TUÑI FAKKA OÍ NA FAROR SORKAR ÓR COVIDSAFE ESTAMAL GORIBA DE YAN?ZEDUGUN TUÁÑRTU ZANA FORER IÍN BEGGUN EÇE ACÉ.

Australiar tek ór cómaj ye 24 gonnda thaim lagaiyé sorkar ór COVIDSafe app iba kengóri ham gore yan saíbolla ar hono ekan homi aséné yan cek goribolla.Itara eddur fan zani faíjjé.

The government's new COVIDSafe voluntary tracing app

The government's new COVIDSafe voluntary tracing app Source: AAP

 

Roibar ye Sorkar ór noya COVID-19 tuai ót gorede app lamaí ye lottí  'COVIDSafe'  homos hom 1.89 million Australian ye lamaí ye

Sorakar yé publik ore aros gorede ki app iba lamaí bola, app ibaye aramiyot ór ham wala re modot goribo taraturi ót goribolla ze manúic giín fakka oiyede coronavirus ór manúic iín óre sini fare fan.

Ibayé Bluetooth teknologi estamal gore rekodh rakibolla zedice dui zon manúic zin ye app iba etamal gore mundakka oíle 1.5 meter farok loí ar 15 minit fan.Zedice zei manúic gaí ye app iba etamal gore ibattú coronavirus daígnos oíye,ibayé aramiyot ór zimmadar oré ejazot di faribou kontek cer goribolla.

Zedice beca beci manúic yé app iba lamaí faíllé,aramiyot ór ekspert yé hoddeki coronavirus loí laraí goron ót beci asor oíbo.Kintu tek ar perivisi ír ekspert ye maalumat doúla goribodé yan ór baabote cinta gorer.

Gelde hafta app lamaí no dibar agottú kengóri teknologi yé ham goribodé yan ar ,perivisi ír baabote ekspert yé cinta goíjjedé  ya la COVIDSafe toyar oíye lamaí bolla ekspert yé hóudde yan tuñi faísela gori fariba lamaí bolla.

 

Software bánade itara,reverse-enginered gori yare COVIDSafe app oré,jinis iín lot faíyé.

COVIDSafe nelaí no dibar agottú,tek ar perivisi ír ekspert ye Australiar sorkar oré aros goíjjede ki furassar kod ókkol neílai dibolla,také talukat naíde iíndilla ekspert ye cek gori faré fan ar mosola takilé hal gori faré fan ar zeíndilla gori sorkar yé dabi goíjje iíndila gori ham gore fan.

Kintu sorkar ye ajo kod iín neíla no de,federal aramiyot or minister Greg Hunt ye ABC re hodde Combare aro dui hafta laí bo neílaí dibolla.

Kod ólla soún gorar waktot,Australia software bánadé itara reverse-engineer curu góijja social mediar maalumat or zoriyayé.

 

The app is now available in Australia

However, it's a shame that they have decided not to release the source code for full transparency.

Luckily, I'm a curious chap and also a professional mobile developer.

 

Roíbare,software bánade uggwá manúic ye Matthew Robbins, kamiyab ót saté ar ekabar lamaí faíjja jinis ókkol ziín buniat asé kod ór, Android versen ór app ólla.

Robbin yé tek ót homos hom 10 bosor oíye ham goredde,yan ot focus gorede ki app bánat 8 bosor oíye .Iba hono ekspert noí perivisi ír babaote..kintu iba yé beci zana app kengóri bánade yan ar kengóri ham gorede yan hon nan behtor yan saíbar.24 gonda butore ibayé  ar oínno software bánaíya ókkolle COVIDSafe apps ór baabote jankari goíjje ar zuddur ciki faíjje kod iín óttu ciki loí yé.

Beca beci lot fai yede iín óttu positif lot faíyé:Twitter ót Robbin yé hodde ki app ibaye borabor ham gore,cundur gori maalumat ókkol rake telifun estamal goredé ibar telifun ót.Ar sirif rekodh gorede signal zitara app iba lamaí bana itarar ar 21din  baadé haçi zagoí.Ar maalumat sirif lamaí dibode eí halot ót  zedice itara aramiyot ór zimmadar ore ijazot dilé.

App iba ye tuñi huddur ót asode yan rekodh no gore.(Andoraid estamal goílle tuánar zagar baabote fusar goribo lamaí baccot-Bluetooth yé góilto saíliyo zagar maalumat magi bo.COVIDSafe yé tuñi huddur ot aícciladé yan rekodh no gore)

 “Maalumat zoma gorede begun gom daha zar,bana ekini hom asedé phrase ót maze” iba ye hodde

Sirif dián homi faíyede Robbin ye hodde,kintu iín beggun baddi faribou sorkar sadde yan toraturi gori difare fan.

Kintu to sadde ki sor kar ye furassar kod gin neílaí dibolla—iOS app ór kiyalla iín beci duk reverse-engineer goribolla Android versen óttu tuwaro—kintu Robbin yé hodde ki hono ekan boro mosola lot na fa.

" Hama ka beci behtor  oíbo lamaí faíllé " iba ye hodde

 

From what I can see, everything in the app is above board, very transparent and follows industry standard.

I'd interested in hearing perspectives on the app from my tech friends. Please chime in if you are also having a dig around and find something of note

 

Hoto zon software honurman ye kod iín cek goíjje ar cuwaris goredde ki har uggwá Australian ye app iba lamaí bolla.

Teknikal detail ór baabote zainto sáíle,software engineer Geoff Huntley ye dokumen gori raikke Australiar tek ór cómaj ye borabor tofsil ókkol kod or baabote .

 

App iba 24 gonnda kúla aíccil.Ki ki mosola ókkol lot faíyé?

COVIDSafe ór howan mosola ókkol lot faíye.

Ekan oíldeki ze estamal gore ibaye hono zana ne app iba ibar mubaíl ót has goribone yan.Ar kengóri estamal goroya yé yan takit rakibo app ibar borabor gori ham gorede yan.Ham goribolla app iba kúlat taka foribou.Oínno app ókkol estamal gori fariba tuáñar mubaíl ót kintu tuáñar COVIDSafe hamisa kúla taka foribou.

 

Kicu kicu ekspert yé yan hoddeki oít fare  zeíñ‏‏the neíki iPhone ór power homi zagi boí,ya oínna app estamal gori baccot mesal Bluetooth.

 

 

If you run 5 apps with Bluetooth and location tracking on your iPhone, then COVIDSafe will get pushed back in the order of priority, I am reliably informed. I really wish the government properly explained this yesterday.

 

Aíjja fan,sorkar ye hoto dilla moswara ókkol der kengóri tarar app ham goribode yan.Ekhon ót ór sorkar ór webhseíth ót iOS ór estamal goriyo ókkolloré hoddé ki zedice tara apps 24 gonnda has no goílle tara notifikesion ekkan faíbou mosola yan hong goribolla.

Yan ó ajo zana nái deki honó app iballa boli tuáñar mubaíl ór bateri hono homi zagoi bone.

Kintu mosola  iín olla boli honó hefazot ór ikka kissu asor noder,kintu hono ekan kiccu no goílle .

Hefazot or baabote ekspert asedé itarattu honó COVIDSafe app ór baabote ajo kiccu anñdeca aséna?

Hefazot ór eksper óttu ajo anñdeca asé COVIDSafe app ór baabote.Zedice hafazot ólla boli tuáñartu anñdeca lagilé app iba lamaí bolla yan zar zar halot loí hotá.Iin oíldeki waja ókkol.

The feed ye gelde hafta yani app iba no neíla bar agottú Profesor Dali Kaafar ziba neíki perivisi ír ekspert asé ar Eksikiutif Direktor asé Optus Macquarie University Cyber Security Hub ór.Profesor Kaafar ye yan zanaí déiki hoto wan perivis ír mosola ókkol COVIDSafe app iba loí talukat asedé iindilla .

.

Ekan mosola Kaafar dahaídede ki oínno ekspert ór fuáñti oíldeki maalumat begun doúla goribode iín central serval ót aplod goribou.Profesor Kaafar yé hodde zéí honó uggwáttu central servar iíndila app ór lot faá tara beca beci maalumat ókkol loí faribou.Agor server oré hack góille tara maalumat iín hoto dilla golot gori estamalgori faribou.

Aro foro:

 

 

Oínno ekspert asedé zindilla neíki Associate Professor Vanessa Teague yan poin goreddeki maalumat ókkol app iba ye rekodh gorede yan ar cer gorede ya ór baabote.

Mesal Australiar app ór store asedé tara oínno model ókkol bana telifun ór cada teks asedé ín óttu zéí hono uggwá ye kúli faribou.

" Mamuli mika lagile dan,ekkuidilla telifún ólla boli uggwá manúic maalumat  ókkol faibou” Teague ar oínno fuaijja Combar ye blog post ót leikkede."

 

 

 

New blog post with best-effort analysis of decompiled Covid Safe App.

 

 

 

 

Profesor Kaafar yé yan o dahaí der central zimmadar óttu malaumat faá forede yattu beci faa za.Mesal A uggwá manúic ottú daígnos ói coronavirus loí ar ijazot diye aplod goribolla.Ar eçe lot faídeki manúic A iba ye manúic B ar manúic C loí dola óiyede yan.Central zimmadar ye yan zani giyoi manúic B ar C yor zana sara.

Eitalla Profesor Kaafar hoíde ki hak ekzon ór halot loí hotá.

“Oít faré maalumat iín oínno zon olla uddúr zoruri noí,kintu oítfaré ar ekzon ólla beci zoruri .Mesal duí zon politician duí dilla parti tofottu doúla oíto sar ya jornalis ar politician or meeting.

 

Profesor Kaafr ye hoddé perivisi mamela iín hong gori faribo app ibat kicu gura gara jinis ókkol bodolilé;internacional torfottu yan huwa zar ar poin goíjje deíki tuaí ót gorede app banaí faribo  zimmadar sara maalumat tulide de iíndilla faíllé.

 

Zeíñto din fan mamela yan no bodole,Profesor Kaafar nizé app iba no lamaí bo The Feed oré buzaddé..

“Añi lamaí bolla cuwaris goíjjun naki no goíjjum,añi soí gori no zani-yan ekan beci calaki soal oíye’’iba ye hoddé

‘’Añí bafi déíkki perivisi ír baabote yo sorkar ye hamaka hono ekan bafi ráíkke kintu eítho boro gori no gore,añi ajo bala acá gori mesal  huddur asi de yan no tulibo de iíndilla ar hamaka maalumat gin 21 din ór butore haçi zagoí bo de yan’’iba ye hoddé

‘’Añi ekhon ót hono binary cuwaris gori na fajjum,añi entazar gojjum.Aro ekan gori saf ta foribo tek ar kanun ór saíd óttu.

Ken añi COVIDSafe lamaí yumné?

 

Iín oíldeki mamela ókkol.COVIDSafe app iba bala wajallah toraturi godde :añara pendemic ibar mazottú asi.Zedicé sosaíti iba ar ekbar kúla fóille yan zoruri deíki  toraturi sin ót goron honé COVID-19 noya kes ór ante hasé aíccil itararé.

Zedice bora bor kulaí fan Australian ókkollé app iba lamaí lé oít faré mamela yan ót modot oíbo.KIntu sorkar yé yan hoddé ki app iba ham goribolla homos hom 40 persen Australian ottú app iba estamal goro foribou.Combar ór házzina otti 10 million manúic ottú lama foribo.Cor mindar hotá añáratusirif  2 million oíyede.

Yan tuáñar nizor iccá app iba estamal gorilé tuáñar perivisi ít maze ki oíbodé yan.Zeín neíki Profesor Kaafar yé sibi hoíyé.

‘’Yan beci duk lagé ‘manúc oré modot goron’ ar ‘perivisi’,’’iba ye hoddé. ‘’Yan beci burá zeí manúic ókkol perivisi ré diyan dé tararé hudgar buzilé,ar ar ekzon ottú hono mosola naí’’

David Vaile  ziba neíki Stream ór boro asé data protection and surveillance Allens Hub for Technology, Law and Innovation  UNSW ór. " Iíndila principal ór mamelat central góijja maalumat ókkol zoma gori raké,kanun ar teknikal ór hefazot lagilé tuañáre huciar gori dibou,’’ iba ye hoddé . ‘’Publik ór sehat ó beci zoruri,eítalla yan beci duk’’.

Zedice tuñi hama ka buzoddeíki COVIDSafe iba tuáñarla soí ekhon ór butore,monot raíkko app iba re thaim ottu thaim ót behtor bala goribar mouka asé.Añara pos gorat takiyum ki oddé yan ór baabote.

Australiat har uggwá manúic ottú hama oínno manúic ottú homos hom 1.5 meter dúre taka foribou ar ek fémli ya ek gor noíle  bána duí zon doúla oífaribodé

Zedice tuñi buzoddeíki tuáñartu virus iba faraíyé,tuáñar daktor óre kol goro (no zaíyo) ya necional Coronavirus ór Health Information Hotline oré kol goro 1800 020 080.Zedice tuñi niyac felaí naá faille ya medikal emergensi oíle, kol goro 000.

 

SBS is committed to informing Australia’s diverse communities about the latest COVID-19 developments. News and information is available in 63 languages at .


Share
Published 28 April 2020 2:15pm
Updated 29 April 2020 10:58am
By Sam Langford
Presented by Yasmeen Ahmed


Share this with family and friends