሓደገኛ ክመስል እዩ" ብምባል ን200,000 ሰባት ኣብ ጥቓኣ እትርከብ ከተማ ዋሎንያ ኣጠንቂቑ ፕረዚደንት ዞባ ኤልዮ ዲ ሩፖ ።

ኣብ ስዊዘርላንድ ፡ ኣብ ሓደ ለይቲ ብርቱዕ ዝናም ምስ ሃረመ እውን ፡ ቀላያትን ኣፍላጋትን ይሓብጡ ነበሩ ። ብፍላይ ኣብ ሉቸርነ ቀላይ ሉኬርነ ነቲ ማእከል ከተማ ከዕለቕልቖ ጀሚሩ ነበረ ።

ብመሰረት ዓለማዊ ውድብ ሜትሮሎጂ ፡ ገሊኡ ክፋላት ምዕራብ ኤውሮጳ ፡ 'ኣብ ውሽጢ ክልተ መዓልቲ ፡ ኣብ ጥቓ ምልዋጥ ኮፍ ኣብ ዝነበረ መሬት ፡ ክሳዕ ክልተ ወርሒ ዝኸውን "ዝናም" ከም ዝወቕዐ ተገሊጹ ኣሎ ።

'እዚ ሳዕቤን ናይ ለውጢ ክሊማ እዩ።'

እቲ ብርቱዕ ህቦብላ ዛዕባ ክሊማ ነቲ ቅድሚ 26 መስከረም ዝግበር ናይ ጀርመን ናይ ምርጫ ቀንዲ መጎስጎሲ ዛዕባ ጌርዎ ኣሎ። ኣብዚ ምርጫ ናይ ቻንስለር መርከል 16 ዓመታት ኣብ ስልጣን ከም ዘብቅዐ ዘመልክት እዩ ።

ፕረዚደንት ፍራንክ ዋልተር ስተይንመየር ኣብ በርሊን ኣብ ዝሃቦ መደረ ፡ ጀርመን "ምስ ክሊማዊ ለውጢ ኣብ ዝግበር ቃልሲ እንተ ተጸሚድና ጥራይ ኢና፡ ጀርመን ነቲ ክቱር ኵነታት ኣየር ኽትዓግቶ እትኽእል" ።

እታ ሃገር ኣብ መጻኢ "ዝሓሸ ምድላው ክትገብር ኣለዋ" ዝበለ ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት ሆርስት ሰሆፈር ፡ "እዚ ሕማቕ ኵነታት ፡ ሳዕቤን ለውጢ ክሊማ እዩ" በለ ።

A destroyed car is pictured at a cemetery in Bad Neuenahr-Ahrweiler, western Germany, on 16 July, 2021. Source: AFP

ሙቐት ዝዓብለሎ ሃዋህው ዝያዳ ማይ ስለ ዝሕዝ ፡ ለውጢ ክሊማ ነቲ ካብ ክቱር ዝናብ ዝመጽእ ሓደጋን ጻዕቂ ምዕልቕላቕን የዛይዶ ።

ኣብ ከተማታት ፡ ኣብ ቦታታት ዕልቕልቕ ማይ ፡ ድሩት ረሳሕ ማይን ህንጻታትን ስለ ዘሎ ፡ እቲ ጕድኣት ከቢድ ክኸውን ይኽእል እዩ ።

ን ኣንገላ መርከል ስልጣን ክርከብ ዝጉስጉስ ዘሎ ዓቃባዊ ተወዳዳሪ ኣብ ሰሜን ርሂነ ዌስትፌልያ ፕሪሜር ኣርሚን ላሸት : ኣብ መንጎ ዓለማዊ ዋዕን ጽንኩር ኵነታት ኣየርን ዘሎ ምትእስሳር ብምምርማር: ለውጢ ክሊማ ንምቅላስ ኣብ ዝግበር ዓለምለኻዊ ጻዕሪ "ንምቅልጣፍ" ጻዕሪ ክግበር ጻውዒት ኣቕረቡ ኣሎ ።