Inafuatia kuzinduliwa Jumapili, programu mpya ya serikali ya kufuatilia maambukizi ya COVID-19 inayojulikana kwa jina la .
Programu hiyo, ambayo serikali inahimiza umma kufanya haraka kusanikisha(install), imelenga kusaidia maafisa wa afya kumtambua mtu yeyote ambaye amekuwa akikutana na kesi iliyothibitishwa ya ugonjwa wa virusi vya corona.
Inafanya hivyo kwa kutumia teknolojia ya Bluetooth kuweka rekodi ya wakati wowote watumiaji wawili wa programu ambao hutumia zaidi ya dakika 15 ndani ya umbali wa mita 1.5 kutoka kwa kila mmoja. Ikiwa mtumiaji wa programu atatambuliwa na ugonjwa wa virusi vya corona, anaweza kukubali kuwa mawasiliano yao ya hivi karibuni yashirikiwe na viongozi wa afya.
Ikiwa Waaustralia wa kutosha wanapakua programu, wataalam wa afya wanasema inaweza kuwa na athari kubwa katika mapigano ya kuwa na coronavirus. Wakati huo huo, wataalam wa teknolojia na faragha wameelezea wasiwasi juu ya data ambazo programu itakusanya.
Wiki iliyopita kabla ya kuzinduliwa kwa programu hiyo, tulifafanua . Sasa kwa kuwa COVIDSafe inapatikana katika upakuaji, haya ndio wataalam wanasema nini juu ya ikiwa ni kuifutilia mbali, na ikiwa unapaswa kuisanikisha(install).
Watengenezaji wa programu wamebadilisha programu ya COVIDSafe. Hili ndio waligundua.
Kabla ya COVIDSafe kutolewa, wataalam wa teknolojia na faragha waliitaka serikali ya Australia kutolewa nambari kamili ya chanzo, ambayo ingeruhusu wataalam wa kujitegemea kutafuta matatizo, kutoa suluhisho, na kuthibitisha kuwa programu hiyo ilifanya kazi kama serikali ilivyohaidi ingefanya.
Serikali bado haijatoa nambari hiyo ya chanzo, ingawa waziri wa afya wa shirikisho hilo, Greg Hunt aliiambia ABC Jumatatu hiyo .
Wakati tunangojea namba hiyo ya chanzo, watengenezaji wa programu wa Australia badala yake wameanza kuibadili programu, wakishiriki matokeo yao kwenye mitandao ya kijamii.
Siku ya Jumapili, mtengenezaji programu Matthew Robbins alipakua kwa mafanikio na kutenganisha nambari ya chanzo kwa toleo la programu ya Android.
Robbins amekuwa akifanya kazi katika teknolojia kwa karibu miaka 10, na amejikita katika programu kwa miaka nane iliyopita. Yeye sio mtaalam wa faragha - tutafika kwa hilo - lakini anajua mengi juu ya jinsi ya kuunda programu, na jinsi ya kujua ikiwa huyu hufanya kile serikali inasema inafanya. Kwa masaa 24 yaliyopita, yeye na watengenezaji wengine wa programu wamekuwa wakikagua programu ya COVIDSafe, na kujifunza kile wanachoweza kutoka kwenye namba ya siri.
Matokeo mengi hayo ni mazuri: kwenye Twitter, Robbins alithibitisha kwamba programu inafanya kazi kama inavyotarajiwa, kuweka data salama kwenye simu ya mtumiaji, ikirekodi tu ishara kutoka kwa simu zingine ambazo pia programu imewekwa, kufuta rekodi zote baada ya siku 21, na kupakia data tu kwa mamlaka za afya ikiwa mtumiaji atatoa ruhusa.
Programu pia hairekodi eneo la mtumiaji (ikiwa wewe ni mtumiaji wa Android na unapata ujumbe wakati unaposanikisha programu ukiuliza kuruhusu data za eneo, hii ni bahati mbaya ya Android - unapouliza aina ya Bluetooth kuitumia programu kama hii inahitaji, inauliza idhini ya eneo pia. COVIDSafe bado hairekodi au kutumia data ya eneo).
Robbins alikiambia kipindi cha The Feed aliidanganya programu hiyo kwa wakati wake wa bure kwa sababu alikuwa na hamu ya kujua, lakini akasema ameridhishwa na kile alichokiona.
"Takwimu wanazokusanya ni, kwa ukosefu wa kifungu bora, sawa," alisema. "Ninajiamini katika jinsi programu imetengenezwa."
Mambo kadhaa yaliyomuonyesha Robbins kama makosa madogo, lakini aliyafuta kwa haraka kwani serikali ilikuwa ikisukuma ili programu kuzinduliwa.
Wakati bado angependa kuona serikali ikitoa nambari kamili ya chanzo - ikijumuisha ya programu ya iOS, ambayo ni ngumu zaidi kuibadilisha kuliko toleo la Android - kwa ujumla Robbins alisema hakupata matatizo makubwa.
"Nadhani inafaa kabisa kusanikisha(installing)," alisema.
Idadi ya watengenezaji wengine wenye uzoefu wa programu pia wamekagua namba hiyo ya siri na kuwahimiza Waustralia kusanikisha programu.
Ikiwa unavutiwa na maelezo mazuri ya kiufundi, mhandisi wa programu Geoff Huntley ameweka bayana teknolojia ya Australia ya kijamii katika .
Programu ipo mubashara kwa masaa 24. Matatizo gani yamegunduliwa?
Kuna matatizo madogo yanayowezekana kugunduliwa na programu ya COVIDSafe hadi sasa.
Mara baada ya wasiwasi muhimu kujulikana ikiwa watumiaji wanaelewa jinsi ya kuhakikisha kuwa programu inafanya kazi kwenye simu zao. Programu lazima iwekwe wazi na ifanye kazi ili kutambulika - unaweza kutumia programu zingine kwenye simu yako, lakini COVIDSafe inahitaji kukaa wazi nyuma ya programu zingine wakati uko nje na ukijishugulisha na mambo mengine.
Wataalamu wengine wametoa dukuduku zao kwamba . Wakati iPhone inaingia katika hali ya chini ya nguvu, au programu nyingi nyingi zinapotumia Bluetooth, inawezekana kwamba COVIDSafe itaacha kufanya kazi.
Ikiwa utatumia programu 5 na Bluetooth na ufuatiliaji wa eneo kwenye iPhone yako, basi COVIDSafe itarudishwa nyuma kwa mpangilio wa kipaumbele, nimejulishwa kwa uhakika. Natamani sana serikali ieleze vizuri kuhusu hii hapo jana.
— Ben Grubb 🐛 (@bengrubb)
Hadi leo, serikali imetoa ushauri unaokinzana juu ya kile watumiaji wanahitaji kufanya ili kuangalia kwamba programu inafanya kazi. Hivi sasa, tovuti ya serikali ya inashauri watumiaji wa iOS kwamba ikiwa programu yao haijafanya kazi kwa angalau masaa 24, watapokea kidokezo na maelekezo ya jinsi ya kusuluhisha.
Pia ni ngumu kusema wakati huu ikiwa programu itasababisha kupungua kwa betri yako ya simu; wataalam wamegawanyika kwenye hili, na tutaona katika siku zijazo.
Shida hizi hazileti wasiwasi wa watumiaji wa programu, lakini zinaweza kuathiri ufanisi wa programu ikiwa haijashughulikiwa. Kwa mara nyingine tena, wataalam wanaomba kutolewa kwa nambari ya chanzo ya iOS ili waweze kuangalia maswala ya utendaji na kupendekeza marekebisho inapowezekana.
Je! Wataalam wa usalama bado wana wasiwasi kuhusu programu ya COVIDSafe?
Wataalam wa usalama bado wana wasiwasi kuhusu programu ya COVIDSafe. Kuhusu ikiwa wasiwasi huo wa usalama unapaswa kukuzuia kusanikisha programu, wataalam wanasema kweli inategemea hali yako ya kibinafsi. Hii ndio sababu.
Wiki iliyopita, kabla ya programu hiyo kutolewa, The Feed walizungumza na mtaalam wa faragha Profesa Dali Kaafar, ambaye ni Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Usalama cha Chuo cha Optus Macquarie. Profesa Kaafar alielezea idadi ya , mengi ambayo bado yanahusana na programu leo.
Hoja moja kuu iliyoletwa na Kaafar na wataalam wengine ni ukweli kwamba data iliyokusanywa na programu itapakiwa kwenye seva kuu. Kama Profesa Kaafar alivyoiambia The feed, mtu yeyote anayeweza kupata fursa ya seva kuu ya programu kama hii anaweza kupata taarifa nyingi. Ikiwa seva hiyo imeibiwa kimtandao, au kupatikana na mtu mbaya, kuna mengi wanaweza kufanya kwa taarifa hizi.
Tangu kutolewa kwa programu hiyo, wataalam wengine wa faragha kama mshirika wa ANU Profesa Vanessa Teague wameelezea nyingine ni .
"Ingawa inaweza kuonekana kuwa isiyo na hatia, mfano halisi wa mawasiliano ya mtu kwa simu ya mkononani kunaweza kufichua taarifa zaidi," Teague na wenzake waliandika katika barua ya blogu siku ya Jumatatu.
"Tuseme kwa mfano mtu anatamani kuelewa ikiwa mtu mwingine ambaye simu yake wanapata amewasiliana na watu wengine wanaofahamiana. Mtu anayetawala anaweza kusoma (maandishi wazi) ya COVIDSafe na kugundua ikiwa aina za simu zinafanana na wazo lao."
"Ingawa haifai sana kupendekeza kitambulisho fulani, itakuwa muhimu sana katika kudhibitisha au kukanusha nadharia ya kukutana na mtu fulani."
Profesa Kaafar ana wasiwasi pia kuwa mamlaka kuu inaweza kupokea taarifa nyingi kuliko vile mtumiaji anatambua. Kama Kaafar alivyoelezea, ikiwa Mtu A anatambuliwa kuwa na ugonjwa wa virusi vya corona na kukubali kupakia anwani zao, anaweza kufichua kuwa hivi karibuni walishirikiana na Mtu B na Mtu C. Mamlaka kuu sasa anajua kuwa Mtu B na Mtu C walikutana, lakini hakuna hata mmoja wa wale watu wanajua kabisa kuwa taarifa hizi zimeshirikishwa.
Hili, Profesa Kaafar anasema, ni pale ambapo hali ya mtu binafsi inakuja.
"Taarifa hii inaweza kuwa sio nyeti kwa watu wengi, lakini inaweza kuwa muhimu kwa wengine. Kwa mfano, wanasiasa wawili kutoka vyama viwili tofauti vya siasa ambao wanakutana, au mwandishi wa habari na mkutano wa wanasiasa."
Profesa Kaafar anasema kwamba maswala haya mengi ya faragha yanaweza kushughulikiwa na mabadiliko madogo kwa programu; umoja wa kimataifa wa wataalam pia umeelezea kuwa inawezekana kuunda programu ya kufuata ambayo .
Hadi mabadiliko hayo yanafanywa, Profesa Kaafar aliiambia The feed yeye mwenyewe hatasakinisha programu hiyo, lakini hana uhakika kabisa kipi awashauri Waaustralia wengine kufanya.
"Kama ningekuwa nikipendekeza kuisanikisha au la, sijui kabisa - kwa kweli ninaona kuwa ni swali la ujanja," alisema.
"Nadhani serikali imechukua mazingatio ya faragha kwa mtazamo, lakini haikugusa mengine makuu. Ilijaribu kuwa na nia nzuri, ingawa, kwa mfano kuhakikisha kuwa eneo hilo halijakusanywa, na kwamba data hakika itaondolewa baada ya siku 21."
"Nadhani jambo moja muhimu ni kwamba faragha ni ya kibinafsi sana. Baadhi ya taarifa za eneo mwako zinaweza kuwa nyeti sana kwa watu wengine, na kwa wengine zinaweza kuwa zisizo na maana kabisa."
"Siwezi kutoa pendekezo la kiunaga ubaga hapa, lakini nitakaa na kungojea. Tunahitaji uwazi zaidi juu ya hali ya teknolojia na sheria."
Je! Ninapaswa kusanikisha COVIDSafe?
Hapa kuna mabadiliko. Programu ya COVIDSafe ilikimbizwa kwa sababu: tuko katikati ya janga. Ikiwa tunataka kuanza kufungua jamii tena, kuwa na uwezo wa kumtambua mtu yeyote ambaye labda amewekwa wazi kwa kesi mpya ya COVID-19 ni muhimu.
Ikiwa Waaustralia wa kutosha wanapakua programu hii na kuitumia kwa usahihi, inawezekana kwamba itasaidia sana katika suala hili. Lakini ili programu iweze kufanya kazi, serikali inasema angalau asilimia 40 ya Waaustralia wanahitaji kuitumia, ikiwa sio zaidi. Hiyo ni karibu na watu milioni 10 ambao wanahitaji kujisajili; hadi Jumatatu jioni, tuna milioni mbili tu.
Uamuzi wako wa kibinafsi juu ya kutumia programu labda utalenga juu ya maana ya faragha kwako - na kama Profesa Kaafar alisisitiza, huu uamuzi binafsi.
"Kinachonikatisha tamaa zaidi katika mjadala wa aina hii ni kuweka jambo kama gumu kati ya 'kusaidia watu' na 'faragha'," alisema. "Ni mbaya sana kuwa na msimamo kama kwamba watu wanaojali ubinafsi ni wabinafsi, wakati wengine wako sawa."
David Vaile ndiye anayeongoza kwa utunzaji wa data na uchunguzi katika eneo la Allens Hub kwa Teknolojia, Sheria na Uvumbuzi chuo kikuu UNSW. "Kimsingi kwa kitu kama hiki ambacho kinaweza kuunda duka kuu la taarifa za graph za kijamii, kutegemea marekebisho ya kisheria na ya kiufundi kwa ulinzi, ungeshauri tahadhari," alisema. "Maswala ya afya ya umma pia ni muhimu sana, kwa sababu ni ngumu."
Ikiwa mwishowe utaamua kuwa COVIDSafe sio yako hivi sasa, kumbuka kuwa kuna uwezekano wa hii kubadilika wakati programu imebadilishwa na kuboreshwa. Tutakufamaisha kama itavyotokea.
Watu nchini Australia lazima wakae umbali wa mita 1.5 kutoka kwa wengine na mikusanyiko ni midogo kwa watu wawili isipokuwa ukiwa na familia yako au mkazi wa kaya moja.
Ikiwa unaamini unaweza kuwa umeambukizwa virusi, piga simu kwa daktari wako (usitembelee) au wasiliana na Simu ya kitaifa ya Taarifa za Afya ya Virusi vya Corona kupitia namba 1800 020 080. Ikiwa unasumbuka kupumua au unahitaji kupata dharura ya matibabu, piga simu 000.
SBS imejitolea kuarifu jamii tofauti za Australia kuhusu maendeleo ya hivi karibuni ya COVID-19. Habari na taarifa zinapatikana katika lugha 63 kupitia .
