شایعات و تصورات نادرست درمانی پیرامون ویروس کرونا

شایعات و شیوه‌های نادرست درمانی ویروس کرونا در سراسر جهان پخش شده‌اند و تهدیدی واقعی برای سلامت و امنیت جامعه و افراد به شمار می‌روند. برای کاهش انتشار معلومات نادرست، ما به کالبدشکافی برخی از شایعات عمده درمانی ویروس کرونا می‌پردازیم.

Source: Photo by Anna Shvets from Pexels

«پاندمیک» کووید-۱٩ با آن‌چه سازمان جهانی صحت «انفودمیک» توصیف می‌کند- اطلاعات غلط، بی‌اطلاعی، نظریه‌های توطئه و حتا تخیلات- همراه بوده است.

اس‌بی‌اس از سنجایا سنانیاکِه، استاد طب و امراض عفونی در دانشگاه ملی آسترالیا خواست تا واکنش علم به شماری از شایعات عمده درباره ویروس کرونا که در میان جامعه نقل می‌شوند را توضیح دهد.

سنجایا سنانیاکِه، استاد طب و امراض عفونی در دانشگاه ملی آسترالیا Source: Supplied

شایعه: ویروس کرونا ضرری به افراد جوان و سالم ندارد، تنها افراد مسن و دارای بیماری‌های قبلی آسیب‌پذیر هستند.

پروفیسر سنانیاکِه: «ما می‌دانیم افرادی که در معرض بیشترین خطر بیماری بد و جدی کووید قرار دارند، افراد مسن هستند، خاصتاً افراد بالای سن ٦٥ یا ٧٠ سال و افراد دارای مشکلات صحی موجود».

«با این‌حال، ما قطعاً افراد جوان و افراد سالم را دیده‌ایم که با کووید خیلی مریض می‌شوند، کارشان به مراقبت شدید یا حتا مرگ می‌کشد. پس با وجودی که امکان عفونت جدی که زندگی افراد جوانِ سالم را تهدید کند، خیلی پایین است، اما یقیناً وجود دارد. بعضی از افرادی که از اثر کووید جان داده‌اند، کاملا صحت‌مند بودند.»

Elderly care in nursing home - doctor with patient. Source: Getty Images

شایعه: اشعه ماوراء بنفش (UV) آفتاب ویروس‌های موجود بر روی سطح را می‌کشند، بنابراین آفتاب‌گیری مرا از ویروس در امان نگه می‌دارد.

پروفیسر سنانیاکِه: «شواهدی وجود دارند که اشعه ماوراء بنفش شاید بر ویروس‌هایی چون آنفلوانزا اثر کند، اما این شواهد خیلی معتبر نیستند. به نظر می‌رسد نوعی از پرتو فرابنفش که پرتو فرابنفش سی (UVC) نامیده می‌شود، شاید بهترین اثر را بر ویروس کرونا داشته باشد، اما این اشعه می‌تواند برای مردم خطرناک باشد. یک نوع خاص پرتو فرابنفش که یووی‌سی دور (Far-UVC) نام دارد، آزمایش شده است. این پرتو شاید برای انسان‌ها خطرناک نباشد، اما برای ویروس‌ها و باکتریاها هنوز خطرناک است. با این حال، تحقیقات خوب انسانی صورت نگرفته‌اند».

شایعه: خوردن سیر، مصرف مکمل‌های ویتامین دی، یا مصرف داروهای گیاهی و خانگی از آلوده شدن به ویروس کرونا جلوگیری می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «شواهد علمی خوبی که نشان دهند این واقعیت دارد، وجود ندارند. اگر با خوردن سیر و غیره احساس بهبودی می‌کنید، اگر احساس بهتری به شما دست می‌دهد، خوب است، اما به این دلیل که فکر می‌کنید از کووید جلوگیری می‌کند، این کار را نکنید».

شایعه: نوشیدن آب گرم، الکول یا آب لیمودار گلونم را از وجود ویروس پاک خواهد کرد.

پروفیسر سنانیاکِه: «با نوشیدن آب گرم و آب با لیمو شاید احساس اندک بهتری در گلوی تان بکنید، اما این ویروس را نمی‌کشد. این کدام مواد ضدویروسی ندارد».

شایعه: ویروس قبل از آن‌که به شش‌ها برسد، برای چند روزی در گلو زندگی می‌کند و توسط حرارت زیاد از بین می‌رود، پس نوشیدن آب داغ بعد از آلوده شدن به ویروس از مریض شدن جلوگیری می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «ویروس از گلو و بینی شروع می‌کند، اما بازهم، چنان‌چه در موضوع آب داغ صحبت کردیم، شواهدی وجود ندارند که دهان‌شویه یا آب داغ ویروس را می‌کشد».

شایعه: نوشیدن مرتب آب، ویروس را به جای مجرای هوایی (قصبه الریه) به شکم می‌فرستد و در آن‌جا اسیدهای شکم آن را خواهند کشت.

پروفیسر سنانیاکِه: «شواهدی وجودی ندارند که این واقعیت دارد. دلایل زیاد صحی وجود دارند که چرا نوشیدن آب زیاد فایده دارد، اما نه برای کووید-19. ویروس را می‌توان در مدفوع افراد مبتلا به کووید-۱٩ یافت، پس این به آن معناست که اسید شکم همیشه آن را نمی‌کشد».

شایعه: نوشیدن مشروبات با میزان الکول بالا، همانند ویسکی، گلویم را عقیم می‌سازد و ویروس را می‌کشد.

پروفیسر سنانیاکِه: «نه، شواهدی وجود ندارند که نوشیدن مشروبات الکولی با میزان بالای الکول ویروس را خواهد کشت، اما در عوض، انجام این کار شاید به دلایل دیگر به صحت تان ضرر داشته باشد. من گمان می‌برم این شایعه شاید از این واقعیت سرچشمه گرفته باشد که ما می‌دانیم ضدعفونی کننده‌های الکولی در کشتن ویروس در دست‌های شما اثرگذار است، اما آن برای دست‌هاست، نه داخل بدن تان- این‌ها دو چیز خیلی متفاوت هستند».

Can children be poisoned by hand sanitisers? Source: Getty/Flavia Morlachetti

شایعه: داروی ضد اچ‌آی‌وی «پیشگیری قبل از مواجهه» که با نام مخفف «PrEP» یاد می‌شود، می‌تواند از من در برابر ویروس کرونا محافظت کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «این [شایعه] احتمالا از آن‌جا آمد که فرض شده بود یک ترکیب اچ‌آی‌وی، یک داروی ترکیبی موجود است که به نام لپیناویر – ریتوناویر (Lopinavir–Ritonavir) یاد می‌شود، بر کووید-۱٩ تأثیر دارد».

«با این حال، یک آزمایش تصادفی کنترل شده که در مجله طبابت نیو انگلند به نشر رسید، نتایح ناامیدکننده‌ای داشت. ما باید ببینیم تحقیقات دیگر چه را نشان می‌دهند. اما حتا اگر نشان داده شود که این داروی اچ‌آی‌وی علیه کووید-۱٩ عمل می‌کند، به این معنا نیست که داروهای دیگر اچ‌آی‌وی فعالیت ضد کووید-۱٩ خواهند داشت».

شایعه: داروی ضدمالاریای هایدروکسی‌کلروکین کووید-۱٩ را علاج می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «این نیاز به تحقیق دارد، چون که در آزمایشگاه بر ویروس تأثیر دارد و آزمایش بالینی‌ای صورت گرفته که گفتند به نظر می‌رسد ویروس را کشته است، این‌که تأثیر خوبی بر ویروس داشته است، اما تحقیقات دیگری صورت گرفته که می‌گویند این دارو تأثیری بر ویروس ندارد. و مشکل دیگر هایدروکسی‌کلروکین این است که این دارو عوارض جانبی دارد، می‌تواند بر ضربان قلب اثر بگذارد».

شایعه: حمام مکرر با آب داغ از عفونت ویروس کرونا جلوگیری می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «شواهدی وجود ندارند که نشان دهند حمام مکرر با آب داغ از عفونت ویروس کرونا جلوگیری می‌کند».

شایعه:شست‌وشوی سینوس‌ها با محلول نمکی از ابتلا به ویروس کرونا جلوگیری می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «اگر سینوس‌های مسدود شده داشته باشید، این شاید به سینوس‌های مسدود شما کمک کند، اما ویروس کرونا را نخواهد کشت».

شایعه: شبکه موبایل ٥جی کووید-۱٩ پخش می‌کند.

پروفیسر سنانیاکِه: «من حتا درک نمی‌توانم که تکنولوژی ٥جی چگونه می‌تواند ویروسی را پخش کند؛ این بی‌معناست. کووید در کشورها و بخش‌هایی از کشورها اتفاق می‌افتد که ٥جی در آن‌جا وجود ندارد».

شایعه: شبکه‌های موبایل ٥جی سیستم ایمنی را ضعیف می‌سازند و بنابراین یکی از دلایل پشت همه‌گیری کووید است.

پروفیسر سنانیاکِه: «شواهدی وجود ندارند که نشان دهند تشعشعات برخاسته از ٥جی به اندازه‌ای قوی باشند که سیستم ایمنی را تضعیف کنند».

Source: Getty Images

ما همچنان از پروفیسر سنانیاکِه سوال‌هایی را درباره علایق عمومی مخاطبان مان پرسیدیم:

پرسش: آیا می‌توانم با رفتن به فروشگاه‌ها ویروس کرونا بگیرم؟

پروفیسر سنانیاکِه: «در تیوری، ما می‌دانیم که ویروس می‌تواند از طریق قطرات کوچک پخش شود. وقتی مردم سرفه می‌کنند یا عطسه می‌زنند، می‌توانند این قطرات را پخش کنند. و این قطرات روی سطوح قرار می‌گیرند، جایی که می‌توانند زنده بمانند».

«در تیوری، این ممکن است که شما با لمس کردن آن سطوح در سوپرمارکیت، همانند ترولی، یا به طور مثال میز حساب، آن را بردارید. به همین دلیل است که هرگاه ما بیرون در میان اجتماع می‌رویم، باید مطمئن شویم که مکرراً دستان مان را با ضدعفونی کننده پاک می‌کنیم».

«[اما] فقط به این دلیل که شما آن را روی دست خود بر می‌دارید، به این معنا نیست که آلوده شده‌اید. شما فرصت دارید که آن را از آلوده کردن خود متوقف کنید و به همین دلیل است که شما باید ضدعفونی کننده دست استفاده کنید و دستان خود را با سوپ، صابون و آب بشویید. زیرا این کار ویروس را بر روی دست شما از بین می‌برد و بعد اگر دهن یا بینی خود را لمس کنید، ویروس در دست تان نخواهد بود».

پرسش: اگر یک فرد مبتلا به کووید دور از من عطسه بزند، مرا آلوده می‌کند؟

پروفیسر سنانیاکِه: «یک مطالعه نشان می‌دهد که اگر شما سرفه کنید یا عطسه بزنید، ویروس می‌تواند تا هشت متر دورتر برود، اما آن تنها یک مطالعه بود. [اما] چیزی که ما فکر می‌کنیم، این است که افرادی که یک‌ونیم متر از فرد سرفه کننده یا عطسه زننده دورتر هستند، در خطر عفونت نیستند».

پرسش: اگر یک فرد مبتلا به کووید سرفه نکند یا عطسه نزند، آیا می‌تواند ویروس را پخش کند؟

پروفیسر سنانیاکِه: «از این نظر که ما چگونه کسی را تماس نزدیکِ یک مورد [ابتلا به کووید-۱٩] می‌پنداریم، از دیدگاه سلامت عمومی دو تعریف وجود دارند: اگر شما برای بیشتر از ۱٥ دقیقه تماس رودررو داشته‌اید، یا اگر شما برای بیشتر از دو ساعت در عین اتاق یا مسافت نزدیک قرار داشته‌اید (حتا در فاصله ۱,٥ متر)».

پرسش: ریسک برداشتن ویروس از سطوح بی‌جان چیست؟

پروفیسر سنانیاکِه: «ریسکِ گرفتن آن از روی سطوح کمتر اما ممکن است، و اگر شما سطحی را بلافاصله پس از کس دیگری لمس کنید، شاید ویروس زیادی بر آن سطح وجود داشته باشد، اما اگر آن فرد دو روز پیش آن را لمس کرده، ریسک شما بسیار کمتر است».

Source: Pexels

پرسش: ویروس برای چه مدتی روی سطح بی‌جان و چند مدت روی سطح دست زنده می‌ماند؟

پروفیسر سنانیاکِه: «[ما می‌دانیم که ویروس روی] فلز مس برای چهار ساعت، روی کاغذ یا مقوا برای ٢٤ ساعت و روی استیل و پلاستیک تا ٧٢ ساعت [زنده می‌ماند]. ما نمی‌دانیم چند مدت روی سطح دست زنده می‌ماند».

مردم در آسترالیا باید حداقل ۱,٥ متر از دیگران فاصله بگیرند. محدودیت‌های ایالت یا قلمرو خود بر تعداد افراد مجاز در گردهمایی را این‌جا چک کنید. 

اگر علایم زکام یا سرماخوردگی دارید، در خانه بمانید و از طریق داکتر خانوادگی خود یا زنگ زدن به به مرکز ملی معلومات ویروس کرونا با شماره ۱٨٠٠٠٢٠٠٨٠، برای آزمایش وقت بگیرید.

خبر و معلومات تازه در مورد ویروس کرونا به ٦٣ زبان در وبسایت اس‌بی‌اس قابل دسترس است: www.sbs.com.au/coronavirus