تنوع زبانی یکی از واقعیت‌های آسترالیاست، چنان‌که بر اساس آخرین آمار سرشماری، از میان هر پنج خانواده، بیش از یک خانواده به یک زبان غیرانگلیسی تکلم می‌کند.
اگرچه بزرگ کردن یک کودک دوزبانه چالش‌ها و سختی‌های خودش را دارد، ولی کارشناسان می‌گویند پاداش آن بر دردسرش سنگینی می‌کند.
نکات مهم
- مزایای دوزبانه بودن از مهارت‌های شناختی گرفته تا مهارت‌های زندگی و ارتباط با فرهنگ آبایی را شامل می‌شود.
- رابطه زبان و فرهنگ می‌تواند بین خانواده‌ها و گروه‌های قومی متفاوت باشد.
- مکتب، خانواده و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند بسترهای خوبی برای آموزش زبان باشند، اما نباید از کودکان توقع بیش از حد داشت.
به گفته جان هاجِک، استاد زبان‌شناسی در دانشگاه ملبورن، این یک امر ثابت شده است که کودکان دوزبانه در عرصه آموزشی درخشش بهتری دارند.
او می‌گوید، مزایای دوزبانه بودن به مراتب گسترده‌تر از رشد شخصی کودک هستند و آن‌ها را قادر می‌سازند تفاوت‌ها را بهتر درک کنند.
آقای هاجک می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهند، کودکان خردسال چهار/پنج ساله‌ها که زبان دیگری یاد دارند یا در حال یادگیری هستند، بیشتر سعی می‌کنند با افرادی که در تعامل هستند، همدلی کنند، سخت‌تر تلاش می‌کنند درک کنند که اطرافیان شان چه می‌خواهند... و البته این امر در عموم فواید بسیار زیادی برای جامعه دارد.»
کودکان دوزبانه تمایل بیشتر به همدلی، درک تفاوت‌ها و شناخت دنیای اطراف شان دارند. Source: Getty Image / Catherine Falls Commercial
پیوند زبان و فرهنگ
پروفیسر هاجک می‌گوید، دانش فرهنگی و زبان برای بسیاری از جوامع به طور جدایی‌ناپذیری پیوند خورده‌اند و کودکان دوزبانه ارتباط بهتری با میراث مهاجرتی خود دارند.
او می‌گوید:
داستان‌های موفقیت‌آمیز زیادی از نسل‌های دوم و سوم وجود دارند که توانسته‌اند زبان خانوادگی، زبان آبایی، و همچنین فرهنگ را با موفقیت یاد بگیرند.
واسو زنگالیس، نسل دوم یک خانواده آسترالیایی یونانی‌تبار، یکی از نخستین کودکان در آسترالیا بود که در دهه ۸۰ در برنامه آزمایشی آموزش دوزبانه در مکاتب رسمی شرکت کرد.
هرچند که به یاد می‌آورد در آن زمان «ضعیف‌ترین دانش‌آموز» در کلاس زبان یونانی بود، ولی می‌گوید والدینش باور داشتند که ثبت نام او در این برنامه «حیاتی» است.
خانم زنگالیس می‌گوید:
به گذشته که می‌بینم، وقتی خودم را با برادرم مقایسه می‌کنم که به این زبان (یونانی) صحبت نمی‌کند و ارتباط چندانی با این فرهنگ ندارد، فکر می‌کنم یک فرد بسیار غنی‌تر، بسیار بافرهنگ‌تر و بسیار بیشتر قابل ارتباط‌گیری هستم.
تجربه پروفیسر هاجک نیز نشان می‌دهد که انتقال زبان آبایی به کودکان در برخی خانواده‌ها به عنوان یک هدیه تلقی می‌شود.
او می‌گوید: «برای من، به عنوان یک زبان‌شناس و همچنین تعلق خودم به چند جامعه قومی، زبان واقعاً بخش مهمی از هویتم می‌باشد و چیزی است که می‌خواهم قادر به اشتراک‌گذاری آن با فرزندانم باشم و پدرکلان و مادرکلان فرزندانم نیز همین را می‌خواستند.»
اما او اشاره می‌کند که پیوندهای نزدیک بین زبان و فرهنگ برای هر خانواده یا جامعه‌ای بدیهی نیست.
در بسیاری از جوامع، دانش فرهنگی و زبان پیوند ناگسستنی دارند. Source: Getty Image / Marko Geber
او می‌افزاید: «این واقعاً بستگی به جوامع و افراد دارد که تشخیص بدهند چه برای آن‌ها مهم است.»
در ایالت ویکتوریا، ۱۲ مکتب ابتدایی دولتی با برنامه‌های مشخص دوزبانه وجود دارند.
استنلی وانگ مدیر مکتب ابتدایی ابوتسفورد است که قدیمی‌ترین برنامه دوزبانه چینایی را پیش می‌برد.
او می‌گوید، یکی از عوامل مؤثر بر جمعیت‌شناسی دانش‌آموزان در مکاتب، اهمیتی است که جوامع مهاجر به نقش زبان نسبت می‌دهند.
اما آقای وانگ به مزایای آموزش دوزبانه فراتر از زبان، در خلق هویت و مدارا اشاره می‌کند.
او می‌گوید: «وقتی ما یک محیط دوزبانه ارائه می‌دهیم که در آن هر دو فرهنگ، اگر نگوییم چند فرهنگ، مورد قدردانی قرار می‌گیرند و این واقعیت که استفاده از دو زبان کاملاً عادی و معتبر است، من فکر می‌کنم این قوی‌ترین چیز است.»
دختری در حال آموزش از راه دور از خانه‌اش Source: Getty Image / Prasit photo
«فقط همین واقعیت که آن‌ها در این محیط موقعیت برابری دارند و دایماً تشویق می‌شوند بین دو جهان حرکت کنند... روش اصلی است که ما می‌خواهیم آن‌ها از طریق آن با فرهنگ خود ارتباط برقرار کنند.»
چگونه می‌توانید در آموزش بهتر کودکان خود سهم بگیرید؟
در خارج از مکتب، فضای خانواده می‌تواند منبع کلیدی پشتیبانی از تربیت دوزبانه کودک باشد.
پروفیسر هاجک می‌گوید: «حتا اگر فرصت حفظ زبان خود و انتقال آن به کودکان را نداشته‌اید، کسانی در اطراف تان هستند که می‌توانند کمک کنند. بنابراین، پدرکلان‌ها و مادرکلان‌ها نقش بزرگی در حمایت از حفظ زبان و فرهنگ دارند.»
آقای هاجک پیشنهاد می‌کند که والدین همچنین می‌توانند از منابع حمایتی موجود زبانی در محل خود، که می‌توانند شامل مواد کتابخانه‌ای، گروه‌های اجتماعی و مکاتب آموزش زبان شوند، استفاده ببرند.
محیط خانه می‌تواند منبعی کلیدی برای آموزش زبان به کودکان باشد. Source: Credit: Getty Image / Mayur Kakade
خانم زنگالیس که دو دختر مکتبی دارد، می‌گوید خوشبخت است که به شبکه‌ای موجود برای حمایت از یادگیری زبان فرزندان خود دسترسی دارد.
او به تازه‌واردان نیز توصیه می‌کند که عین همین گام‌های عملی را بردارند.
اگر شما یک گروه مهاجر تازه‌وارد سازمان‌یافته با یک زمینه خاص زبانی هستید، می‌توانید درخواست کنید که برنامه‌های دوزبانه در مکاتب ایجاد شوند.
خانم زنگالیس می‌گوید، برنامه‌های کوچکتری از قبیل برگزاری جلسات داستان‌خوانی برای کودکان در کتابخانه‌ها می‌توانند به سادگی راه‌اندازی شوند.
«ما یک گروه از والدین را دور هم جمع کردیم، درِ کتابخانه را زدیم و گفتیم ... ما ۲۰ پدر و مادر داریم که از برنامه حمایت می‌کنند و در آن حضور می‌یابند و پس از اندکی رایزنی و مشورت ... آن را راه‌اندازی کردیم و ادامه می‌دهیم.»
آقای وانگ توصیه می‌کند، صرف نظر از راه‌هایی که دنبال می‌کنید، آموزش زبان را به نیازهای کودک تطبیق دهید تا ارتباط با زبان و فرهنگ به عنوان یک بار اضافی احساس نشود، بلکه در عوض یک بخش طبیعی از تربیت او باشد.
کارشناسان می‌گویند واقع‌بینانه نگه داشتن انتظارات توسط والدین نقش کلیدی در آموزش دوزبانه دارد. Source: Getty Image/Klaus Vedfelt
او می‌گوید: «نکته مهمی وجود دارد که والدین و مربیان باید آن را درک کنند... اگر فرزند شما در آسترالیا بزرگ می‌شود، زبانی که قرار است یاد بگیرد، باید با هدف واقعیت آسترالیا مطابقت داشته باشد.»
پروفیسر هاجک می‌گوید که والدین باید توقعات واقع‌بینانه از فرزندان شان داشته باشند.
او توضیح می‌دهد: «آیا شما باید یک زبان را کاملاً عالی صحبت کنید تا گوینده آن باشید؟ و البته که پاسخ، نه است. ما باید درک کنیم که کودکانی که در آسترالیا بزرگ می‌شوند، قطعاً قوی‌ترین زبان آن‌ها انگلیسی است، و همیشه انگلیسی خواهد بود، این کاملاً طبیعی است.»
کتاب راهنمایی خاصی در مورد نحوه تربیت کودکان دوزبانه وجود ندارد. والدین سوال‌ها و نگرانی‌های مشترک زیادی در مورد تربیت کودکان دوزبانه دارند. اس‌بی‌اس پودکاستی تحت عنوان 'خانواده دوزبانه من' دارد که در آن تلاش می‌شود به برخی از این سوال‌های متداول پاسخ داده شود. این پودکاست را می‌توانید در، سایر اپ‌های دلخواه خود یا به صورت آنلاین در این نشانی پیدا کنید:
