Ramkomh Cozah Nih Tangka A Hmannak Ding A Fehter Cang

Ramkomh cozah nih kum 2023 in 2023 kar tangka a hmannak ding a fehter cang. Tangka hmannak fehter mi chungah ahodah a sungh i a hodah miaknak a hmu hnga?

Graphic showing a thumb up and thumb down.

Here are the winners and losers from Tuesday's budget.

KEY POINTS:
  • Cozah tangka hmuhnak le hmannak cu tangka kengtu nih nawlngeitu sinah a pek chanh cang
  • Kum 2023 in 2024 kar tangka hmannak ding kong ruahceihnak ah biapi cem in Labor nih a hmaithlak mi cu khuasak a har mi hna bawmhnak a si
  • Inn hlang mi hna bawmhnak, tar zohkhennak rian a tuan mi ni hlawh kaihnak le Jobseeker bawmhnak kaihnak kha Budget chungah telh chih an si
Siibawi ton man kha mi cheu caah tthumh deuh a si lai, mi cheukhat caah inn hlan man ttumter deuh a lai, cun single parent (Pa hmei/ Nu Hmei) bawmhnak a kai lai.

Albanese nih a hruai lio mi cozah nih khuasak a har mi hna bawmhnak caah $14.6 billion a timhlamh.

Ramkomh cozah nih tangka a hmannak ding a fehter mi ah a hodah a sungh i a hodah a miak timi rak zoh hna usih.

Cozah bawmhnak a hmu mi hna 

Khuasak tintuk nakah a har sa mi hna bawmhnak kha Labor nih biatak tein a hmai thlak timi atutan ah a lang ngaingai. A si khawh chungin a mi kip caah santlai seh tiin bawmhnak kha a phunphun in a then cheu hna.

Cozah bawmhnak a hmu mi hna kha September thla dongh leiin an bawmhnak zarhkhat $20 in a kai lai, nikhat ah an hmuh mi kha $2.86 ah a kai lai.

Tangka bawmhnak a kai ding mi hna:
  • JobSeeker 
  • Youth Allowance 
  • The Partnered Parents Payment 
  • Austudy 
  • ABSTUDY 
  • The Youth Disability Support Pension  
  • The Special Benefit Payment
Kum 55 in a cung lei cozah bawmhnak a hmu mi, nu umnak a ngei lo mi hna le sifak a si mi hna kha an bawmhnak a kai ve lai. An bawmhnak kha $92.10 a hlei in chap an si lai.

Bawmhnak an chap mi cu a tam ngai ko nain, Australian Council of Social Service nih cozah sin ah an hal mi a zat le bawmhnak an chap mi cu a thlau ngaingai rih.
JOBSEEKER PAYMENTS BOOST GFX.jpg
There are many groups who will get more as JobSeeker payments are increased. Source: SBS

Inn hlang mi hna 

Ni hlawh niam inn hlang, inn man pek a harh mi hna bawmhnak kha a kai lai.

Inn hlan man bawmhnak Commonwealth Rent Assistance payment kha zatuak 15% a kai lai. Mi pakhat nih bawmhnak kha zarhkhat ah $90.39 a hmuh lai, zarhkhat ah a hlei in $11.79 an chap lai.
Graphic showing the average cost of rent in major cities compared to the JobSeeker rate.
Cun, nule va tuahkhat chungin fa thum he khua a sa mi nih Family Tax Benefit an hmu mi a hleiin $800 an hmuh chap lai, zarhkhat ah 15$ tluk an hmuh chap lai tinak a si.

Hlawknak A Hmu mi

Tar le hngakchia 

Tar le hngakchia cu siibawi an ton tikah man tlawm deuh an dih cang lai.

Kum 16 in a tanglei, pensen bawmhnak a hmu mi le concession cards a ngei mi pawl cu siibawi an ton tikah a man tlawm deuh lak an si lai.
Graphic showing an expansion to the single parent payment.
The single parent payment will continue until a child is 14-years-old, rather than eight.
Single Parents (Pa Hmei/ Nu Hmei)

Single parent bawmhnak kha an fale kum 8 an tlin tikah phih a si tawn mi kha, kum 14 ah thlen a si cang. Ngakchia kum 14 an tlin hlan tiang single parent bawmhnak hmuh a si cang lai.


Inn a ngei mi hna  

An inn cungah solar bunh a duh mi an um si cun man tlawm deuh tein solar bunh khawh a si lai.

Mei man tlawm deuh seh tiin solar hman a duh mi hna bawmhnak caah Labor nih $1.3b tangka a timhlamh.

A sungh mi hna

Viza soknak 

Visa sok man a kai lai.

Zei bantuk visa poah a sok man an kai dih lai. July thla thok in viza sok man kha zatuak 6% tluk in an kai lai.
Graphic showing hike to visa application costs.
Visa application costs are set to rise.
Khualtlawng mi hna nih viza an sok tikah a hlei in $40 an pek chap cang lai, silole a hlei in $130 an liam chap a hau lai.

Cun, ramleng siangngakchia nih an visa caah a hlei in $65 an liam chap a hau cang lai.

Graphic showing three vapes.
Vapers and cigarette smokers will face major changes.
Zukhmawm lei le Electik kuak campany

Nicotine a tel mi zuk hmawm pawl an man an kai ter lai, a dawhnak in ttamh an si ti lai lo cun duh poah in cawk le zuar onh an si ti lai lo.

Kuak an zuar nakin ngunkhuai an lak mi kha zatuak 5% an kai ter lai. Kuak bawm khat ah $50 tluk a si cang lai tinak a si.

Siibawi theih pinak um loin cawk khawh mi electik kuak pawl cu kham an si. siibawi theihpinak ca he cawk khawh mi electik khuak cu zuar an si ko lai nain a thawtnam le a muici kha ttamhmoih an si ti lai lo. Ngandamnak lei ralrin peknak hmanthlak an langhter cang lai.

Share
Published 16 May 2023 4:29pm
By Finn McHugh
Presented by Cung Khuk Zawn
Source: SBS


Share this with family and friends