Ua saisaia ma molia 'oe i se atunu'u i fafo. O le politiki e ono faasa'oloto ai 'oe pe solo atoa i le falepuipui.

Ua tu'uina mai e le faamasinoga i Saina le faasalaga i le oti ia Karm Gilespie, o se tagatanu'u Ausetalia ina ua mae'a le 6 tausaga o saisaia i le falepuipui. Ua fetaui le tu'uina mai o le faasalaga i le oti ma le taimi o loo oia le va o le malo tele i Ausetalia ma le faigamalo Kominisi i Saina. O le a se sao o le va fealoa'i o malo ma le i'uga e o'o iai pagota mai Ausetalia e saisaia i falepuipui i atunu'u i fafo?

Some inmates are reporting having to spend up to 22 hours a day in their cells as prisons attempt to stop the spread of COVID-19.

Some inmates are reporting having to spend up to 22 hours a day in their cells as prisons attempt to stop the spread of COVID-19. Source: AAP

A saisaia ma molia 'oe i se solitulafono i atunu'u i fafo atu o Ausetalia, o le tulaga o le malo Ausetalia ma lea atunu'u e saisaia ai 'oe e ono tula'i mai ai le 'ese'esega i le mamafa o sou faasalaga.

Feagaiga ma Maliega

E iai feagaiga ma maliega a le malo tele i Ausetalia ma isi atunu'u i le lalolagi. I nisi o atunu'u ua iai aiaiga ma tu'utu'uga ma ia malo i le auala e tagofia ai mataupu a tagatanu'u Ausetalia pe a latou solia tulafono a ia atunu'u ma saisaia ai i falepuipui. E mafai ona faatagaina e ia malo fesoasoani faa-Konesula a le malo Ausetalia mo ona tagatanu'u. E iai fo'i taimi e leai se maliega ma lea atunu'u. 

O le tele o atunu'u i le lalolagi ua latou saini 'a'ao i le  O lona uiga o soo se tagata e saisaia pe molia e iai lana aia tatau i se fesoasoani mai lle faigamalo a lona atunu'u.

E pei o Saina - e iai le maliega a Saina ma Ausetalia mo fesoasoani faa-Konesula i tagatanu'u o atunu'u e 2, ma o se tulaga e ono maua ai e

“E aofia i le tu'utu'uga lenei le tiute o le malo Saina e logo le malo Ausetalia i se tagata ua saisaia, moliaga o loo molia ai, tausia faalelei ma faataga feso'ota'iga ma le ofisa Konesula,” saunoa ai Alex Oliver, the Lowy Institute's Director of Research in diplomacy and consular affairs.

O le atunu'u o Iran e le'i saini 'a'ao i le Vienna Convention ma e faaigoaina e Alex o se “rogue state.” O le mafua'aga lea o le matua faigata o le mataupu i moliaga o se tamaita'i sitiseni Ausetalia/Peretania, lea na saisaia i Iran talu mai Setema o le 2018. 
Australian academic Kylie Moore-Gilbert has been imprisoned in Iran for more than two years.
کایلی مور-گیلبرت پس از گذراندن بیش از دوسال زندان در ایران آزاد شد Source: Supplied

Itu'aiga fesoasoani Konesula

E faalagolago i le atunu'u ma le itu'aiga moliaga.

E le mafai e le 'aufaigaluega a le Ofisa Konesula ona tatala se tagata mai le falepuipui. Ae mafai ona latou fesoasoani i le faatulagaina o se loia e talanoa i le gagana Igilisi, ma feso'ota'i se tagata ma lona aiga. 

“E iai le manatu sese i nisi o le fesoasoani faa-Konesula o se aia e maua e soo se tagata. E le o se aia. E mafai e le malo Ausetalia ona ofoina le fesoasoani, ma e tele lava ina ofoina," na saunoa ai Alex.

Aga ma talitonuga faatauaina

O le felata'i o talitonuga ma aga faatauaina a se atunu'u ma Ausetalia, o le tai tutusa fo'i lea o le faafoeina o se mataupu i le faamasinoga a lea atunuu i fafo mo tagata Ausetalia. 

Ae le o tulafono a Ausetalia, o tulafono lava a lea atunu'u e faamasinoina ai le tagatanu'u Ausetalia o loo molia.

“O le isi faafitauli tele i tagatanu'u Ausetalia e saisaia i falepuipui i atunuu i fafo, o le talitonuga sese, e tatau ona tatala i latou ona o i latou o tagatanu'u Ausetalia, e tatau ona faamasino i latou i lalo o tulafono a Ausetalia ,” na saunoa ai Alex.

“E le o le tulga lena e iai.”

Relationships matter

E taua tele le tulaga o le va fealoa'i o Ausetalia ma se atunuu o loo saisaia ai se tagatanu'u Ausetalia i le taimi e tu'uina mai ai se faai'uga i se tagata Ausetalia o loo saisaia i se falepuipui i fafo. 

E tu'uina mai ia e faasalaga i le oti, i le taimi o loo masae le laufa'i i le va nonofo o le malo Ausetalia ma le faigamalo i Saina.

I se isi faata'ita'iga o le va o Saina ma seisi atunu'u, ua lata i le 2 tausaga o saisaia i Saina ni tagatanu'u Kanata,  , i ni moliaga o loo talitonuina o se taui ma sui a Saina i le saisaia i Kanata o le faatonu o le Kamupani telefoni a  Huawei, Meng Wanzhou.

E mafai fo'i ona oia le va nonofo o atunu'u e 2 i se faai'uga e faia i se tagata.

Ina ua faato'a faataunu'u e Inodonesia le faasalaga i le oti ia  , na tapunia e le malo tele ma to'esea mai lona sui Amapasa mai Jakarta, ma taofia le $600 million i le tausaga o ana fesoasoani i le malo Indonesia.
56-year-old Australian national Karm Gilespie who has been sentenced to death in China.
56-year-old Australian national Karm Gilespie who has been sentenced to death in China. Source: AAP

Feutaga'i i se auala filemu pe auai faasalalauga

E tele lava ina feutaga'i filemu e le malo se mataupu i se tagatanu'u Ausetalia o loo saisaia i se falepuipui i fafo e aunoa le auai iai o le au tusitala ma faasalalau.

E tele ina faitioina malosi i faaslalauga faai'uga i aunu'u i fafo e aofia ai faasalaga i le oti, e pei ona molimauina i le mataupua a  Andrew Chan ma Myuran Sukumaran, lea na faataunu'uina o la faasalaga i le oti i Indonesia i le 2015 i moliaga o le fe'avea'ina o vaila'au faasaina.

 


Share
Published 19 June 2020 12:32pm
Updated 19 June 2020 12:34pm
By Emily Jane Smith
Presented by Ioane Tiperio Lafoa'i


Share this with family and friends