၂ဝ၂၃ နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢအပူၤကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ်

ဖဲလါမးရှး ၂၅သီ မုၢ်ဘူၣ် — မုၢ်ဃုနံၤ န့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးန့ၢ်ဖဲနယူဆီၣ်သ်ဝံအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ဃုဝဲ ပှၤလၢကကဲအဝဲသ့ၣ်အခၢၣ်စးလၢဆူမဲာ်ညါတဘျီဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးန့ၣ် လၢပှၤသြီနုာ်လီၤပာ်အမံၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်ကိးဂၤ တဟ့ၣ်တသ့ ကဘၣ်လဲၤဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်တၢ်ဖးန့ၣ်လီၤ.

More than 5.4 million people are eligible to vote in NSW. Source: AAP / DEAN LEWINS/AAPIMAGE

Key Points

• နယူဆီၣ်သ်ဝံအပူၤ, ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးန့ၢ်ကိးဂၤ, ဘၣ်သြီနုာ်လီၤမံၤဒီး ဟ့ၣ်တၢ်ဖး ဖဲကီၢ်စၢဖှိၣ်ဒီး ကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဃုထၢသ့ၣ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီးလီၢ်ကဝီၤပဒိၣ်တၢ်ဃုထၢ တဘျီလၢ်လၢ်ဖဲတၢ်မၤတၢ်ဃုထၢသ့ၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
• ဘၣ်ဃးတၢ်ဃုထၢအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် အဲကလံးကျိာ်အမဲာ်ညါန့ၣ်, နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်လီၤပာ်အီၤလၢကျိာ်လီၤဆီလိာ်အသးအါန့ၢ်အကလုာ် ၂ဝန့ၣ်လီၤ.
• တၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲအီၣ်လဲအပူၤ iVote ကျိၤကျဲန့ၣ် တၢ်တသူအီၤဘၣ်.

ကရၢပာ်ဖှိၣ်ပဒိၣ် လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲအီၤလၢ ကီၢ်စဲၣ်ခိၣ် Dominic Perrottet အံၤ ကျဲးစၢးလၢကမၤနၢၤဝဲဒၣ် တၢ်ဃုထၢအံၤ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤန့ၢ်ကဒါ ကီၢ်စဲၣ်ပဒိၣ်မူဒါ ၄ဝီတဝီန့ၣ်လီၤ.

Mr Perrottet အံၤ ဘၣ်ပြၢလိာ်ဝဲဒၣ်အသးဒီး Labor ကရၢခိၣ် Chris Minn န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလၢအဝဲကဲထီၣ်ဘၣ်ပၣ်တံၣ်အခိၣ်ဖဲလါယူၤ ၂ဝ၂၁နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဒိးဃုထၢသးဖဲတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ Chris Minns အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

နယူဆီၣ်သ်ဝံဘျီၣ်ဒိၣ်အံၤသူဝဲဒၣ် ဘျီၣ်ဒိၣ်ခံပတီၢ်အသနူ လၢအမ့ၢ် Legislative Assembly (ဘျီၣ်ဒိၣ်လာ်ခီ) ဒီး Legislative Council (ဘျီၣ်ဒိၣ်ထးခီ) န့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဃုထၢအံၤ ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ ကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဟီၣ်ကဝီၤ ၉၃ ဘ့ၣ် ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒီးဃုထၢထီၣ်ဝဲဒၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်လာ်ခီခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ထးခီန့ၣ် အကရၢဖိအိၣ်ဝဲ ၄၂ဂၤဒီး ဖဲကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဃုထၢတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် တၢ်ဃုထၢထီၣ်ဝဲဒၣ် ကရၢဖိ ၂၁ဂၤ လၢအကဘၣ်ဟံးမူဒါဖဲဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤ ၂ကတီၢ် — ဒီးတၢ်အံၤအတၢ်ဆၢကတီၢ်အယံၤကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ၈နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအတၢ်အိၣ်သးအိၣ်လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအကလဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ပတံထီၣ်လၢ ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ တၢ်ဆှၢအီၤဖဲလံာ်တၢးတဆီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးခီဖျိတၢ်ဆှၢအီၤလၢလံာ်တၢး အလံာ်ပတံသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ် ကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ အစဲၤခံကတၢၢ်ဖဲလါမးရှး ၂ဝသီ ဟါခီ ၅နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ်လံာ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်မၤပှဲၤအီၤအလၢအပှဲၤဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢလံာ်တၢးအလံာ်အုၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ်ကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤအစဲၤခံကတၢၢ်ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၆သီ ဟါခီ ၆နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ.

Chris Minns took on the NSW Labor leadership in June 2021. Source: AAP / BIANCA DE MARCHI/AAPIMAGE

တၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲ iVote — တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲအီၣ်လဲအပူၤတန့ၢ်ဘၣ်.

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲတၢ်ဃုထၢအမုၢ်နံၤ – လါမးရှး ၂၅သီ

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလီၢ်အါန့ၢ် ၂၄၅ဝ ခါ လၢကမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲ တၢ်ဘါသရိၤသ့ၣ်တဖၣ်, ကၠိသ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤတဝၢဝဲၤလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်လီၢ်အဂုၤအဂၤ သကုၤ နယူဆီၣ်သ်ဝံကီၢ်စဲၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမုၢ်နံၤန့ၣ် တၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်ကစးထီၣ်အိးထီၣ်အီၤဖဲ ဂီၤခီ ၈နၣ်ရံၣ်တုၤလၢ ဟါခီ ၆နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ.

နကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်တတီၤလဲၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် နနုာ်လီၤကွၢ်အီၤဖဲ နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့ NSW Electoral Commission website အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်လဲၤနုာ်လီၤဆူတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်န့ၣ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်အမံၤ, လီၢ်အိၣ်လီၢ်ဆိး, တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအလၢအပှဲၤသ့ၣ်တဖၣ် မၤလီၤတံၢ်အီၤမ့ၢ်ဝံၤလံတဘျီ အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလံာ်က့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအံၤ ဃုအဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးမ့ၢ်တဘၣ်တခီ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤပှဲၤ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအတၢ်အၢၣ်လီၤလံာ်တကွီၣ်ဒိန့ၣ်လီၤ.

NSW Premier Dominic Perrottet. Source: AAP / Bianca De Marchi

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးန့ၣ် တၢ်ကဘၣ်မၤအီၤနီၣ်နီၣ်

ဖဲနယူဆီၣ်သ်ဝံကီၢ်စဲၣ်အပူၤ ပှၤလၢအကံၢ်အစီထီၣ်ဘးလၢဒီး သီနုာ်လီၤပာ်အမံၤစရီဆူတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဖဲတၢ်မၤ ကီၢ်စၢဖှိၣ်, ကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကီၣ်ကးကရၢအပတီၢ်တၢ်ဃုထၢတဘျီ

လၢ်လၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးကိးဘျီဒဲးန့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢအတလဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ကဟ့ၣ်အီၤတၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအကတီၢ် နမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအဟံၣ်ဃီတအိၣ်ဘၣ်, ပှၤလၢအက့ၢ်ဂီၤတလၢပှဲၤဘၣ်, တအိၣ်ဖဲကီၢ်စဲၣ်အပူၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် လဲၤဆူထံချၢချၢ

ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိလၢအအိၣ်ဖဲနယူဆီၣ်သ်ဝံအပူၤ လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်, အိၣ်ဆိးဖဲတၢ်လီၢ်လၢပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအဂီၢ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဆိးဖဲတၢ်လီၢ်တစိၢ်တလီၢ်တချုး မၤန့ၢ် ဟံၣ်ဃီဒ်ဘၣ် သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်တၢ်ဖးသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်အိၣ်သးတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဖီလာ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်ဖးမ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်တခီ တၢ်တဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ကမၣ်ဘၣ်.

ပှၤက့ၢ်ဂီၤတလၢပှဲၤလၢအကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒီးလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်လဲၤကိးဒီးအသကိးတဂၤ မ့တမ့ၢ် အဘူးအတံၢ်တဂၤ လၢကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်သ့အသိး မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တခီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်ဃုထၢပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ပတံထီၣ်လၢကဟ့ၣ်ဆိတၢ်ဖးသ့အသိး, ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဆှၢအီၤခီဖျိလံာ်တၢး မ့တမ့ၢ် ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဆှၢအီၤခီဖျိစဲးဆှၢလံာ် မ့တမ့ၢ် ဟ့ၣ်တဖၣ်ဖးဖဲလီတဲစိအပူၤစ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအခါပှၤဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဝဲန့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဖဲကီၢ်စဲၣ်အဂၤတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်လဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲသ့ဖဲ တၢ်ဟ့ၣ်ဆိတၢ်ဖးအဝဲၤလီၢ် မ့တမ့ၢ် ဆှၢအီၤခီဖျိလံာ်တၢးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအသြီနုာ်လီၤပာ်အမံၤလၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲ နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအပူၤ နာ်သက့ မ့ၢ်လဲၤအိၣ်ဖဲထံချၢကီၢ်ချၢ မ့တမ့ၢ် လဲၤဟးကသုၣ်ကသီလၢထံချၢကီၢ်ချၢန့ၣ် ဖဲတၢ်မၤတၢ်ဃုထၢအဆၢကတီၢ် အလီၢ်အိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ တၢ်ဆှၢခီဖျိအီၤဖဲလံာ်တၢးအပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢကျိာ်အါကလုာ်အဂီၢ်

ကဘၣ်သြီနုာ်လီၤမံၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်ဒီး ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ်ဟ့ၣ်လီၤပာ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢကျိာ် ၂၅ကလုာ် ပၣ်ဃုာ် အဲကလံးကျိာ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်ဆိတၢ်ဖးအလီၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမုၢ်နံၤ အဆၢကတီၢ် တၢ်ဃုထၢအပှၤမၤတၢ်ဖိဒီး ပှၤမုာ်သးမၤကလီတၢ်ဖိ လၢအတဲကျိာ်သ့အါကလုာ်သ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ဝဲဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ကလ့ၤပာ်ဖျါထီၣ်ကျိာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကတိၤအီၤသ့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်ဝဲ လီတဲစိတၢ်ကတိၤကျိးထံကလီ လၢကျိာ်လၢတၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤ ဒီး အတပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဟ့ၣ်တဖၣ်ဖးသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်ကျိးထံန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကျိာ်လၢအတပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်အီၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဃုထၢအပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖ ကဆဲးကျိးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ဒီး ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ကျိးထံဒီးတၢ်ကတိၤကျိးတၢ်ဝဲၤကျိၤ Translating and Interpreting Service (TIS National) န့ၣ်လီၤ.

ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤတၢ်ကစီၣ်လၢတဘၣ် အတမ့ၢ်တီဘၣ် လၢအအိၣ်ရၤလီၤအသးဖဲပှၤတဝၢပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, နယူဆီၣ်သ်ဝံတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၣ်ပာ်လီၤဝဲဒၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢအကမၣ် တၢ်ရဲၣ်တကျဲၤ လၢအဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ကစီၣ်ကမၣ်အဂံၢ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲန့ၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖး ဖဲ elections.nsw.gov.au လီပှာ်ယဲၤသန့ မ့တမ့ၢ် ကိးလီတဲစိဖဲ ၁၃ဝဝ ၁၃၅ ၇၃၆ တက့ၢ်.