O le maualuga o le aofa'i o tagata ua faia tui puipui i setete eseese o Ausetalia ma teritori, ua vaaia ai le faaauau pea o faigamalaga faavaomalo ma le aveesea o aiaiga o vavao.
O le tali o lea tulaga, o loo faatalitalia le siitia o le numera o tagata aafia ma ona o le malosi ole pepesi o le vairusi o le pepesi o variants o le Delta ma le Omicron, ua valaau ai nei sui o le soifua maloloina i tagata ina ia faia tui puipui faaopoopo ina ia sana faamalosia ai le puipuiga.
O faiga faatekonolosi o loo aofia ai ile faia o tui puipui faaopoopo e tutusa lava ma le tui puipui muamua ma le lua.
"E taua tele le Booster ina ia faaopopo ai le puipuiga aemaise lava ona o le Omicron e fai si vave o lana pepesi ma ono soo ai le lalolagi", saunoaga mai le Failautusi ole Soifua Maloloina, Brendan Murphy ile masina o Tesema.
Campaigns o le Booster
O le amataga ole masina o Tesema na faalauiloa ai ele minisita o le soifua maloloina a le Feterale,Greg Hunt le taumafaiga o le faia o tui puipui faaopoopo, (booster) ao lumanai ai aso fiafia ma ua unaia nei tagata Ausetalia ia faia loa le tui puipui ise taimi vave ao iai popolega e ono tapulaa le puipuiga faasaga ile omicron variant.
O le ala lea ua toe tuu mai ai i luma e le Australian Technical Advisory Group (ATAGI) le taimi ua manaomia ai le faia o le tui puipui faaopopo mai le 6 masina i le 5 masina.
E oo atu ile 1.5 miliona tagata Ausetalia ua mafai nei ona faia o latou tui o le booster ile taimi nei.
Ua ioeina foi ele ATAGI le tui puipui o le Moderna ia faaaoga faatasi ma le Pfizer e avea ma tui puipui faaopoopo.
Ina ia faamalosia i latou o le a auai, ua faatamoe nei e le faigamalo a le Feterale ma le Setete ile atunuu.
Tui puipui faaopoopo, le booster mo tagata matutua.
O le fautuaga mai le malo ua taua ai o tagata 70 tausaga agai i luga, i latou e 65 tausaga ma sili atu e iai isi tulaga e aafia ai tau le soifua maloloina, tagata e vaivai immune system, tagata Apoliki ma Torres Strait Islander e tai 50tausaga ma sili atu mae iai faaletonu tau le soifua maloloina, o loo iai lamatiaga ogaoga pe a aafia ile koronavairusi.
O faamaumauga ale matagaluega ole Soifua Maloloina a le Feterale ua atagia ai e faapea talu mai Ianuari 2020, e 1910 tagata Ausetalia matutua ua maumau soifua ona o le Koviti-19.
O le lamatiaga mai le aafia e matuai maualuga ile Delta ma le Omicron variants ma o tui puipui e itiiti ai le avanoa e lamatia ai le soifua ile matuai gasegase pe maliu foi mafua mai ona o le vairusi.
O tagata Ausetalia matutua, o isi ia na muai ave iai le faamuamua ina ia faia le tui puipui faaopoopo ina ua faagasolo tui ile atunuu. O tagata Ausetalia e i luga ane ma le tai 18 tausaga e agavaa mo, le booster ua pasiaina e le malo.
O tagata matutua o loo i nofoaga e tausia ai e mafai ona fai o latou tui ole booster I Commonwealth clinics.
Tui puipui mole fanau.
Ua pasia foi e le ATAGI le tui puipui o le Pfizer mo tamaiti mai le va o le 5-11 tausaga.
O le ioega o loo faalagolago I luga o iuga o nisi o faataitaiga tau le soifua maloloina na faia e iloa ai le aoga tele o le tui puipui aemaise le faaitiitia ai o side effects pei ona taua ise pepa o faamatalaga mai le ATAGI.
O avanoa (bookings) mo lenei tui puipui e mafai ona faia amata atu ile aso 10 o Ianuari, 2022.
O tui o le a avanoa mai ile GP,auaunaga tau le soifua maloloina mo tagata Apoliki, faletalavai a komiuniti aemaise clinics a setete ma teritori.
Ua fautuaina e le ATAGI se valu vaiaso o le malologa ile va o le tui lona lua ae mafai ona faapuupuu ile tolu vaiaso i nisi tulaga faapitoa pei o nofoaga o loo tetele ai le pepesi o le faamai.
O tamaiti e tai 5-11 tausaga le matutua e iai tulaga tau le soifua maloloina e lamatia ai mai gasegase tigaina, tamaiti Apoliki ma Torres Strait ma tamaiti o loo nonofo i nofoaga tumutumu poo vaega foi o loo pepesi ai le faamai, e ono penefiti I latou ia mai tui puipui o le KOVITI 19 pe a fua agai ile tele o le lamatiaga mai le pepesi tele ole faamai pe iai ise tulaga e ono aafia ai, o le faamatalaga lea mai le ATAGI.
O tamaiti ile tausaga lea sa aafia muamua ile KOVITI -19,e mafai ona maua le tui puipui pe a mae’a ona toe malolosi maim ai le faamai.
O le faiga o tui mo tamaiti ia ole a ese mai ma tui o tagata matutua, mai le tui e 10 micrograms fua ile 30 micrograms mo i latou e 12 tausaga ma sili atu.
O tamaiti e atoa le tai 12 tausaga pe a uma o latou tui muamua e ono tuuina iai faamatalaga e faatatau ile tui puipui o le Pfizer ina ia faauma ai le faiga o latou tui.
O fea e maua iai nisi fesoasoani?
Ina ua mae’a ona folafola se popolega ile Omicron mai le World Health Organisation, na faafou ai loa taumafaiga a le Faigamalo a le Feterale aua le faalauiloaina o tui puipui faaopopo poo booster japs.
O le Failautusi Lagolago poo le Primary Care Response First Assistant Secretary, Dr Lucas De Toca na ia faamatala le mafuaaga e taua ai tui o le booster tusa pe avanoa ane nisi mau togafitiga.
“E le o iai se togafitiga poo se pulu siliva o avanoa ane mo le togafitia o le KOVITI-19” o lana faamatalaga lea.
O tui o le booster e mafai ona faia ile lima masina talu ona maea ona fai le tui lona lua ma o loo avanoa mai le aso lea I luga ole pepa faamaonia o tui ole tagata, le vaccination certificate.
O avanoa uma e faatonu mo le faia o tui e aofia ai tamaiti mai ia Tesema 15 ma luma atu, e mafai ona faia ile vaccine clinic finder.
E mafai ona e silafia faamatalaga aupito lata mai e faatatau i aiaiga o loo iai nei i lou setete e ala ile restriction checker.
Ina ia koneti ma se faamatala upu I lau gagana e faatatau i le KOVITI-19 e ala ile Australian Translating and Interpreting Services (ATIS), telefoni ile 1800 131 450.
Mo nisi faamatalaga e faatatau i tui puipui o le KOVITI-19, e fautuaina lou faafesootai o lau foma’i po o se auaunaga faafomai.
Ona e fai lava ma aliae mai fautuaga e faatatau I tui puipui, ia mautinoa o loo e silafia faamatalaga uma aupito lata mai e ala i lou asiasi ile SBS Coronavirus Portal e faitau ai I faamatalaga i lau lava gagana.