این دیدار که قرار است امروز (سه‌شنبه، ۱۵ نوامبر) در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ صورت بگیرد، نخستین جلسه رودررو میان رهبران دو کشور از سال ۲۰۱۶ بدین‌سو خواهد بود.
روابط دیپلماتیک آسترالیا و چین در شش سال گذشته مسیر پر فراز و فرودی را پیموده است.
گذشته از مسایل خرد و ریز، چین تحریم‌های تجاری سنگینی را بر کالاهای وارداتی آسترالیا وضع کرده و از تأکید آسترالیا بر راه‌اندازی یک تحقیق بین‌المللی درباره منشاء کووید-۱۹ به‌شدت خشمگین است. کانبرا نیز از توافق امنیتی چین با جزایر سلیمان و زندانی شدن دو آسترالیایی چینی‌تبار دل خوشی ندارد و همواره از پکن به دلیل ادعاهای مبنی بر نقض حقوق بشری اقلیت اویغور در سین‌کیانگ انتقاد کرده است.
اما این یخ دیپلماتیک پس از دیدار وزیران ارشد دو کشور، از جمله دیدار پینی وانگ، وزیر امور خارجه آسترالیا، به همتای چینی‌اش در دو نوبت جداگانه، شروع به آب شدن کرده است.
آقای آلبانیزی دیروز (دوشنبه، ۱۴ نوامبر) ضمن تأیید برنامه دیدار خود با آقای شی گفت که مشتاقانه منتظر آن است و آن را «سازنده» توصیف کرد.
نخست‌وزیر آسترالیا در بدو ورود به بالی برای اشتراک در اجلاس گروه ۲۰ گفت: «ما با حسن نیت وارد این بحث می‌شویم. هیچ پیش‌شرطی برای این بحث وجود ندارد. آسترالیا موضع خود را مطرح خواهد کرد.»
در عین حال، کارشناسان سیاسی معتقدند که دیدار رسمی دو رهبر اهمیت زیادی دارد.
فیلیپ ایوانف، مدیرعامل سازمان 'جامعه آسیایی آسترالیا' به اس‌بی‌اس نیوز گفت: «هرگونه ازسرگیری گفت‌وگوهای عادی بین رهبران، با توجه به این‌که چین یک قدرت بزرگ در منطقه و بزرگترین شریک تجاری ماست، خبر خوبی است.»
او افزود: «در حالی که آسترالیا می‌خواهد تنش در روابط دوجانبه را از بین ببرد، من فکر می‌کنم رییس جمهور شی احتمالاً به دنبال تثبیت روابط با آسترالیا خواهد بود.»
احتمال می‌رود دو رهبر در این دیدارشان بر سر مسایل زیر بحث کنند.
تحریم‌های تجاری
آقای آلبانیزی و سناتور وانگ به صراحت گفته‌اند که برای بهبود و پیشرفت روابط، تحریم‌های تجاری ۲۰ میلیارد دالری چین بر بسیاری از محصولات آسترالیایی، از جمله زغال سنگ، جو، گوشت گاو و شراب، باید برداشته شوند.
پروفیسر دیوید گودمن، مدیر مرکز مطالعات چین در دانشگاه سیدنی، به اس‌بی‌اس نیوز گفت، لغو تحریم‌های تجاری «باید اولین گام برای احیای روابط کاری بین دو دولت باشد».
او گفت: «آن‌ها خواهان روابط تجاری خوب با ما هستند. در حال حاضر صادرات ما به آن‌ها، مانند زغال سنگ، بیش از آنچه که می‌خواهند هزینه دارند و آن‌ها از این موضوع خوشحال نیستند. اگر تحریم ها را لغو کنند، پس مسیر تجارت صاف است.»
دکتر جنیفر هسو، پژوهشگر و کارشناس امور چین در پژوهشکده لُوِی (Lowy Institute) گفت که یک توافق تجاری میان طرفین می‌تواند به عنوان «نشانه‌ای از حسن نیت» عمل کند.
او گفت: «من فکر می‌کنم تجارت پایین‌ترین میوه آویزانی است که هر دو طرف می‌توانند به هر نحوی با آن برخورد سازنده داشته باشند. و امیدوارم شروعی برای بازسازی این اعتماد بین آسترالیا و چین باشد.»
زندانیان آسترالیایی
مسأله‌ای که ممکن است طعم مجلس را تلخ کند، دسترسی به دو شهروند آسترالیایی چینی‌تبار- یا حداقل اتهاماتِ وارده بر آن‌ها- است که زندانی دولت چین هستند.
چنگ لی، روزنامه‌نگار آسترالیایی چینی‌تبار، از ماه آگوست سال ۲۰۲۰ بدین‌سو در بازداشت به‌سر می‌برد و اجازه برقراری هیچ‌گونه تماس با خانواده، از جمله دو فرزند خود، را ندارد.
چنگ لی، شهروند آسترالیایی متولد چین، از ماه آگوست ۲۰۲۰ بدین‌سو در بازداشت دولت چین به‌سر می‌برد. Credit: Vaughn Ridley/Sportsfile for Web Summit via Ge
مسایل حقوق بشری
آسترالیا و سایر کشورهای غربی همواره چین را به نقض حقوق بشری اقلیت اویغور در سین‌کیانگ محکوم کرده‌اند.
سناتور وانگ روز یک‌شنبه در یک سخنرانی درباره تلاش‌ها برای کاهش تنش‌ها با چین، قول داد که موضع آسترالیا در مورد مسایل حقوق بشری همچنان مستحکم خواهد ماند.
خانم وانگ گفت: «من روشن کرده‌ام که در صورت لزوم، در مورد موضوعاتی که برای آسترالیایی‌ها مهم هستند، از جمله حقوق بشر و رعایت قوانین بین‌المللی که همه با آن‌ها موافقت کرده‌ایم، صحبت خواهیم کرد.»
آقای ایوانف گفت، احتمال می‌رود چین از آسترالیا بخواهد که در این مسایل درگیر نشود.
او گفت: «اما توافق با این درخواست برای آسترالیا خیلی سخت خواهد بود.»
پروفیسر گودمن اضافه کرد که ممکن است چین خواستار احترام بیشتر از آسترالیا نیز بشود.
او گفت: «آن‌ها ممکن است بگویند، 'بیایید پروپاگندای کمتری از طرف شما در مورد تهدید چین داشته باشیم'.»
«اما من نمی‌دانم آلبانیزی چگونه می‌تواند این کار را انجام دهد.»
تغییرات اقلیمی
آسترالیا و چین هر دو تولیدکنندگان بزرگ کاربن هستند، اما این ابرقدرت آسیایی سعی دارد در این مورد رهبری جهانی از خود نشان دهد و رییس جمهور شی متعهد شده است که کشورش تا سال ۲۰۶۰ هشتاد درصد منابع انرژی خود را غیرفسیلی بسازد.
این هدف بلندپروازانه‌تر از آسترالیاست و اگر چین بتواند به آن عمل کند، سریع‌ترین کاهش آلودگی در میان اقتصادهای بزرگ دنیا خواهد بود.
پروفیسر گودمن گفت که ممکن شی بر آلبانیزی فشار بیاورد که موضع سخت‌تری در مورد تغییرات اقلیمی اتخاذ کند.
امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی
آقای ایوانف گفت، با توجه به این‌که چین به دنبال تسلط در آسیا و اقیانوسیه است و تنش‌ها با آسترالیا بر سر پیمان امنیتی با جزایر سلیمان، دو کشور احتمالاً در مورد دیدگاه خود برای منطقه گفت‌وگو خواهند کرد.
او گفت: «اختلاف نظرها بر سر مسایل امنیتی بین‌المللی قطعاً مطرح خواهند شد. آسترالیا نمی‌خواهد شاهد فعالیت نظامی یا شبه‌نظامی چین در منطقه اقیانوس آرام باشد، زیرا به نظر ما این امر منجر به بی‌ثباتی در منطقه می‌شود و همسایگان ما را در اقیانوس آرام در شرایط بسیار دشواری قرار می‌دهد.»
خانم هسو گفت که دو رهبر می‌توانند «روابط سه‌جانبه بین آسترالیا، چین و اقیانوس آرام از نظر مسایل توسعه» را مورد بحث قرار دهند، اگرچه اذعان کرد که چنین چیزی ممکن است کمی «دور از تصور» باشد.
او افزود: «اما یافتن راه‌هایی برای همکاری و همیاری، زمینه‌هایی هستند که می‌توانند منجر به پیشرفت روابط شوند.»
برنامه‌ریزی دیدار مجدد
آقای ایوانف گفت، در حالی که «نباید امید زیادی به فردا داشت»، این واقعیت که دو رهبر فقط با هم صحبت می‌کنند، «یک چیز خوب» است.
او افزود، آنچه که می‌تواند بهتر از این باشد، این است که آن‌ها تصمیم به برنامه‌ریزی برای یک دیدار مجدد بگیرند.
آقای ایوانف گفت: «ما تا حدی مطمئن هستیم که مقامات ما و نخست‌وزیر آلبانیزی دنبال گرفتن این تضمین از چین اطمینان خواهند بود که گفت‌وگوها در سطح وزیران از سر گرفته شوند و منظم‌تر صورت بگیرند. و نشانه‌هایی بسیار مثبتی وجود دارند که ممکن است چین با آن توافق کند.»
