جشن‌های سال نو قمری چهار عنصر دارند. این جشن‌ها یک هفته پیش با 'سال کوچک' که روز یادآوری و نیایش است آغاز می‌شود و به دنبال آن شب سال نو که روز باهمی و تبادل هدایا است، ادامه می‌یابد.
تجلیل از سال نو چینایی که به نام 'جشنواره بهاری' نیز یاد می‌شود، به مدت ۱۵ روز تا 'جشن فانوس' ادامه می‌یابد.
دکتر پان وانگ، استاد ارشد مطالعات چینایی و آسیایی در دانشگاه نیوساوت‌ولز، می‌گوید: «سال نو قمری سرآغاز سال تقویمی قمری است. بر اساس گردش ماه، این سال همچنین می‌تواند به نام سال نو چینایی یا جشنواره بهاری یاد شود.»
داکتر وانگ توضیح می‌دهد: «این سال در چین و سایر کشورهای شرق آسیا مانند کوریا، ویتنام و جاپان تجلیل می‌شود.»
این مناسبت همچنین در مالزیا و مغولستان و همین‌طور در بین دیاسپورای چینایی و آسیایی در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.
داکتر وانگ می‌افزاید، سال نو قمری تا چهار هزار سال سابقه دارد که در دوران سلسله شیا یا شانگ شروع شده است.
رقص چینایی در افتتاحیه جشن سال نو قمری در باغ دوستی چین در سیدنی، ۹ فبروری ۲۰۲۱ Source: AAP / AAP Image/Bianca De Marchi
'فرصت آموختن در مورد فرهنگ‌های جنوب‌شرق و شرق آسیا'
دکتر کای ژانگ با 'برنامه زبان مدرن چینایی' در دانشکده فرهنگ، تاریخ و زبان دانشگاه ملی آسترالیا در کانبرا کار می‌کند.
خانم ژانگ می‌گوید، جشن‌های سال نو قمری در آسترالیا فرصتی عالی برای مردم از سراسر جهان است تا با فرهنگ‌های چینایی و در عموم با فرهنگ‌های جنوب‌شرق و شرق آسیا آشنا شوند.
او می‌گوید: «این یک رویداد فرهنگی با تاریخ طولانی است که معنای بسیار غنی و نمادین در آن نهادینه شده است.»
شیوه‌های تجلیل از سال نو قمری
- دکور خانه و کوچه
- صرف شام با خانواده در شب سال نو
- تبادل پاکت‌های سرخ و هدایای دیگر
- راه‌اندازی نمایش ترقه و آتش‌بازی
- برپایی و تماشای رقص شیر و اژدها
دکتر وانگ توضیح می‌دهد: «سال نو قمری از طریق غذا، خوردن ماهی، دامپلینگ، باهمی با خانواده‌ها و همچنین دوستان جشن گرفته می‌شود.»
«رنگ سرخ/قرمز یک رنگ بسیار خوش‌اقبال دانسته می‌شود. بنابراین در حالی که تزئینات زیادی با رنگ سرخ می‌بینید، این نیز یک سنت چینایی است که به کودکان به عنوان راهی برای تجلیل از سال و همچنین بزرگ شدن آن‌ها یک پاکت سرخ می‌دهند.»
بيشتر بخوانيد
شش کاری که نباید در سال نو قمری چینایی انجام داد
آیرس تانگ در چین بزرگ شد و ۲۰ سال پیش به آسترالیا مهاجرت کرد.
او می‌گوید که تفاوت اصلی بین جشن‌های سال نو در آسترالیا و داخل چین این است که در سرزمین آبایی‌اش تعطیلات رسمی طولانی به مناسبت سال نو وجود دارد. در جریان این تعطیلات صدها میلیون نفر در داخل چین برای تجدید دیدار با خانواده به زادگاه شان سفر می‌کنند.
به گفته تانگ، غذا بخش مهمی از تجلیل از سال نو در آسترالیا و خود چین است.
او می‌گوید: «شخصاً آن را با خانواده و دوستانم این‌جا در کانبرا با تهیه انبوهی از غذاها جشن می‌گیرم. روش ما این است که از شب سال نو دور میز می‌نشینیم و صدها دامپلینگ درست می‌کنیم. من بیش از یک وعده غذایی درست می‌کنم و شاید آن را برای بعدها در یخچال بگذارم، تا در جریان بقیه جشن‌های سال نو آن را میل کنم.»
جشن فانوس
گاه‌شمار سنتی چین
هرچند چین امروزی از تقویم میلادی استفاده می‌کند، اما گاه‌شمار سنتی نیز به طور گسترده در خود چین و در بین چینایی‌های ساکن در کشورهای خارجی استفاده می‌شود، چون این تقویم حاوی مناسبت‌های سنتی چینایی، مانند سال نو قمری چینایی، جشن فانوس و جشنواره کینگ‌مینگ است.
داکتر پان وانگ توضیح می‌دهد که این تقویم همچنین حاوی نام‌گذاری روزهای سال به روش سنتی چینایی است که مردم از آن برای انتخاب روزهای فرخنده و مناسب برای عروسی، تشییع جنازه، کوچ‌کشی یا شروع یک تجارت جدید استفاده می‌کنند.
گاه‌شمار سنتی چینایی قمری-خورشیدی است. این تقویم بر اساس گردش مهتاب و آفتاب بنا شده است، یعنی هم گردش مهتاب به دور زمین و هم گردش زمین به دور آفتاب را مد نظر می‌گیرد.
دکتر وانگ می‌گوید: «در این تقویم، شروع ماه با موقعیت مهتاب مشخص می‌شود. همانند اکثر تقویم‌های قمری، ماه‌ها ۲۹ یا ۳۰ روزه هستند، و آغاز سال بر اساس سال خورشیدی تعیین می‌شود.»
نسخه‌های متنوع تقویم سنتی چینایی در تمام شرق آسیا استفاده می‌شوند.
روز اول سال نو قمری هر سال در ماه جنوری یا فبروری (ماه دلو/بهمن در تقویم هجری خورشیدی) واقع می‌شود.
در ۲۰۲۴، روز اول سال نو قمری در ۱۰ فبروری و شب سال نو در جمعه واقع شده است.
جشن فانوس
دکتر کای ژانگ می‌گوید، تجلیل از سال نو قمری به طور سنتی در مجموع دو هفته طول می‌کشد؛ از شب سال نو آغاز و تا جشن فانوس، که در روز پانزدهم ماه اول سال برگزار می‌شود، ادامه می‌یابد.
خانم ژانگ می‌افزاید: «دلیل نام‌گذاری آن به جشن فانوس این است که سنتی وجود دارد که در آن خانواده‌ها فانوس‌های کوچکی برای فرزندان خود درست می‌کنند و آن‌ها عیناً این فانوس‌ها را بیرون درب خانه خود روشن می‌کنند.»
«و تا آن‌جا که می‌توانیم به تاریخ برگردیم، از اوایل سلسله تانگ، رویدادهای بزرگی هستند که در آن روز برگزار می‌شوند.»
Source: AAP / AAP Image/Jeremy Ng
'زمانی برای ادای احترام به نیاکان'
دکتر کریگ اسمیت، استاد ارشد مطالعات ترجمه (چینایی) در انستیتوت آسیا در دانشگاه ملبورن، چند سالی را در تایوان و کوریای جنوبی زندگی کرده و خاطرات خوشی از جشن‌های سال نو در هر دو کشور دارد.
دکتر اسمیت می‌گوید، روز اول سال نو در کوریای جنوبی زمانی برای ادای احترام به اجداد است، سنتی که در سایر فرهنگ‌ها نیز وجود دارد.
او می‌گوید: «در روز سال نو، هر کس غذایی را برای نیاکان مرحوم خود آماده می‌کند، به آن‌ها احترام می‌گذارد و نوشیدنی تعارف شان می‌کند.»
'قدمت تاریخی هزاران ساله'
داکتر اسمیت می‌گوید، عناصر زیادی در تجلیل سنتی از سال نو قمری وجود دارند که از خارج وارد چین شده‌اند. به عنوان مثال، رقص شیر که به طور سنتی در رژه‌های سال نو نمایش داده می‌شوند، ریشه غیرچینی دارد.
او می‌گوید: «وقتی دانشمندان به این سنت رقص شیر می‌بینند، آن‌ها در واقع به هزاران سال پیش نگاه می‌کنند، و ما از دیرگاه بدین‌سو می‌دانیم که بسیاری از سنت‌ها، ادیان، موسیقی و هنرها از جایی که ما اکنون آن را غرب یا آسیای مرکزی می‌نامیم، به‌ویژه امتداد جاده معروف ابریشم، وارد چین شده‌اند.»
احتمال این‌که این سنت ریشه‌هایی در خارج از چین داشته باشد، بسیار بالاست. بسیاری از کارشناسان آن را بر اساس تجزیه و تحلیل‌های زبانی و تاریخی به سنت‌های ایران کهن (سرزمین فارسی‌زبانان) ربط داده‌اند.
سال نو قمری که از ۲۲ جنوری ۲۰۲۳ شروع و تا ۱۰ فبروری ۲۰۲۴ ادامه می‌یابد، سال خرگوش است.
سال زودیاک چینایی با حلول ماه شروع و ختم می‌شود.
در چرخه ۱۲ ساله زودیاک، هر سال با یک حیوان زودیاکی نشان داده می‌شود که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد. این حیوانات به ترتیب موش، گاو، پلنگ/ببر، خرگوش، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک هستند.
در ۲۰۲۴، با سال خرگوش خداحافظی و وارد سال اژدها می‌شویم. اژدها نماد قدرت است. گفته می‌شود کسانی که به نشانه اژدها تعلق دارد (متولدان سال‌های ۲۰۲۴، ۲۰۱۲، ۲۰۰۰، ۱۹۸۸، ۱۹۷۶، ۱۹۶۴، ۱۹۵۲ و ۱۹۴۰) با دیگران خوب کنار می‌آیند، اما مستعد تفکر بیش از حد هستند.
