Kluczowe punkty
- Uważa się, że rosyjski szef najemników Jewgienij Prigożin, lider Grupy Wagnera, zginął w katastrofie lotniczej.
- Prigożin poprowadził zbrojny bunt przeciwko prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi w czerwcu, który Putin określił mianem zdrady.
- Wielu wrogów Putina zginęło w tajemniczych okolicznościach na przestrzeni lat.
Uważa się, że szef rosyjskich najemników Jewgienij Prigożin zginął w środę wieczorem w katastrofie lotniczej na północ od Moskwy .
Nie potwierdzono jego śmierci, ale jego nazwisko znalazło się na liście pasażerów rozbitego samolotu. Rosyjskie władze podały, że nie nikt nie ocalał.
Prigożin był wcześniej sojusznikiem prezydenta Rosji Władimira Putina, ale stał się jego wrogiem po rozpoczęciu zbrojnego buntu przeciwko rosyjskiemu prezydentowi pod koniec czerwca br.
Prigożin nie jest pierwszym wrogiem Putina, który zginął lub o mało nie zginął w tajemniczych okolicznościach.
Co się stało z Jewgienijem Prigożinem?
Prigożin był kiedyś bliskim współpracownikiem Putina, ale stał się wrogiem po poprowadzeniu tego, co rosyjskie wladze opisały jako „zbrojny bunt” w czerwcu br.
W 2014 roku Prigożin założył Wagner Group, organizację paramilitarną, która walczyła między innymi w Libii, Syrii, Republice Środkowoafrykańskiej i Mali.
Najemnicy tzn. wagnerowcy, wspierali Kreml w wojnie na Ukrainie, dopóki Prigożin nie wezwał ich do zbrojnego buntu w celu obalenia wojskowego przywództwa Rosji.
Bunt zakończył się pozornym porozumieniem z Kremlem, w którym Prigożin zgodził się przenieść na sąsiadującą z Rosją Białoruś.
W poniedziałek Prigożin opublikował wideo, które sugerowało, że zostało nakręcone w Afryce.
W środę, jak podają niepotwierdzone doniesienia o czym poiformowały rosyjskie media, Prigożin i jego współpracownicy mieli wziąć udział w spotkaniu z urzędnikami rosyjskiego Ministerstwa Obrony.
Internetowy tracker lotów Flightradar24 pokazał, że samolot Embraer (numer rejestracyjny RA-02795) przewożący Prigożina zniknął z zasięgu radaru o 18:11 MSK (czwartek, 1:11am AEST).
Na pokładzie było, jak podobno 10 osób, a nazwisko Prigożina znajdowało się na liście pasażerów.
Ratownicy znależli 7 ciał na miejscu zdarzenia, o czym poinformowała rosyjska agencja medialna TASS.
Wśród gorączkowych spekulacji i braku weryfikowalnych faktów, niektórzy wskazali palcem na Rosję, a inni na Ukrainę, która w czwartek obchodzi Dzień Niepodległości.
Aleksiej Nawalny otruty na Syberii
Najbardziej znany przywódca rosyjskiej opozycji, Aleksiej Nawalny, został przewieziony do Niemiec w sierpniu 2020 r. na leczenie po otruciu go na Syberii. Zachodni eksperci doszli do wniosku, że wykorzystano do tego celu
wojskowy środek neurotoksyczy Nowiczok.
Rosja zaprzeczyła jakiemukolwiek zaangażowaniu w tę sprawę.
Nawalny dobrowolnie wrócił do Rosji w 2021 roku gdzie natychmiast został aresztowany.
Na początku sierpnia Nawalnemu dodano dodatkowe 19 lat do jego kary więzienia w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.
Nawalny odsiadywał już wtedy wyrok, w sumie 11 i pół lat, za oszustwo i inne zarzuty, które, jak twierdzi, zostały sfałszowane. Jego ruch polityczny został zdelegalizowany i uznany za „ekstremistyczny”.
Zatrucie Nowiczokiem Siergieja Skripala
Były rosyjski podwójny agent, który przekazywał tajne informacje brytyjskiemu wywiadowi, Siergiej Skripal i jego córka Julia zostali znalezieni nieprzytomni na ławce przed centrum handlowym w angielskim mieście Salisbury w marcu 2018 roku.
Zostali zabrani do szpitala w stanie krytycznym, a brytyjskie władze podały, że zostali otruci - podobnie jak Nawalny - Nowiczokiem, grupą środków neurotoksycznych wyprodukowanych przez wojsko radzieckie w latach 70. i 80. XX wieku.
Zarówno Skripal, jak i jego córka przeżyli.
Rosja zaprzeczyła jakiemukolwiek udziałowi w zatruciu i podała, że Wielka Brytania sieje antyrosyjską histerię.
Śmierć w hotelu Pawła Antowa
Rosyjski polityk i milioner Paweł Antow krytykował wojnę Putina z Ukrainą.
W czerwcu 2022 roku rosyjskie media opublikowały wiadomość WhatsApp przypisaną Antowowi, w której stwierdzano, że bombardowanie rakietowe Kremla na Ukrainę było „terroryzmem”.
Po czym Antow miał zwrócić się do rosyjskiej sieci społecznościowej VK, aby zaprzeczyć jakoby miał napisać taką wiadomość, podkreślając, że popiera rosyjską „specjalną operację wojskową” na Ukrainie.
W grudniu 2022 roku Antow zmarł po upadku z okna pokoju hotelowego w Indiach.
Ciało 65-latka znaleziono w kałuży krwi przed jego kwaterą we wschodnim stanie Odisha, gdzie przebywał na wakacjach z trzema innymi obywatelami Rosji.
Jego śmierć odnotowano dwa dni po tym, jak inny członek tej grupy podróżnych, Vladimir Bidenov, został znaleziony nieprzytomny, jak podano, po ataku serca.
Zgony w przemyśle naftowym i energetycznym
We wrześniu 2022 r. Ravil Maganov - prezes koncernu naftowego Łukoil - zmarł po upadku z okna szpitala w Moskwie, o czym agencje Reuters poinformowały dwa źródła zaznajomione z sytuacją, potwierdzając doniesienia kilku rosyjskich mediów.
Jednak okoliczności związane z upadkiem Maganova były niejasne.
Łukoil zajął publiczne stanowisko wobec działań Rosji na Ukrainie. Source: AAP / Stephanie Lecocq/EPA
Natomiast, w oświadczeniu jego firmy podano, że zmarł „w wyniku ciężkiej choroby”.
Były członek zarządu Lukoil, Alexander Subbotin, został rownież znaleziony martwy w Moskwie w maju 2022 roku.
Wcześniej Łukoil publicznie zajął stanowisko wobec działań Rosji na Ukrainie, a zarząd spółki wyraził zaniepokojenie „tragicznymi wydarzeniami” i wzywał do „możliwie jak najszybszego zakończenia konfliktu zbrojnego”.
Inny rosyjski gigant energetyczny, tym razem państwowy Gazprom, również zgłosił kilka zgonów.
Rano w dzień zaraz po inwazji Rosji na Ukrainę, najpierw szef transportu Gazpromu Leonid Shulman został znaleziony martwy w swoim domu, a następnie dyrektor wykonawczy firmy Aleksander Tyulakow został znaleziony martwy w swoim domu w Petersburgu.
Katastrofa polskiego samolotu
W 2010 roku prezydent Polski Lech Kaczyński i 95 innych osób zginęło w katastrofie lotniczej w Rosji pod Smoleńskiem.
Wśród ofiar byli m.in. prezydent RP Lech Kaczyński, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, 18 parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP i przedstawiciele ministerstw stanowiący delegację polską jadącą na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Była to druga pod względem liczby ofiar katastrofa w historii polskiego lotnictwa i największa pod względem liczby ofiar katastrofa w dziejach polskich Sił Powietrznych. Katastrofy nie przeżyła żadna z osób obecnych na pokładzie.
Polskie władze podały, że katastrofa była „zamachem politycznym” zaaranżowanym przez Kreml.
Rosja zaprzeczyła zarzutom.
W 2022 roku polska komisja rządowa opublikowała raport, w którym Rosji zarzuca się celową detonację materiałów wybuchowych umieszczonych na pokładzie samolotu, którym leciala polska delegacja.
Zatrucie Aleksandra Litwinienki
Aleksander Litwinienko, były agent KGB i zagożały krytyk Putina, zmarł w 2006 roku w wieku 43 lat po wypiciu w londyńskim hotelu Millennium zielonej herbaty z polonem-210, rzadkim i silnym izotopem radioaktywnym.
Putin prawdopodobnie zatwierdził zabójstwo, podały brytyjskie organy śledzcze, które zakończyły swoje dochodzenie w 2016 roku.
Kreml zaprzeczył zaangażowaniu w sprawę.
Dochodzenie prowadzone przez brytyjskiego sędziego wykazało, że były ochroniarz KGB Andriej Ługowaj i inny Rosjanin, Dmitrij Kowtun, dokonali zabójstwa w ramach operacji, która, jak powiedział, była prawdopodobnie kierowana przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Rosji (FSB), następcę KGB z czasów sowieckich.
Litwinienko uciekł z Rosji do Wielkiej Brytanii, sześć lat przed otruciem.
Whistleblower zabity podczas joggingu
Alexander Perepilichny został znaleziony martwy w listopadzie 2012 roku w pobliżu swojego luksusowego domu w ekskluzywnej zamkniętej posiadłości pod Londynem po tym, jak wybrał się pobiegać.
44-letni Rosjanin szukał schronienia w Wielkiej Brytanii w 2009 roku po tym, jak pomógł szwajcarskiemu śledztwu w sprawie rosyjskiego programu prania pieniędzy.
Jego nagła śmierć podniosła sugestie, że mógł zostać zamordowany.
Brytyjska policja wykluczyła przestępstwo pomimo podejrzeń, że mógł zostać zamordowany rzadką trucizną.
Jednak podczas wstępnego przesłuchania sądowego wskazano, że w jego żołądku znaleziono ślady rzadkiej i śmiertelnej trucizny z rośliny gelsemium.
Perepilichny przed śmiercią spożył dużą miskę zupy szczawiowej.
Rosja zaprzeczyła zaangażowaniu w sprawę.
Anna Politkowska
Dziennikarka Anna Politkowska, po powrocie do domu z supermarketu w 2006 roku została zastrzelona przed swoim mieszkaniem w Moskwie.
Była dziennikarką krytyczną wobec Władimira Putina, która donosiła o łamaniu praw człowieka w Rosji.
Jej zabójstwo miało miejsce w dniu urodzin Wladimira Putina.
Morderstwo Politkowskiej wywołało oburzenie na Zachodzie i naświetliło obawy związane z zagrożeniem, z jakim borykają się dziennikarze pracujący w Rosji.
