SBS Examines: Çima perwerdehiya zayendî û zayendîtiyê li xwendegehên Australya tê fêr kirin?

Busy school yard, pavement or footpath. Legs in motion

From pre-school to year 12, sexual education is part of the school curriculum in Australia. Source: Getty / Lincoln Beddoe

Perwerdehiya zayendî li xwendegehan nakokî ye, ku di heman demê de girînge, lê pispor dibêjin ji bo ciwanan girîng e ku li ser laş, nasname û têkiliyên xwe yên tenduristiyê fêr bibin. Gelo çima beşek ji dêûbavan bi xemin?


Ee-Lin Chang, Rêvebira Pêşvebirina Tenduristiyê li Plansaziya Malbatî ya Australya ye.

Perwerdehiya zayendî beşeke ji programa xwendegehan li Australya, ji dema pêşdestpêkirina xwendegehê heta pola 12.

Lê bi gelemperî nîqaş li ser tiştê ku ji bo fêrbûna zarokan guncan e heye.

Xatu Chang bi komên ji paşerehên çandî yan olî yên cihêreng re kar dike ku ji bo hewcedariyên wan agahdariya hilberîn û tenduristiya zayendî ya bingeh-delîl peyda bike.

Profisora hevpar ya Xwendegeha Perwerde, Çand û Civakê ya Zanîngeha Monash Fîda Sanjakdar dibêje perwerdehiya zayendî li Australya mijareke nakok e.

Xatu Sanjakdar dibêje li gelek xwendegehan, nêzîkatiyeke 'zayendiye-erênî' tê girtin, ku delîl destnîşan dikin ciwan ji hêla zayendî ve çalak in, û dixwazin li ser mijarên wekî kêf û xwestekê zanibin.

Bernameya perwerdehiya neteweyî ya li Australya niha tenê hin beşên 'Perwerdehiya Zayendî ya Berfireh' ku ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve tê pêşniyar kirin vedihewîne, lêbelê ew nezelal û ji şîrovekirinê re vekirî dimînin.

Profesorê hevpar, Sanjakdar dibêje ji bo bidestxistina perwerdehiya zayendî ya berfireh li Australya, pêdivî ye ku bername her kesî bihewîne - di nav de kesên ji pêkhateyên Cûda yên Çandî û Ziman...

Perwerdehiya te ya zayendî çawa bû dema mezin dibûyî?

Tê şertkirin ku hûn ê bersiveke pir cûda li gorî kesê ku li kêleka we rûniştî bû hebe.

Û tewra ji bo kesên ku li Australya mezin bûne, serpêhatî cûda dibin.

Mamosteyê şûnbilind yê Xwendegeha Perwerdehiyê li Zanîngeha Edith Cowan Dr David Rhodes dibêje perwerdehiya zayendî li seranserê Australya nakok e.

Perwerdehiya we ya zayendî dikare bi wê ve girêdayî be ku hûn beşdarî xwendegeheke giştî yan taybetî, xwendegeheke olî yan ne-olî, yan jî celeba perwerdekarê we ye - ku dibe mamoste, serokê civakê, yan lênerînvan be. Û ev pirsgirêk e.

Dr Rhodes dibêje ciwan bêhêvî ne ji bo agahdarî li ser tiştên ku bi laşê wan ve. Û heke ew ji hêla xwendegehvan ve neyên fêr kirin, ew dê li cîhek din fêr bibin.

Ev dibe sedem ku zarok şaş werin agahdar kirin û agahdariya ku ew distînin şaş şîrove bikin.

Li gorî Family Planning Alliance Australia, ev yeka dikare bibe sedem ku ciwan ji tundûtûjiya li ser bingeha zayendî, zêdebûna rêjeyên ducanbûna neplankirî û enfeksiyonên ku ji hêla zayendî ve têne veguheztin metirsîdar bin.

Di heman demê de ew dikare bibe sedema zêdebûna rêjeyên zayendî, tabûyên li ser laş û stereotipên zayendî zêde bike… û lîste berdewam dike.

This episode of SBS Examines explores sex education in Australia.

Share