Ntsiab lus tseem ceeb:
- Singapore yeej tau tso cai rau nws tej pej xeem noj tau 16 hom kab, hos ntawm Australia no ces tsuas tso cai noj tau 3 yam kab xwb.
- Tej lagluam tshiab no thiaj tseem ntsib teeb meem ntau yam, suav cov kev raug ntaus nqe tsis zoo txog cov kev noj tej kab tej ntsaum.
- Tab sis yog piv rau tej nqaij ntau yam uas ib txwm noj ces cov kev yug tej kab tej ntsaum kom tau protein noj yeej siv tej peev txheej tsawg zog.
Tsis ntev los no ces Singapore kuj tau tso cai pom zoo rau tej neeg noj tau 16 hom kab ntawm nws lub teb chaws — uas muaj 4 yam kab npis, 2 yam kooj, 2 yam kab npauj loj, thiab tej kab me pej nyug.
Raws li phau ntawv xov xwm Straits Times tau tshaj tawm ces tau muaj ib lub khw noj mov ntawm lub teb chaws ntawm cheeb tsam Southeast Asia no tseem tab tom npaj yuav muag ib lub pob lum tsib xyaw kab npis tov kua txog thiab tso cov kab zaub kab rau saum ib daim nqaij ntses nyoos (sushi) noj.
, ces UN (United Nations) lub koom haum zaub mov thiab kev ua liaj ua teb (Food And Agricultural Organisation - FAO) yeej tau tab tom txiav txim siab tias seb puas noj tej kab kom thiaj ceev txuag tau tej ib puag ncig thiab tau zaub mov txaus noj rau uas yog tej yam uas nws yeej tau txhawb nqa los tau ntau xyoo txij thaum ntawd los lawm.
Tej kab no ces thaum yus noj ces qab rog thiab qab li nqaij thaum yus ua siab lawm, tab sis kuj muaj peev xwm muab zom coj los ua lwm yam uas yeej qab tib yam li tej nqaij thiab. Source: Getty / Ivan
Thiab yeej muaj neeg xav tau protein (nqaij) ntau heev noj ntawm teb chaws Australia; vim rau qhov peb yog ib co neeg ntawm ntau cov uas noj nqaij ntau tshaj plaws hauv ntiaj teb no, uas ib xyoos twg ib tug neeg twg yeej noj nqaij xam raws cov zauv nrab txog li 110 kilograms (kgs) diam.
Tab sis vim yeej muaj ntau cov neeg coj ntseeg ntau yam kab lis kev cai sib txawv uas nyob ntawm Australia no uas tsis tshua swm rau tej zaub mov txawv no, puas yuav noj tej kab ntawm lub teb chaws no.
Tej txiaj ntsim ntau yam tau txais los ntawm tej protein uas tau los ntawm tej kab
Tej kab yeej yog cov muaj protein thiab muaj hlau hauv lawv lub cev, thiab lub koom haum CSIRO tsab ntawv cej luam Edible Insects (Tej kab uas noj tau) yeej tau qhia tias yeej muaj lwm txoj xub ke ntau heev uas muaj peev xwm yuav nrhiav tau cov protein los noj ntev ntxiv tshaj cov kev peb ib txwm noj nqaij.
Yeej siv chaw tsawg dua li siv tej thawv coj los tso sib tib rau ntawm ib lub tsev loj twg coj los yug tej kab npis thiab tej kab mealworms yog piv rau tej liaj teb uas siv coj los yug tej tsiaj kom tau nqaij noj.
100g nqaij nyuj twg ces yuav tau siv av dav txog li 160sqm, tab sis tsuas siv av txog 1.8sqm yug cov kab mealworms xwb yeej tau protein tib yam lawm.
Source: SBS
Tsis tas li ntawd los yog tham txog cov kev noj lawm ces yeej tsis tshua nkim tej kab pov tseg tsawg dua, vim nyuj lub cev ces tsuas muaj tej nqaij txog li 40 feem pua thiaj noj tau xwb, hos tus kab mealworm ces yeej noj tau tag nrho.
Muaj peev xwm yuav tau tej kab twg uas noj ua zaub mov ntawm teb chaws Australia?
Australia yeej tau tso cai rau tej neeg noj tau 3 yam kab sib txawv.
Tej kab mealworm, tej kab npis ntawm tej tsev, thiab tej kab pej nyug yog cov uas muaj peev xwm yug, coj los zom ua hmoov los yog zom ua paste.
Tej zaum kuj cia li noj tej kab no los yog noj thaum lawv tseem ua cov kab mos mos.
Thiab tej kab li tau hais no 'ces yog ib co zaub mov tshiab' uas yuav tsum tau txais kev tso cai ntawm nom tswv vim tsis yog ib co uas ib txwm noj ntawm teb chaws Australia.
Dua ntawm tej kab li hais no lawm, ces yeej muaj tej kab ntau tshaj 60 yam sib txawv ntawm teb chaws no li tej kab lia (witchetty grubs)
Ishka Bless uas yog ib tug tub kawm PhD uas teeb txheeb txog cov kev siv tej kab coj los noj tam li zaub mov noj thiaj hais tias tej zaum kuj yuav muaj peev xwm siv tej kab li hais no los ua zaub mov noj thiab.
Bless uas yog ib tug neeg teeb txheeb ntawm tsev kawm qib siab University of Adelaide thiab University of Nottingham hais tias "Yeej muaj ntau cov zej zog paub tias yuav ua tej kab li cas thiaj ua tau qab tshaj plaws noj.''
"Peb yuav tau lees paub thiab yuav tau kawm tej txuj ci qub uas ib txwm siv thiab peb kuj yuav tau nkag siab tias ho yuav ua li cas thiaj muaj peev xwm siv tau tej tswv yim tshiab los tsim tej no ua zaub mov noj.''
Bless tau hais tias cov kev yug tej kab feem ntau ntawm teb chaws Australia no ces tsuas yug cov kab yoov tub rog dub (black soldier fly larvae) coj mus pub tej tsiaj xwb.
Kab lia (Witchetty grubs) tsuas yog ib hom kab ntawm ntau hom uas Australia tej neeg txum tim yeej ib txwm noj xwb. Source: Getty / Tobias Titz
Yog ib cov lagluam tshiab
CSIRO kwv yees tias cov kev siv tej kab los ua lagluam txim cov protein noj no tej zaum kuj yuav tau nyiaj ntau tshaj $4 billion ntawm teb chaws no thiab kuj yuav tau nyiaj rau cov kev xav tej kab no muag txawv teb chaws txog li $2.5 billion rau xyoo 2030.
Tab sis Bles tau hais tias tam sim no ces tej nqe yug tej kab rau tib neeg noj tseem kim heev thiab tseem muaj neeg tsawg thiaj xav noj tej kab no xwb ces thiaj ua rau tsis tshua muaj neeg yug.
Nws tau hais tias "Raws li ib txwm pom lawm ces yog yus los txheeb txog tej lagluam ua zaub mov tshiab cov kev loj hlob los yog tej lagluam zaub mov tshiab no lawm, ces tam sim no yeej tseem kim heev thiab muaj neeg tsawg thiaj noj xwb xes thiaj yog tej yam nyuaj heev rau cov kev yuav ua tej lagluam no txuas ntxiv.''
''Tsis yog tias peb tseem ntsib teeb meem ntau yam txog tej tswv yim yuav siv coj los tsim ib cov lagluam tshiab twg xwb, tab sis peb yeej tseem ntsib teeb meem tias tej neeg tsis kam noj thiab.''
Bless thiaj hais tias ntshe yuav nyuaj heev rau cov kev hloov tej neeg cov kev xav rau cov kev noj tej kab no.
Nws tau hais tias "Tej neeg Australia feem coob uas tau loj hlob yeej tsis xav tias muaj peev xwm noj tej kab los ua zaub mov, thiab lawv yeej swm tias tej kab yog ib co kab los yog tej nroj tsis zoo xwb, los yog tej zaum yuav paug tsuas lwm yam. Ces yog thaum muab tej kab coj los noj ua zaub mov thiaj ua rau peb tsis swm thiab tseem ua rau peb ntaus nqe tsis zoo.''
Nws thiaj tau hais tias ib qho nyuaj heev ntawm cov kev yuav pab kom tej lagluam no loj hlob tuaj ces yog yuav tau nrog xyuas kom neeg Australia swm tias
Thiab Bless tau hais tias tseem tshua hauj lwm ntau uas peb yuav tau los txheeb tias seb txoj xub ke yug kab twg yog ib txoj xub ke zoo tshaj plaws kom thiaj yug tau tej kab no ntau.
Nws tau hais tias peb yuav tau los txheeb txog ntau yam kab, txheeb txog tej qoob loo ntau yam uas pheej nkim pov tseg los sis yog yuav tau siv tej no coj los ua ib co zaub pug tej tsiaj txhu, thiab yuav tau txheeb tias seb peb ho yuav siv tej energy ntau npaum li cas los tsim.
"Yog tias peb muaj peev xwm koom yug tej kab no rau ntawm tib qho chaw uas ua tej lagluam cog qoob loo ua zaub mov noj no ces tej zaum peb kuj yuav muaj peev xwm pab kom peb siv energy coj los tsim tej kab no tsawg dua thiab,'' raws li nws tau hais.
Cov kev noj tej kab hauv ntiaj teb
Thoob ntiaj teb no ces yeej muaj tej kab uas noj tau raug coj los tsim ua cov protein bars, coj los puab ua qe qaum kheej kib, coj los zom ua hmoov, ua beers, tej kab tej mis, kob thaj (candies/lolies) thiab coj los ua ice-creams.
Bless tau hais tias tus tso qab ntawm tej kab ces yeej qab li nqaij, noob txiv los yog tej zaub mov qab ces thiaj muaj peev xwm siv tau coj los hloov ntau yam khoom los yog muaj peev xwm siv tau coj los xyaw ib yam hno twg kom qab.
Nws kuj tau qhia tias tej zaum muaj peev xwm sim coj los tsim ib co taste uas peb yeej paub kiag tias qab li cas lawm uas yeej txawm lwm cov.
Bless tau hais tias ''Ces peb thiaj muaj peev xwm siv tej no coj los tov/tim nrog lawm yam khoom noj ntau yam.''
Tej ncuav mog ntim nqaij thiab zaub uas ua los ntawm tej kab (Insect burgers) mealworm cov protein ces yeej qab muaj ntsis sib xws li cov falafel. Source: Getty / flocu
Cov kev muaj peev xwm ua tej lagluam kab
Paula Pownall yeej tau qhib thawj lub chaw yug tej kab uas noj tau ntawm Western Australia ua ua Grubs Up xyoo 2016 tom qab uas nws paub tias muaj peev xwm noj tej kab no tam li zaub mov thiab.
Tsis ntev los no los nws kuj tau ntoj ncig thoob ntiaj teb mus teeb txheeb tias seb puas yuav muaj peev xwm yug tau tej kab npis ua luam.
Txawm tias lub caij nws tau ib co scholarship mua ua cov project no thiab tus kab mob COVID-19 tau ua rau muaj teeb meem rau nws, los lub limtiam no nws kuj tau xa nws tsab report zaum kawg lawm thiab.
Txawm li cas los tim sim no nws kuj tau txiav txim siab muab nws lub chaw yug tej kab no kaw lawm.
Nws tau qhia rau SBS News tias nws tsis xav tias xyov puas yuav muaj neeg tig los noj tej kab no tam li tej zaub mov uas neeg Australia noj txhua hnub.
Pownall hais tias "Kuv kuj xav tias tej kab no kuj yuav yog ib co lagluam txawv ntawm tej teb chaws vam meej no. Vim yeej muaj ib co pej xeem twg yeej nyiam noj thiab txhawb nqa cov kev noj tej kab no, tab sis kuv xav tias xyov puas yuav muaj peev xwm ras los ua ib co zaub mov noj uas tej neeg noj tas mus li. Vim tej neeg yeej yuav tsis mus rau ntawm lub khw supermarket Coles es mus yuav tej muesli bar uas muaj 3 yam kab sib txawv xyaw rau hauv noj.''
Mealworms or Zophobas morio Source: Getty / Photo_HamsterMan
Vim yuav tau ntiav nqe zog kim, tsis muaj tej twj pab yus ua uas nws ua nws rau yus, ntxiv ntawd los yeej tseem muaj lwm yam protein rau tej neeg xaiv noj, tseem yuav tau los qhia kom paub txog tej khoom noj ua los ntawm tej kab no, thiab tseem yuav tau los xyuas kom tej neeg hloov tswv yim tig los noj.
Nws thiaj tau hais tias ''Kuv xav tias peb yuav tau ceev faj txog tej uas tej chaw nthuav xov xwm qhia thiab tej tsoom fwv txhawb nqa nrog rau qhov tseeb txog tej no.''
Pownall ntseeg tias tej zaum yeej muaj peev xwm yuav siv tej kab no coj los tsim ua ib co protein thiab tsim ib cov khoom uas coj mus tov rau lwm yam khoom ntawm Australia tej kiab khw thiab.
Nws tau hais tias "Thaum tus nqe pheej yig lawm, ces lawv yeej yuav yug tej kab no coj mus muag rau tej tej kiab khw tsim tej khoom coj mus pub tej tsiaj txhu, vim tej tsiaj los yeej xav tau tej nqe pheej yig thiab yeej muaj tej txiaj ntsim zaub mov raws li qhov lawv xav tau thiab.''
Pownall kuj hais ntxiv tias tej khoom tsim coj los pleev ib ce kom zoo nkauj kuj muaj peev xwm yuav siv tej kab no coj los tov xyaw thiab.
"Kuv xav tias tej zaum peb kuj muaj peev xwm siv tej kab no coj los pab kom peb tau txais txiaj ntsim rau tej zaub mov los yog siv coj los tsim ua tshuaj thiab siv ntau yam kab coj los sib xyaw kom tau ntau yam txiaj ntsim zaub mov.''
Lub koom haum Insect Protein Association of Australia tau qhia rau SBS News tias nws yeej tsis muaj tej xov xwm los qhia tias ib xyoos twg ho muaj neeg noj tej kab ntau npaum li cas ntawm teb chaws Australia.
Txawm li cas los kuj muaj nws ib ug kis tau hais tias lawv yeej paub tias muaj ob tug neeg tau los yug tej kab no los tsim ua khoom noj rau tib neeg noj (uas ib tug ces yog Pownall).
Tus kis no tau hais tias "Tej neeg uas yug tej kab coj los ua khoom noj yuav tsum tau ntxeem kom dhau ntawm ntau yam teeb meem nyuaj li cov kev tsim tej khoom noj ntawd, cov kev los qhia kom tej neeg yuav tej khoom noj no paub txog, thiab los qhia rau tsoom fwv, tej khoom haum tswj thiab tsim zaub mov, kom los pab tsim tej cai tswj cov kev los tsim tej zaub mov no thiab pab kom yug tau tej kab no thiab ua tau tej lagluam no zoo tshaj plaws.''
Mloog tau hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, los yog koom tau ntxiv ntawm , , thiab . Downloadthiab caum
