Faasa'o faamatalaga sese ma faatupu e faaatatau i le coronavirus.

O faamatalaga sese ma fofo/togafitiga le faatuatuaina ua pepesi pei o le vairusi i le lalolagi ma o loo lamatia ai le ola ma le soifua maloloina o tagata. O nisi nei o faamatalaga le moni ma ono mata'utia i lou soifua.

supermarket

Source: Photo by Anna Shvets from Pexels

Prof Sanjay
Associate Professor Sanjaya Senanayake. Source: Supplied

Faamatalaga sese: E leai se afaina o tagata talavou pe a pesia i le vairusi, e na o tagata matutua e a'afia ae maise pe a iai nisi gasegase o loo feagai ma i latou.

Professor Senanayake: "Ua matou iloa o tagata e sili ona lamatia ma tigaina pe a pesia i le COVID-19, o tagata matutua, ae maise lava i tagata ua 'ova i le 65 poo le 70 tausaga le matutua, ma o loo a'afia i nisi gasegase matuia. Peita'i ua matou va'aia tagata talavou ua tigaina i le COVID-19, o nisi i le intensive care pe ua maliliu ai fo'i. O lona uiga, e ui ina to'aitiiti, ae o loo a'afia fo'i tagata talavou."

"O nisi o tagata talavou ua maliliu mai le COVID-19 na malolosi i le taimi na pesia ai."

"I le 'ova i le kuata miliona o tagata ua maliliu mai le vairusi i le lalolagi, o le to'a 20 o tamaiti. E le o mailoa pe o nei tamaiti na matua malolosi i le taimi na pesia ai."
Carers Support
Elderly care in nursing home - doctor with patient. Source: Getty Images

Faamatalaga sese: O 'ave o le La e tape ai le coronavirus. A ou to'aga e fa'ala ua puipuia ai a'u mai le vairusi.

Professor Senanayake: "E iai nai molimau laiti e ono aoga 'ave o le La (UV) i nisi o ituaiga flu. E iai ma le isi ituaiga 'ave o le La e igoa o le UVC, ae e faatama'ia ai le tino o le tagata. E le'i lava ni su'esu'ega i le aoga o 'ave o le La mo ni togafitiga o le coronavirus."

O le vaila'au mo togafitiga o le HIV, le PrEP e puipuia a'u mai le COVID19.

Professor Senanayake: "Masalo o le manatu lenei na amata ona alia'e mai i se faata'ita'ioga o ni vaila'au tuu faatasi mo le HIV e faaigoaina o le Lopinvir-Ritonvir, na faapea e aoga mo le COVID-19. Peita'i i se faata'ita'iga na faia i le vaila'au lea ma faasalalauina le i'uga i le New England Journal of Medicine, na iloa ai e le aoga le vaila'au mo le coronavirus. Ae na o le tasi lea o se faata'ita'iga."

Faamatalaga sese: E aoga le vaila'au puipui mo le malaria le hydroxychloroquine i le puipuiga o le COVID-19.

Professor Senanayake: "O loo faaauau su'esu'ega i le vaila'au lenei. E iai se faata'ita'iga na aumai ai le faai'uga e aoga, ae i seisi faata'ita'iga na aumai ai le faai'uga e matua le aoga ma le mafai ona tapeina ai le vairusi.

E iai ma le isi faafitauli i le vaila'au lenei ona e iai ona auga faaopoopo (side effects) e aofia ai le faatelevave o le tata o le fatu."
Can children be poisoned by hand sanitisers?
Can children be poisoned by hand sanitisers? Source: Getty/Flavia Morlachetti
Faamatalaga sese: O le to'aga e inu le suavai e fufulu ai le vairusi aga'i i lo'u manava, ona tape ai lea e le acid o loo i lo'u manava le vairusi.

Professor Senanayake: "O le inu faifaipea o le suavai o se mea lelei ma aoga mo lou soifua maloloina. Ae le mafai e le suavai ona fufulu le vairusi mai lou fa'a'i poo le mama aga'i i lou manava. O le isi mea, ua maua i le fe'au lata a tagata ua pesia le vairusi. O lona uiga e le tapeina e le acid i lou manava le coronvirus."

Faamatalaga sese: O 'ave o le 5G i telefoni fe'avea'i pepesi ai le COVID-19.

Professor Senanayake: "E leai se molimau i le pepesi o le coronavirus mai le 5G mobile network. O loo pepesi le COVID-19 i le tele o atunuu e le'i oo atu iai le 5G Network.

Faamatalaga sese: O le ta'ele faalausoso'o i le vai vela e pe ai le vairusi.

Faamatalaga sese: O le fufulu o o'u pu isu i le saline solution e mama ai le vairusi mai lo'u tino.

Professor Senanayake: E leai se molimau e pe le vairusi pe a e ta'ele, e ono aoga le saline solution e faamama ai ou pu isu, ae le pe ai le coronavirus.
trolley
Source: Getty Images
Faamatalaga sese: A inu se 'ava malosi e pei o le Uisiki, e mafai ona fufulu 'ese ai le vairusi mai lo'u fa'a'i.

Professor Senanayake: "E leai se molimau o le aoga o se 'ava malosi e pei o le Uisiki i le tapeina o le coronavirus. Ae iai molimau i le afaina o lou soifua maloloina i le so'ona inuina le faautauta o soo se 'ava malosi.

Masalo o le manatu sese lenei e afua mai i le faaogaina o sipili e fufulu ai lima. E 'ese le aoga o le sipili i le pa'u, ma le lamatia o totoga mai le sipili."

O tagata uma i Ausetalia e tatau ona tausisi i le 1.5 mita le mamao mai isi tagata.

Vala'au lau Foma'i poo le  the Coronavirus Health Information Hotline i le 1800 020 080.

Talafou ma faamatakaga lata mai i le COVID-19 asiasi le 


washing hands
Source: Pexels

Share
Published 12 May 2020 11:25am
By Chiara Pazzano
Presented by Ioane Tiperio Lafoa'i


Share this with family and friends