သင့္သားသမီး ကိုဗစ္ေရာဂါ ကူးစက္ခံေနရရင္ ဒီတစ္ပတ္အတြင္း ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔မရပါဘူး၊ အဲဒီေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ကာကြယ္ေဆး ထိုးသင့္ပါသလဲ။
အဲဒီေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္ဆန္တိက်တဲ့ အေျဖမရွိေသးပါဘူး။ ေရာဂါကူးစက္ခံမႈအၿပီး ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး လမ္းညြန္ခ်က္တခ်ဳိ႔ရွိေပမယ့္ အတိအက်ကို လမ္းညြန္ဖို႔အတြက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းဆိုင္ရာမွာ အၾကံျပဳတဲ့အဖြဲ႔ Australian Technical Advisory Group on Immunisation (ATAGI) က စဥ္းစားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုေလာေလာဆယ္ သင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ဖို႔ အေထြေထြအၾကံျပဳခ်က္ေတြကို တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေရးထားတဲ့ Collaboration on Social Science and Immunisation (COSSI) ရဲ့ ဥကၠဌ ျဖစ္သူ Margie Danchin ရဲ့ ေဆာင္းပါးကို တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္ က်မက အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေက်ာ္သူျဖစ္ၿပီး ကိုဗစ္ ကူးစက္ခံေနရလို႔ တတိယေျမာက္ ကာကြယ္ေဆး booster dose အတြက္ ရက္ခ်ိန္းကို ဖ်က္ထားလိုက္ရပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အဲဒီ ကာကြယ္ေဆး ထိုးသင့္ပါသလဲ။
အခုေလာေလာဆယ္ ATAGI ရဲ့ အၾကံျပဳခ်က္အရ ကိုဗစ္ေရာဂါ လုံးဝ ေပ်ာက္ကင္းသြားၿပီဆိုတာနဲ႔ booster ထိုးႏိုင္ၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းဆိုင္ရာမႈအရ ေနျပန္ေကာင္းလာၿပီး အနည္းဆုံး ၃ လ အၾကာမွသာ
booster dose ကို ထိုးသင့္တယ္လို႔ Margie Danchin က ေျပာပါတယ္။
COVID ေရာဂါ ကူးစက္ခံရတဲ့အခါမွာ ေရာဂါဟာ ကာကြယ္ေဆးလိုပဲ ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ႏိုးၾကားမႈ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ေရာဂါကူးစက္ခံရတဲ့အခါနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီးတဲ့အခါမွာ မိမိရဲ့ ကိုယ္ခႏၥာက antibodies ေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးမွာျဖစ္ၿပီး ကိုဗစ္ ၁၉ ကူးစက္မခံရေအာင္ အကာအကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကာကြယ္ေဆးကို ၆ လ ျခားၿပီးမွလည္း ထိုးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီကာလေနာက္ပိုင္း ကာကြယ္ႏိုင္မႈေလ်ာ့နည္းလာႏိုင္တဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အိုမီခရြန္နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး မသိရေသးတာေတြ မ်ားျပားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုေလာေလာဆယ္ ဒုတိယေျမာက္ ကာကြယ္ေဆးကို ထိုးၿပီး ၄ လ အၾကာမွာ တတိယေျမာက္ ကာကြယ္ေဆး booster dose ထိုးသင့္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက အၾကံျပုထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဇန္နဝါရီလကုန္ေနာက္ပိုင္း အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ရွိၿပီး ၃ လ သာ ျခားဖို႔ Margie Danchin က အၾကံျပဳထားပါတယ္။
အိုမီခရြန္မ်ဳိးကြဲ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ သဘာဝရဲ့ ကိုယ္ခံအားက ဘယ္ေလာက္အထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို မသိရေသးတဲ့အတြက္booster shot ကို ထိုးသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကိုဗစ္ ေရာဂါက ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ဘယ္ေလာက္အထိ ႏိုးၾကားမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္သလဲဆိုတာကို ေသျခာမသိႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါရလာၿပီဆိုရင္လည္း အသက္အရြယ္၊ ေရာဂါအခံရွိမႈ၊ ကူးစက္ခံရတဲ့မ်ဳိးကြဲအေပၚ မူတည္ၿပီး လူရဲ့ ကိုယ္ခႏၥာက တမ်ဳိးစီ တုန္႔ျပန္မႈ လုပ္တတ္ပါတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ ကိုဗစ္ ကူးစက္ခံရဖူးရင္ေတာင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ အၾကံျပဳထားၿပီး ထိုးသင့္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးအေရအတြက္ကို ထိုးမွသာ အခ်ိန္ပိုၾကာစြာ အကာအကြယ္ျပဳႏိုင္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကိုဗစ္ကူးစက္ခံရၿပီး ၃ လကေန ၆ လ အၾကာမွာ booster dose ထိုးႏိုင္ၿပီး အကယ္၍ သင္ဟာ ေရာဂါအခံရွိသူျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ဒါမွမဟုတ္ သင္အလုပ္လုပ္ရတဲ့ေနရာက ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့ေနရာမ်ဳိးဆိုရင္ ဒါမွမဟုတ္ အလုပ္အတြက္ booster dose ထိုးဖို႔ လိုအပ္ရင္ ၃ လ ၆ လ အထိ မေစာင့္ပဲ ထိုးႏိုင္ပါတယ္။
အဲဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ကိုဗစ္ကူးစက္ခံရၿပီး သတင္းပတ္အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ
booster ထုိးႏိုင္ပါတယ္။
က်ေနာ္ က်မရဲ့ သားသမီး ကိုဗစ္ ကူးစက္ခံရလို႔ ကာကြယ္ေဆး ရက္ခ်ိန္းကို ေျပာင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏိုင္မလဲ။
အခုေလာေလာဆယ္ ATAGI ရဲ့ အၾကံျပဳခ်က္အရ ေရာဂါကေန လုံးဝ သက္သာၿပီဆိုတာနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ Collaboration on Social Science and Immunisation (COSSI) ရဲ့ ဥကၠဌ ျဖစ္သူ Margie Danchin ကေတာ့ အနည္းဆုံး ၄ ပတ္အၾကာေလာက္ ေစာင့္ဆိုင္းသင့္တယ္လို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္။ ယူေကႏိုင္ငံရဲ့
Joint Committee on Vaccination and Immunisation (JCVI) ရဲ့ လမ္းညြန္ခ်က္မွာလည္း အလားတူ ေဖာ္ျပထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ႏွာေခါင္းနဲ႔ လည္ေခ်ာင္းမွာ ေရာဂါဝင္တဲ့အခါ “mucosal immunity”ကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ပိုမို ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၿပီး mucosal immunity လို သဘာဝ ကိုယ္ခံအားနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးကေပးတဲ့ အားနဲ႔ ေပါင္းလိုက္ရင္ ပိုမို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
အဲဒီ ကာလအတြင္း ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ကေလးငယ္ကို ေကာင္းမြန္စြာ သက္သာလာေစမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂါဆိုးဝါးစြာ ကူးစက္ခံရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ paediatric multisystem inflammatory syndrome လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူတိုင္းျဖစ္တာမဟုတ္ပဲ ကေလးအေယာက္ ၃၀၀ မွာ တစ္ေယာက္ႏွဳန္းေလာက္ ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ေရာဂါအျပင္းအထန္ကူးစက္ၿပီး ၂ ပတ္ကေန ၆ ပတ္အၾကားမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနေကာင္းၿပီး ၄ ပတ္အၾကာမွ ကာကြယ္ေဆးထိုးတာက ကေလးကို ေကာင္းမြန္စြာ သက္သာေစမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
တစ္လအၾကာေတာင္မွ ေရာဂါလကၡဏာ ရွိေနေသးရင္ ေနာက္တစ္လအၾကာ ေစာင့္ဆိုင္းဖို႔လည္း သူက အၾကံျပဳထားၿပီး ဒုတိယေျမာက္ ကာကြယ္ေဆးကိုေတာ့ ၈ ပတ္ျခားမွ ထိုးဖို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္။
အေထြေထြအားျဖင့္ေတာ့ ကိုဗစ္ ကူးစက္ခံရၿပီဆိုရင္ ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ႏိုးၾကားမႈျဖစ္ေစၿပီး
Antibodies ေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေပၚပိုင္းမွာ ေျပာထားသလိုပဲ ေရာဂါကူးစက္မႈကေန ဘယ္ေလာက္အထိ ကာကြယ္မႈ ရႏိုင္သလဲ၊ ကာကြယ္ေဆးကေန ဘယ္ေလာက္အထိ အကာအကြယ္ရႏိုင္သလဲ ဆိုတာ ေသျခာမသိရေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေကာင္းဆုံး ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ကာကြယ္ေဆးကို လိုအပ္ေနဦးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ကေလးကို ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ့္ ကိစၥနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး စိုးရိမ္ပူပန္တယ္၊ အခ်က္အလက္ေတြ သိခ်င္ရင္ မိမိရဲ့ ဂ်ီပီဆရာဝန္ ဒါမွမဟုတ္ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈေပးသူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးႏိုင္တယ္လို႔ Margie Danchin က ေရးသားထားပါတယ္။ သူဟာ receives NHMRC, WHO, DFAT နဲ႔ Victorian and Commonwealth Departments of Health ကေန ေငြအေၾကးအေထာက္အပံ့ရရွိသူျဖစ္ၿပီး သူမဟာ Collaboration on Social Science and Immunisation (COSSI)အဖြဲ႔ရဲ့ ဥကၠဌလည္း ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။
