Nyiaj puag xyoo teb chaws: Leej twg yog cov yeej thiab yog cov swb?

Treasurer Jim Chalmers tau qhia pab nom Labor thawj co nyiaj puag xyoo rau lub sij hawm cuaj xyoo. Tab sis leej twg yog cov yeej (cov tau txais txiaj ntsim) los yog cov swb (cov plam txiaj ntsim), thiab tej nyiaj puag xyoo no ho yuav qhia tau lub ntsiab tseeb dab tsi rau koj?

Budget winners and losers.

Who were the winners and losers of the October 2022 federal budget? Source: SBS

Key Points
  • Treasurer Jim Chalmers tau qhia Labor cov nyiaj puag xyoo thawj zaug rau lub sij hawm cuaj xyoo.
  • Leej twg yog cov yeej cov swb thiab ho muaj lub ntsiab lus txhais tau li cas rau koj?
Treasurer Jim Chalmers tau qhia ntawm lub sij hawm cuaj xyoo no.

Tau muaj cov kev qhia txog cov nyiaj puag xyoo no rau lub caij uas tej nqe siv ua lub neej kim tuaj ntxiv, thiab muaj ntiaj teb ntau yam teeb meem nyuaj, muaj ntau yam xwm txheej huab cua phem thiab tseem muaj nuj nqis yuav laug txog 1 trillion dollars.

Mr Chalmers tau hais tias cov nyiaj puag xyoo no yuav pab them tej nuj me ntsis, thiab nqes peev tsi ntsees rau ib yam dab tsi uas yuav pab kom tej lagluam muaj peev xwm nyiaj ntxeem tshaj no thiab yuav piv rov qab kho tej nyiaj puag xyoo no.

Nws tau hais rau hnub Tuesday tias "Cov kev cheem yog lub npe ntawm cov game ntawm cov nyiaj puag xyoo no.''

Yog li ntawd ne leej twg yog cov yeej thiab cov swb, thiab tej nyiaj puag xyoo no ho yuav muaj tau teeb meem dab tsi rau koj?

Cov yeej (Cov tau txais txiaj ntsim)

Tej niam txiv uas ua hauj lwm

Ua ntej yuav muaj kev xaiv tsa ntawd ces, tus tsoom fwv no yeej txhawb nqa nws cov nyiaj puag xyoo tias yuav yog tej yam zoo rau tej cuab yig, ces thiaj tsis ua rau sawv daws ceeb dab tsi txog cov kev nqes peev ntau heev rau tej hauj lwm zov me nyuam, cov kev so rau lub caij yug/tau me nyuam tshiab (paid parental leave).

Pib txij lub 7 hli ntuj xyoo 2023 mus, ces nom tswv yuav pab nyiaj them zov me nyuam nce ntawm 85 feem pua mus ua 90 feem pua rau tej cuab yig uas khwv tau nyiaj tsawg dua $80,000. Ces mam li pib txo qes zuj zus rau tej neeg uas khwv tau nyiaj txog $530,000.

Tej cuab yig yeej yuav tau txais cov kev pab them nqe zov me nyuam siab li no rau lawv tus me nyuam ob los yog tus peb uas muaj hnoob nyoog qes dua tsib xyoos rov hauv thiab tseem coj mus rau lwm tus zov, ces yuav tau txais cov nyiaj pab cuam no txog li 95 feem pua.
Ntxiv ntawd los, tsoom fwv yeej yuav nqes peev $531.6 million rau lub sij plaub xyoos , ces thiaj yuav ua rau tej niam txiv yug los yog tau me nyuam tshiab thov so tau ntev txog 26 weeks txij lub 7 hli ntuj xyoo 2026 no mus.

Tsis tas li ntawd los tseem yuav ntxiv 2 limtiam ib xyoos twg txij lub 7 hli ntuj xyoo 2024 mus txog lub 7 hli ntuj xyoo 2026, uas yuav tau cov sij hawm so no ntev tuaj ntxiv txog li 6 limtiam thiab.

Poj niam

Tsoom fwv Albanese yeej tau cog lus tas los cog lus thiab tias yuav kub siab xyuas kom tau txais vaj huam sib luag rau poj niam thiab txiv neej, thiab yeej tau rov qab los teev tej no rau hauv nws tej ntaub ntawv nyiaj puag xyoo.

Ntxiv ntawm cov thiab cov kev pab them nqe ntiav zov me nyuam (childcare subsidies) lawm – uas ob yam no yog cov uas tsoom hwv hais tias yuav pab kom tej poj niam tau txais vaj huam sib luag rau cov kev koom lagluam thiab pab daws tau cov kev sib tu ncua rau cov kev khwv nyiaj ntawm poj niam thiab txiv neej lawm - ces tseem yuav tshwm nyiaj $1.7 billion coj los tsim ib cov program coj los pab kom tej poj niam tau txais kev nyab xeeb thiab.

Kuj yuav tsim cai kom tej neeg uas raug teeb meem kub ntxhov hauv lub cuab yig tau siv thiab yuav nqes peev tsim zej tsoom tej vaj tse kom kom pheej yig thiab muaj peev xwm ntiav tau nyob uas tsim coj los pab rau tej poj niam thiab me nyuam uas raug cov teeb meem kub ntxhov hauv lub cuab yig.

Tub kawm thiab cov kev kawm

Tsoom fwv tau koom tes nrog tej nom tswv xeev los tshwm nyiaj $1 billion nqes peev tsim cov sob kawm TAFE ( Technical and further education - TAFE) uas kawm dawb thiab npaj cov chaw rau tej neeg mus xyaum kawm ua ib yam hauj lwm dab tsi rau lub sij hawm 1 xyoos raws cov kev pab cuam National Skills Agreement.

Xyoo 2023, ces yuav muaj cov sob kawm 180,000 TAFE uas kawm dawb thiab yuav muaj cov kev mus xyaum kawm ua ib yam hauj lwm dab tsi hauv tej zejzog, uas yog thawj theem ntawm tsoom fwv tej tswv yim uas yuav npaj kom tau 480,000 tus neeg mus siv cov kev pab cuam no.
Thiab yuav muaj cov chav kawm mus kawm cov tu tsom kwv tej laus yam tsawg li 15,000 lub tus co los pab cov hauj lwm tu tsom kwv tej laus no kom dim pa me ntsis.

Tsis tas li no los cov nyiaj puag xyoo (budget) no tseem tau nqes peev nyiaj ntau tshaj $770 million coj los pab cov hauj lwm ''tsim tej teej kawm kom zoo tshaj qub ntxiv, pab kom tej tub kawm muaj kev zoo siab thiab tau txais kev noj qab nyob zoo zoo tuaj ntxiv, thiab tsim kom tau tej lees kais qhia ntawv uas qhia tau zoo ntau tuaj ntxiv thiab'', nrog rau cov nyiaj pab cuam $485 million coj los npaj kom tau 20,000 tus tub kawm txom nyem kom tau mus kawm tshiab ntawm tsev kawm qib siab rau lub sij hawm ob xyoos tom ntej no.

Tej ib puag ncig

Cov hauj lwm huab cua pauv hloov thiab tej ib puag ncig yeej yog ib co tseem ceeb ntawm tej ntaub ntawv nyiaj puag xyoo xyoo no.

Uas siv nyiaj $1.8 billion rau tej hauj lwm pov puag tej ib puag ncig thiab pov puag tej qub chaw puav pheej, uas suav cov nyiaj pab ntxiv $204 million coj los pab cawm thiab kho cov paj pob zeb hiav txwv Great Barrier Reef.

Tsis tas li ntawd los yeej tseem muaj ntau cov programs coj los pab cawm tej tsiaj txhu ntau yam ntawm teb chaws no, pab kho tej chaw rau dej ntws ntawm nroog, thiab tsim tej chaw teeb txheeb, pab tej hiav txwv thiab tswj tej vaj tsiaj nruab deg, xyuas kom Australia tej keeb cag neeg muaj feem koom daws tej teeb meem huab cua pauv hloov tau txais pab cuam.
Graphic showing some areas of investment.
Childcare, environmental protection, women's safety, closing the gap initiatives and fee-free TAFE will all receive a funding injection. Source: SBS
Tsoom fwv cov hauj lwm Powering Australia Plan (Tsim hluav taws xob rau Australia siv) yeej yog tsoom fwv ib co tswv yim uas yuav txhawb nqa kom muaj cov kev nqes peev rau cov hauj lwm renewable energy, uas nws hais tias yuav tsim kom muaj hauj lwm ntau rau tej neeg ua thiab yuav pab kom tau hluav taws xob pheej yig siv thiab tau tej hluav taws xob huv dua siv.

Yuav siv nyiaj ntau tshaj $800 million coj los nqes peev tsim cov chaw siv battery coj los khaws tej hluav taws xob uas tsim tau los ntawm cov sab hnub rau 100,000 lub tsev siv, txo se rau tej tsheb siv hluav taws xob, tsim tej chaw sam tej tsheb siv hluav taws xob thiab tej chaw sam hydgrogen ntawm tej kev tsheb loj rau tej tsheb siv.

Australia cov keeb cag neeg thiab cov suab sawv cev rau lawv hauv tsev tsoom fwv

Cov nyiaj puag xyoo no ces muaj rau Australia cov keeb cag neeg thiab tej zejzog.

Thiab yuav siv cov nyiaj no txog li $50.2 million pab rau lub koom haum tswj cov kev xaiv tsa (Australian Electoral Commission - AEC) los npaj zej tsoom cov kev tawm suab seb puas pom zoo rau Australia tej keeb cag neeg muaj suab sawv cev hauv tsev tsoom fwv rau hauv tej txhooj cai tswj haiv.
Kuj siv $54.3 million coj los xyaum 500 tus neeg keeb cag neeg los ua hauj lwm kho mob thiab ua kws kho mob, thiab yuav siv $164.3 million los tsim tej chaw kho mob coj los kho cov neeg keeb cag neeg tsi ntsees.

Tsis tas li ntawd los cov nyiaj puag xyoo no kuj tseem yuav nqes peev $99 million los pab cuam cai lij choj rau Australia tej keeb cag neeg thiab.

Hauj lwm tiv thaiv teb chaws

Yuav pab nyiaj rau cov hauj lwm tiv thaiv teb chaws no ntau tuaj ntxiv txog li 8 feem pua rau xyoo 2022–23 thiab mam pab kom ntau tuaj ntxiv tshaj 2 feem pua ntawm GDP (Gross Domestic Products) rau lub sij hawm 4 xyoo tom ntej no.

Tsoom fwv los kuj tseem yuav nqe peev $13 million teeb tsa ib tug nom mus ua hauj lwm ntawm cheeb tsam Southeast Asia thiab teeb tsa ib lub chaw ua hauj lwm ntawm cheeb tsam Southeast Asia kom muaj kev koom tes nrog ntau cov tsoom fwv thoob cheeb tsam no.

Kuj tseem yuav siv $31 million coj los pab cov hauj lwm Australian Public Service cyber hubs pilot coj los pab kom muaj peev xwm ntxeem tau nrog tej hauj lwm cyber thiab kev ruaj ntseg kom zoo tuaj ntxiv.

Tej neeg so tsis ua hauj lwm

Tej neeg uas so tsis ua hauj lwm lawm kuj tseem muaj peev xwm ua tau hauj lwm kom khwv tau nyiaj txog li $11,800 (tsis yog $7,800 li tau xub teev tseg lawm) ua ntej uas lawv cov nyiaj laus yuav raut txo kom tsawg.

Kuj muaj cov kev txhawb nqa kom Australia tej laus neeg no mus nyob tej tsev me, uas tsoom fwv yuav los hloov cov kev txheeb tej peev txheej so hauj lwm thaum muag lawv lub tsev thiab yuav zam rau lawv rau lub sij hawm 24 hlis (2 xyoos) tsis yog 12 hlis ( 1 xyoos) li qub lawm.

Thiab yuav tso cai thiab rub lub hnoob nyoog ntawm 55 mus ua 59 xyoos rau tej neeg muag tej tsev loj mus nyob tsev me no muaj cai coj tej nyiaj tau los coj mus tso txhab ntxiv rau tej nyiaj superannuation ntxiv tau.
Australian Finance Minister Katy Gallagher, Australian Prime Minister Anthony Albanese and Australian Treasurer Jim Chalmers holding coffees and documents while speaking in Parliament House courtyard.
Treasurer Jim Chalmers has handed down the 2022-2023 Federal Budget. Source: AAP / Lukas Coch

Tu tsom kwm tej laus

Tsoom fwv kuj yuav siv nyiaj $2.5 billion los ua tib zoo xyuas kom muaj cov registered nurse ua hauj lwm 24 teev 7 hnub (24/7) ntawm tej tsev laus txij hnub tim 1 lub 7 hli ntuj xyoo 2023 no mus. Thiab yuav nce cov sij hawm los tu thiab saib xyuas ib tug laus neeg twg ntau tuaj ntxiv txog 215 minutes (yuav laug txog 4 teev, ~ 4 hours) rau ib hnub twg txij hnub tim 1 lub 10 hli ntuj xyoo 2024 mus.

Tsoom fwv kuj pab nyiaj $810.2 million rau tej chaw tu tsom kwv tej laus los tswj kab mob COVID-19 sib kis thiab kuj tseem pab nyiaj txog li $34.9 million coj los sim tej neeg no seb puas kis kab mob coronavirus ntawm tej tsev laus mus txog rau hnub tim 31 lub 12 hlis ntuj xyoo 2022 no thiab.

Tej neeg uas xav tuaj rau teb chaws Australia

Tej lagluam uas xav tau neeg ua hauj lwm yuav tau txais kev yooj yim rau cov kev nrhiav neeg ua hauj lwm raws li tsoom fwv cov kev nce ntawm 79,600 txheeb daim ua 142,400 daim.

Kuj yuav muaj 3,000 cov Pacific Engagement Visa rau xyoo tom ntej no rau tej neeg ntawm cov teb chaws Pacific Island thiab Timor-Leste thov siv tau, cov visas no yog cov visas muab txhab ntxiv rau 195,000 daim tam li yog ib feem ntawm cov permanent program.
Tej neeg uas xav kom lawv tsev neeg txawv teb chaws tau tuaj koom lawv los kuj yuav tau txais txiaj ntsim tib yam thiab.

Cov visas to txij nkawm thiab me nyuam (Partner and child visas) ces kuj yuav muaj siv nyob ntawm seb ho muaj neeg siv coob los tsawg xwb tab sis yeej tsis txwv tias pub npaum li cas xwb. Kuj yuav muaj tej visas uas siv tos tej ua niam ua txiv, thiab xyoo no ces tsoom fwv kuj tau pob tos ntawm 4,500 tus ntawm xyoo 2021/22 no nce ua 8,5000 xyoo no lawm.

Tej vaj tse muaj peev xwm ntiav tau nyob los yog yuav tau nyob: Yuav tau txais txiaj ntsim ib ntus los yog yuav yog cov neeg plam txiaj ntsim tam sim no?

Tej nyiaj puab xyoo no kuj tsim ib tsab cai Housing Accord tshiab, ras li tau muaj cov kev pom zoo ntawm tej tsoom fwv, tej neeg nqes peev lagluam thiab tej lagluam tsim vaj tse, uas yuav txhawb nqa kom tsim 1 million lub tsev tshiab, rau ntawm tej chaw zoo rau lub sij hawm 5 xyoo pib txij li xyoo 2024 mus.

Tsoom fwv los kuj kub siab yuav xub pab nyiaj $350 million coj los tsim kom tau 10,000 lub tsev tshiab uas pheej yig uas muaj peev xwm ntiav tau nyob, ntxiv rau tej hauj lwm uas tsoom fwv tab tom ua tam sim no. Tej nom tswv xeev los kuj yuav tsim tej tsev tshiab ntxiv txog li 10,000 lub thiab ces yuav ua rau muaj tej vaj tse pheej yig tshiab txog 20,000 lub rau tej neeg ntiav nyob.

Ntxiv ntawd ces kuj muaj cov kev pab cuam pab yuav tsev hu ua Help to Buy Scheme uas yuav tso cai rau tej neeg Australia txog li 40,000 tus muaj cai yuav tsev siv nyiaj deposit tsawg kom yuav tau cov tsev uas qev nyiaj tsawg zog los yuav tsev nyob, thiab kuj muaj cov kev pab cuam Regional First Home Buyer Guarantee rau 10,000 tus neeg yuav tsev tshiab thawj zaub rau ib lub xyoos twg kom yuav tau tsev nyob ntawm tej zos cheeb tsam yaj sab.

Tsis yog tias yuav tau txais txiaj ntsim los ntawm tej tswv yim no kiag tam sim no, yog li ntawd tej neeg uas tseem npaj xav yuav tsev tshiab rau yav pem suab los yog tam sim no tsis muaj peev xwm nrhiav tau cov tsev ntiav nyob tseem yuav raug tsub nias txuas ntxiv.

Tej neeg uas yuav swb (yuav plam txiaj ntsim)

Tej cuab yig

Txawm tias yeej tau tsim ntau cov tswv yim coj los pab tej nuj nqes siv ua lub neej uas kim tuaj no kom hauj sim me ntsis - li cov kev zov me nyuam uas pheej yig zog, tau siv cov paid parental leave ntev ntxiv tuaj, tau siv tej tshuaj nqe pheej yig zog - los xyov Australia tej cuab yig puas yuav mloog tau tias pab tau lawv me ntsis ntawm ib hnub rau ib hnub rau lub caij sai sai no li cas.

Vim rau qhov tias tej nqe siv ntau yam li nqe ntiav tsev nyob, nqe zaub mov thiab nqe roj los yeej tseem kim thiab tej nyiaj los yeej tseem yuav poob nqe ntxiv txog 7.75 feem pua rau yav lig xyoo no thiab.
Tej kab theem nyiaj poob nqe siab, nrog rau ntiaj teb ntau yam teeb meem, thiab kab theem paj siab, no txhai tau tias ntshe tseem yuav txog xyoo 2024 tso mas tej neeg mam li khwv tau nyiaj hauj lwm ntau tuaj ntxiv.

Mr Chalmers tau hais tias "Yeej tau tej nyiaj hauj lwm no ntau ntxiv tuaj sai tshaj ua ntej yuav muaj kev xaiv tsa lawm, tab sis tej nqe hluav taws xob kim, tej nqe khoom noj kim no tau ua rau muaj teeb meem rau tej nyiaj uas tej neeg khwv tau lawm thiab.''

Tej chaw nres tsheb thiab pab nom koom tswj (Coalition) lwm cov projects

Tus tsoom fwv Albanese no xav kom pab tau nws cov kev nqes peev thiab siv nyiaj ces nws yuav txiav $22 billion ntawm tus tsoom fwv koom tswj ntau cov projects thiab muab cov nyiaj no coj mus siv ua lwm yam.

Tej project uas yuav txiav no ces yog Coalition ntau cov projects li $1.7 billion ntawm Regional Accelerator Program thiab txiav $1.4 billion txiav cov hauj lwm Energy Security and Regional Development Plan qee yam.

Finance Minister Katy Gallagher lub chaw ua hauj lwm tau hais tias kuj yuav txiav cov nyiaj $671 million ntawm cov hauj lwm Urban Congestion Fund rau cov kev ua tsis ncaj rau tej hauj lwm chaw nres tsheb, thiab txiav cov nyiaj $252 million ntawm cov hauj lwm Building Better Regions “slush fund”.

Tej tuam txhab lagluam pej kum haiv loj

Yuav los ua tib zoo txheeb xyuas pej kum haiv tej tuam txhab thiab yuav yuam kom kom lawv yuav tsum qhia lawv qee cov xov xwm se rau zej tsoom paub txij hnub tim 1 lub 7 hli ntuj xyoo 2023 no mus.

Tsis tas li ntawd los kuj yuav tiv thaiv tsis pub tej tuam txhab no thov txo qee yam se cuam tshuam txog cov kev them se tsawg los yog tsis tau them se ntawm ib co teb chaws thiab.

Tseem yuav rau txim rau tej tuam txhab uas yuam tej cai tswj cov kev sib tw lagluam thiab tej cai pov puag tej neeg yuav khoom siv kom ntau tuaj ntxiv nce ntawm $10 million mus ua $50 million rau ib cov kev ua txhaum twg, thiab yuav nce cov kev nplua ntawm 10 feem puas ntawm tej nyiaj khwv tau ib xyoos twg mus nplua 30 feem puas rau lub caij uas ua txhaum tej cai no thiab.

Tej neeg lug hla tsis them se

Tej neeg lis ntaub ntawv teev los yog thov se uas muab cov kev taw qhia txhaum cai txog se yuav raug teeb meem vim tsoom fwv yuav pab nyiaj $30 million dollars rau lub koom haum Tax Practitioners Board yuav mus tshuaj ntsuam thiab kho kom tej neeg yuav tsum tau ua raws li cov kev sau se.

Lub koom haum Australian Taxation Office (ATO) los kuj yuav tau nyiaj $80 million los lis nws cov program txheeb xyuas tej kev thov se ntau tshaj qhov tsim nyog rov qab thiab.

Share
Published 26 October 2022 6:53pm
By Jessica Bahr
Presented by Vixay Vue
Source: SBS


Share this with family and friends